Phóng viên: Xây dựng và hoàn thiện đồng bộ thể chế là một trong ba đột phá chiến lược để phát triển đất nước bền vững được Ðảng ta đề ra từ Ðại hội XI và tiếp tục được xác định là khâu đột phá trọng tâm ưu tiên hàng đầu trong nhiệm kỳ Ðại hội XIII và cho cả giai đoạn 10 năm 2021-2030. Xin Chủ tịch Quốc hội cho biết những định hướng lớn của Quốc hội trong hoàn thiện thể chế và những giải pháp để bảo đảm chất lượng lập pháp trong thời gian tới?

Chủ tịch Quốc hội Vương Ðình Huệ: Hoàn thiện thể chế phát triển, nhất là thể chế phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là nhiệm vụ luôn được Ðảng ta quan tâm chỉ đạo, là một trong các đột phá chiến lược của nước ta.

Nghị quyết Ðại hội lần thứ XIII của Ðảng nhấn mạnh một trong các nhiệm vụ trọng tâm của công tác xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là "xây dựng hệ thống pháp luật đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, ổn định, lấy quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp làm trọng tâm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo đảm yêu cầu phát triển nhanh, bền vững".

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong phát biểu tại Kỳ họp thứ nhất Quốc hội Khóa XV cũng đã chỉ đạo Quốc hội dành "ưu tiên xây dựng mới, bổ sung các đạo luật ở các lĩnh vực trọng điểm có ý nghĩa then chốt, có tính khả thi cao, tạo sự bứt phá về phát triển kinh tế-xã hội".

Trong bài phát biểu nhậm chức Chủ tịch Quốc hội Khóa XV, tôi cũng đã khẳng định nhiệm vụ hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển đất nước, nhất là thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, bình đẳng cho mọi thành phần kinh tế là một nhiệm vụ trọng tâm của Quốc hội Khóa XV.

Vì thế, ngay khi bắt đầu nhiệm kỳ, Ðảng đoàn Quốc hội đã chủ trì xây dựng và trình Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 19-KL/TW ngày 14/10/2021 về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV. Ðây là lần đầu tiên Bộ Chính trị có kết luận về định hướng xây dựng pháp luật trong cả nhiệm kỳ của Quốc hội.

Trong đó, xác định rõ mục tiêu: Hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển, tạo lập khung khổ pháp lý để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2021-2025, gắn với 12 định hướng phát triển đất nước, 6 nhiệm vụ trọng tâm và 3 đột phá chiến lược được đề ra tại Nghị quyết Ðại hội lần thứ XIII của Ðảng.

Tập trung thể chế hóa kịp thời, đầy đủ, đồng bộ các chủ trương, đường lối được xác định tại các văn kiện Ðại hội XIII để hoàn thiện hệ thống pháp luật đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, kịp thời, khả thi, ổn định, công khai, minh bạch, có sức cạnh tranh quốc tế; lấy quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp làm trọng tâm; tăng cường giám sát, kiểm soát việc thực hiện quyền lực nhà nước; thúc đẩy đổi mới sáng tạo mạnh mẽ, đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo đảm quốc phòng, an ninh, phát triển đất nước nhanh, bền vững.

Trên cơ sở đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Kế hoạch số 81 triển khai Kết luận số 19 của Bộ Chính trị xác định 137 nhiệm vụ lập pháp cho cả nhiệm kỳ 2021-2025, tập trung vào tám định hướng lớn gồm:

Một là, hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tập trung tháo gỡ các điểm nghẽn cản trở sự phát triển; tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, công bằng cho mọi thành phần kinh tế.

Hai là, hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển giao, ứng dụng và phát triển mạnh mẽ khoa học và công nghệ, tận dụng tối đa các cơ hội của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; xây dựng khung chính sách pháp luật về phát triển hạ tầng số, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số quốc gia...

Ba là, hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu quản lý phát triển xã hội bền vững, bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội, trọng tâm là pháp luật về bảo hiểm xã hội, việc làm, chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Bốn là, hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu quản lý và sử dụng hiệu quả đất đai, tài nguyên, bảo vệ môi trường, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, trong đó, trọng tâm là pháp luật về đất đai nhằm quản lý chặt chẽ, huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả nguồn lực đất đai để phát triển đất nước.

Năm là, hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; bảo vệ chủ quyền, biên giới quốc gia, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, bảo đảm môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.

Sáu là, hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu chủ động hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng; nội luật hóa đầy đủ, kịp thời cam kết tại các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, nhất là các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Bảy là, hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, dân chủ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ của nhân dân; đề cao vai trò chủ thể, vị trí trung tâm của nhân dân trong mọi cơ chế, chính sách, pháp luật. Phát huy hơn nữa vai trò nòng cốt chính trị của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên, tăng cường giám sát, phản biện xã hội. Hoàn thiện pháp luật để cụ thể hóa đầy đủ quyền con người, quyền công dân theo quy định của Hiến pháp.

Tám là, hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trọng tâm là tiếp tục đổi mới hoạt động của Quốc hội, hoàn thiện quy trình lập pháp, cơ chế giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước; tạo lập khung pháp lý cho sự vận hành của Chính phủ điện tử, hướng tới xây dựng Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số; đổi mới, hoàn thiện tổ chức chính quyền địa phương phù hợp với địa bàn nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt; hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của các cơ quan tư pháp, về phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực, thu hồi tài sản tham nhũng.

Phóng viên: Thời gian qua, Chủ tịch Quốc hội đã có nhiều cuộc làm việc, gặp gỡ, đối thoại với doanh nghiệp, doanh nhân ở trong nước và nước ngoài. Chủ tịch nhìn nhận như thế nào về khả năng "chống chịu" của nền kinh tế nói chung và cộng đồng doanh nghiệp nói riêng trong giai đoạn hiện nay?

Chủ tịch Quốc hội Vương Ðình Huệ: Kiên trì củng cố, tăng cường nền tảng kinh tế vĩ mô, khả năng chống chịu của nền kinh tế luôn là ưu tiên hàng đầu của nước ta, nhất là trong điều kiện độ mở của nền kinh tế Việt Nam rất lớn và tình hình kinh tế thế giới diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường như hiện nay.

Trong gần ba năm qua, đại dịch Covid-19 để lại hậu quả rất nặng nề, cuộc xung đột Nga-Ukraine lại càng làm trầm trọng hơn những khó khăn của nền kinh tế thế giới. Hầu hết các nước trên thế giới đều xảy ra tình trạng kinh tế đình trệ, lạm phát gia tăng.

Trong điều kiện đó, Việt Nam vẫn có tốc độ tăng trưởng cao (9 tháng năm 2022 đạt 8,83%) và lạm phát thấp, đứng thứ hai thế giới về khả năng phục hồi sau đại dịch theo đánh giá của một số tổ chức quốc tế.

Tuy khó khăn, thách thức phía trước còn rất lớn, nhưng điều đó cho thấy sức chống chịu của nền kinh tế, của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam là rất kiên cường và mãnh liệt.

Phóng viên: Xin Chủ tịch Quốc hội chia sẻ về những mong đợi đối với cộng đồng doanh nhân Việt Nam trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2025, định hướng tới năm 2030 và tầm nhìn tới năm 2045?

Chủ tịch Quốc hội Vương Ðình Huệ: Cách đây 77 năm, ngày 13/10/1945, trong thư gửi cho giới Công Thương Việt Nam, Bác Hồ đã khẳng định vai trò và đặt niềm tin đối với sứ mệnh của giới doanh nhân.

Người viết: "Trong lúc các giới khác trong quốc dân ra sức hoạt động để giành lấy nền hoàn toàn độc lập của nước nhà, thì giới Công-Thương phải hoạt động để xây dựng một nền kinh tế và tài chính vững vàng và thịnh vượng. Chính phủ, nhân dân và tôi sẽ tận tâm giúp giới Công-Thương trong công cuộc kiến thiết này...".

Trong suốt 77 năm qua, và đặc biệt là qua 35 năm đổi mới, lực lượng doanh nhân Việt Nam luôn là đội ngũ xung kích, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đã ngày càng khẳng định được vai trò, vị thế của mình và có những đóng góp quan trọng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trong giai đoạn hiện nay, Ðảng ta đã có hàng loạt Nghị quyết quan trọng về phát triển doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam như: Nghị quyết số 09-NQ/TW năm 2011 về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; Nghị quyết số 10-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân; Nghị quyết số 12-NQ/TW về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước...

Ðể thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2025, định hướng tới năm 2030 và tầm nhìn tới năm 2045, tôi mong rằng, cả hệ thống chính trị cùng đội ngũ doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam quán triệt thực hiện hiệu quả các Nghị quyết nêu trên. Các cấp ủy, chính quyền, cộng đồng doanh nghiệp, đội ngũ doanh nhân đồng hành với nhau, như ngạn ngữ có câu "Muốn đi nhanh thì đi một mình, muốn đi xa phải đi cùng nhau".

Muốn đi xa trong điều kiện khó khăn, thách thức lớn mà về đích, hoàn thành tốt các mục tiêu định hướng lớn thì lại càng phải sát cánh, đoàn kết bên nhau, không chỉ đoàn kết trong nước mà còn phải tăng cường hợp tác, đoàn kết với khu vực và quốc tế.

Tôi tin tưởng sâu sắc rằng, trong tương lai, Việt Nam của chúng ta sẽ có vị trí ngày càng xứng đáng trong khu vực và thế giới. Ðiều này có sự đóng góp rất quan trọng của cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân. Ðảng, Nhà nước luôn đề cao và coi trọng vị trí của doanh nghiệp, doanh nhân trong mọi chủ trương, chính sách.

Do vậy, tôi rất mong muốn và kỳ vọng cộng đồng doanh nghiệp, đội ngũ doanh nhân Việt Nam tiếp tục đoàn kết, chung sức, đồng lòng với Ðảng, Nhà nước "vượt sóng cả, vững tay chèo" để đất nước đạt được mục tiêu đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Ðảng trở thành nước có thu nhập trung bình cao; và đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước sẽ trở thành nước phát triển và có thu nhập cao.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn Chủ tịch Quốc hội về cuộc trả lời phỏng vấn Báo Nhân Dân!