20 NĂM SỰ KIỆN 11/9

7 giờ 59 phút

Máy bay Boeing 767 mang số hiệu 11 của hãng hàng không American Airlines cất cánh từ TP Boston (bang Massachusetts) tới TP Los Angeles (bang California).

Trên máy bay có 11 thành viên phi hành đoàn và 76 hành khách; 5 tên không tặc. Máy bay đã được nạp 76.400 pound nhiên liệu.

8 giờ 15 phút

Máy bay Boeing 767-200 mang số hiệu 175 của hãng hàng không United Airlines cất cánh từ TP Boston (bang Massachusetts) tới TP Los Angeles (bang California).

Trên máy bay có 9 thành viên phi hành đoàn và 51 hành khách; 5 tên không tặc. Máy bay đã được nạp 76.400 pound nhiên liệu.

8 giờ 19 phút

Một số thành viên phi hành đoàn trên Chuyến bay 11 của American Airlines liên lạc với nhân viên mặt đất.

Tiếp viên Betty Ann Ong sử dụng điện thoại trên máy bay để báo với nhân viên mặt đất của American Airlines rằng máy bay đã bị không tặc tấn công và cô không thể vào buồng lái.

Trước khi cô Betty Ong gọi điện, một tên không tặc (có thể là Satam al-Suqami) đã đâm trực diện một hành khách ngồi ở ghế hạng nhất ngay trước hắn. Hai tên không tặc Mohamed Atta và Abdul Aziz al-Omari cũng ngồi gần đó. Hành khách này được phi hành đoàn xác định là Daniel M. Lewin, người đã có 4 năm phục vụ trong quân đội Israel. Theo báo cáo chính thức của Ủy ban quốc gia về các vụ tấn công khủng bố nhằm vào nước Mỹ, có thể Daniel M. Lewin đã tìm cách ngăn cản những tên không tặc và trở thành nạn nhân đầu tiên thiệt mạng trong sự kiện 11/9.

8 giờ 21 phút

Không tặc tắt thiết bị cho phép trạm kiểm soát không lưu xác định và giám sát đường bay của máy bay. Trong khi đó, American Airlines chuyển thông tin do cô Betty Ong cung cấp tới trung tâm vận hành của hãng này tại Texas. Năm phút sau, cô Betty Ong thông báo số ghế của những tên không tặc trên Chuyến bay 11 cho American Airlines.

8 giờ 32 phút

Sau một vài lần không thể kết nối, tiếp viên Madeline Amy Sweeney trên Chuyến bay 11 đã thông báo về vụ cướp máy bay cho một người bạn của cô trên mặt đất và cũng là quản lý tại sân bay quốc tế Boston Logan. Cô Amy Sweeney cung cấp thông tin quan trọng về vụ việc, trong đó có mô tả về thủ phạm.

8 giờ 20 phút

Máy bay Boeing 757 mang số hiệu 77 của hãng hàng không American Airlines cất cánh từ sân bay quốc tế Washington Dulles (bang Virginia) tới TP Los Angeles (bang California).

Trên máy bay có 6 thành viên phi hành đoàn và 53 hành khách; 5 tên không tặc. Máy bay đã được nạp 49.900 pound nhiên liệu.

8 giờ 42 phút

Máy bay Boeing 757 mang số hiệu 93 của hãng hàng không United Airlines cất cánh từ sân bay quốc tế Newark (bang New Jersey) tới TP San Francisco (bang California). Trên máy bay có 7 thành viên phi hành đoàn và 33 hành khách; 4 tên không tặc. Máy bay đã được nạp 48.700 pound nhiên liệu.

8 giờ 46 phút

Chuyến bay 11 của American Airlines lao vào tòa tháp Bắc của Trung tâm Thương mại thế giới tại TP New York (từ tầng 93 đến 99).

8 giờ 50 phút

Tổng thống Mỹ George Bush được báo tin về vụ máy bay mang số hiệu 11 đâm vào tòa tháp Bắc của Trung tâm Thương mại thế giới trong lúc ông đang thăm một trường tiểu học tại Sarasota, bang Florida.

8 giờ 52 phút

Chuyến bay 175 của United Airlines đã liên lạc với tổng đài của hãng này tại TP San Francisco (bang California) và báo tin máy bay bị tấn công.

9 giờ 00 phút

Ba hành khách trên Chuyến bay 175 của United Airlines liên lạc với gia đình.

9 giờ 03 phút

Máy bay Boeing 767-200 mang số hiệu 175 của hàng không United Airlines lao vào tòa tháp Nam của Trung tâm Thương mại thế giới tại TP New York (từ tầng 77 đến 85).

9 giờ 05 phút

Chánh Văn phòng Nhà trắng Andrew Card thông báo với Tổng thống Bush về vụ máy bay thứ hai mang số hiệu 175 đâm vào Trung tâm Thương mại thế giới. 9 giờ 35 phút, ông Bush rời trường tiểu học tại Sarasota, bang Florida, tới sân bay quốc tế Sarasota Bradenton.

9 giờ 12 phút

Tiếp viên Renee A.May trên Chuyến bay 77 của American Airlines đã gọi cho mẹ báo tin máy bay bị không tặc kiểm soát và các hành khách cùng phi hành đoàn phải lùi ra phía sau máy bay.

Ít phút sau, hành khách Barbara K.Olson gọi cho chồng đang làm việc tại Bộ Tư pháp Mỹ thông báo không tặc đã chiếm được máy bay và chúng mang theo dao. Ông Olson lập tức báo với nhà chức trách liên bang.

9 giờ 37 phút

Chuyến bay 77 của American Airlines lao vào Lầu năm góc (trụ sở Bộ Quốc phòng Mỹ), tại Washington. Vụ tấn công và đám cháy bùng lên sau đó khiến 125 nhân viên quân sự và dân sự trên mặt đất thiệt mạng.

9 giờ 58 phút

37 cuộc gọi đã được thực hiện trên Chuyến bay 93 của United Airlines, trong đó phần lớn là từ khu vực phía sau máy bay. Một trong những cuộc gọi cuối cùng do hành khách Edward P. Felt thực hiện. Sau khi vào phòng vệ sinh để tránh bị phát hiện, Felt đã dùng điện thoại di động để gọi tới 911. Khi máy bay ở rất gần mặt đất, anh đã kết nối được với tổng đài khẩn cấp gần Westmoreland, bang Pennsylvania.

9 giờ 59 phút

Tòa tháp Nam của Trung tâm Thương mại thế giới sụp đổ trong khoảng 10 giây. Hơn 800 dân thường và nhân viên khẩn cấp có mặt bên trong và chung quanh tòa tháp này thiệt mạng.

10 giờ 03 phút

Máy bay Boeing 757 mang số hiệu 93 của United Airlines rơi xuống cánh đồng gần Shanksville, bang Pennsylvania.

10 giờ 28 phút

Tòa tháp Bắc của Trung tâm Thương mại thế giới sụp đổ sau khi bốc cháy trong 102 phút. Hơn 1.600 người thiệt mạng trong vụ tấn công tòa tháp này.

20 giờ 30 phút

Từ Nhà trắng, trong bài phát biểu được phát sóng toàn quốc, Tổng thống Bush tuyên bố: “Các cuộc tấn công khủng bố có thể làm rung chuyển nền móng của các tòa nhà lớn nhất của chúng ta, nhưng chúng không thể chạm vào nền tảng của nước Mỹ. Những hành động này bẻ gãy thép, nhưng chúng không thể làm hao mòn chất thép trong quyết tâm của người Mỹ”.

Nỗ lực chống khủng bố toàn cầu của Mỹ đã đem lại một số thành công, các biện pháp an ninh chặt chẽ được áp dụng sau vụ khủng bố 11/9 đã làm thất bại, hoặc ngăn chặn các âm mưu khủng bố nhằm vào nước Mỹ và giúp “xứ cờ hoa” an toàn hơn. Song, giới phân tích chỉ rõ, mối đe dọa khủng bố chưa hoàn toàn bị loại bỏ, mà biến đổi với hình dạng mới.

Chuyên gia Bruce Hoffman thuộc tổ chức độc lập Hội đồng Quan hệ đối ngoại (CFR) cho rằng, trùm khủng bố Osama Bin Laden đã bị Mỹ tiêu diệt, 7 chỉ huy hàng đầu của Al Qaeda đã bị loại bỏ (tính đến năm 2019), song “hệ tư tưởng” và mục tiêu của Al Qaeda tiếp tục được nhiều tổ chức thánh chiến chia sẻ. Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, số lượng các tổ chức bị Washington liệt vào “danh sách khủng bố” đã tăng bốn lần so con số được ghi nhận 20 năm trước.

Một báo cáo của nhóm giám sát thuộc Liên hợp quốc cũng nêu rõ sự trỗi dậy của Al Qaeda ở châu Phi, cố thủ tại Syria và hiện diện ở Afghanistan. Al Qaeda vẫn có thể thực hiện các hoạt động khủng bố, thông qua các tổ chức nhánh và lực lượng thánh chiến “được ủy quyền”. Vụ tấn công căn cứ của Hải quân Mỹ ở Florida năm 2019 là thí dụ mới nhất, do nhóm Al Qaeda trên bán đảo Arab (AQAP) thực hiện.

Sự kiện 11/9 là lý do trực tiếp để Mỹ đưa quân tới Afghanistan và khởi động cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu, sau khi Mỹ xác định nhóm Al Qaeda dưới sự chỉ huy của thủ lĩnh Osama bin Laden khi đó đang trú ẩn ở Afghanistan là nhóm chịu trách nhiệm cho các vụ tấn công khủng bố “kinh hoàng” này. Tuy nhiên, mức độ thành công của cuộc can dự này vẫn là câu hỏi còn bỏ ngỏ.

Bài viết trên trang France24.com dẫn nhận định của giới chuyên gia thuộc Trường đại học Lund (Thụy Điển) cho rằng, cuộc chiến do Mỹ dẫn đầu ở Afghanistan đã lật đổ chế độ Taliban cách đây 20 năm và làm suy giảm khả năng của Al Qaeda, nhưng không thể nhổ tận gốc bạo lực cực đoan.

Thực tế, ngày nay chủ nghĩa khủng bố thánh chiến đã biến thành mối đe dọa toàn cầu, do nhiều nhóm và cá nhân trên khắp thế giới tiến hành. Năm 2018, Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) có trụ sở ở Washington ước tính, số lượng các nhóm khủng bố đang hoạt động lên mức cao nhất kể từ năm 1980.

Chi nguồn lực khổng lồ cho cuộc chiến chống khủng bố, song dường như kết quả Mỹ thu được không tương xứng, thậm chí còn bị cho là “phản tác dụng”. Theo CRF, cuộc can thiệp của Mỹ vào Iraq năm 2003 đã làm chệch hướng các nguồn lực quan trọng khỏi mục tiêu tiêu diệt Al Qaeda ở Nam Á, thậm chí vô hình trung tạo ra những “cơ hội” dẫn tới sự xuất hiện của tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Iraq và Syria.

Lợi dụng sự suy yếu của Al Qaeda, IS đẩy mạnh hoạt động, trở thành một phiên bản bạo lực hơn cả Al Qaeda. Không chỉ ở Iraq và Syria, IS đã thực hiện một loạt cuộc tấn công nhằm các mục tiêu dân sự ở các thành phố của Mỹ và châu Âu. IS còn thay đổi cả cách thức truyền thống, khi tiên phong sử dụng truyền thông xã hội để tuyển dụng, tuyên truyền và kích động tấn công kiểu “sói đơn độc”.

Liên quân của 38 nước do Mỹ đứng đầu phải mất khoảng 5 năm để tuyên bố “đánh bại IS”, song mối đe dọa từ tổ chức khủng bố này thì chưa được loại bỏ hoàn toàn.

Từng gây tranh cãi, các kế hoạch của Mỹ rút quân khỏi Iraq và mới nhất là rời Afghanistan càng khiến dư luận lo ngại, trong bối cảnh nguy cơ khủng bố thánh chiến trở lại rõ rệt hơn.

Bằng chứng mới nhất là vụ đánh bom liều chết ở Kabul vào thời điểm sát hạn chót lực lượng Mỹ chấm dứt hiện diện tại Afghanistan, mà thủ phạm là tổ chức nhánh của IS ở khu vực Nam Á.

Theo nhận định của tổ chức nghiên cứu Brookings có trụ sở tại Mỹ, sự sụp đổ nhanh chóng của chính quyền Tổng thống Ashraf Ghani ở Afghanistan càng dấy lên lo ngại về nguy cơ các nhóm thánh chiến có thể tái thiết lập, tìm được nơi trú ẩn và trỗi dậy mạnh mẽ hơn.

Ấy là chưa kể, xu hướng chuyển dịch khủng bố từ Trung Đông sang châu Phi ngày càng rõ nét, khi các khu vực Sahel và Maghreb được cho là “chiến địa” mới của nhiều nhóm thánh chiến. Cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu sẽ còn tiếp diễn, như chính tuyên bố của Tổng thống Mỹ Joe Biden khi công bố kết thúc “sứ mệnh” của Mỹ tại Afghanistan.

Tuy nhiên, việc Mỹ quyết rút hết lực lượng khỏi Afghanistan trong bối cảnh tình hình quốc gia Nam Á còn bất ổn, với nhiều mối lo ngại về tương lai, sẽ tác động trực tiếp mối quan hệ của Mỹ với các đồng minh và đối tác. Thực tế “Mỹ không giành thắng lợi tại Afghanistan” có thể khiến các nước thận trọng hơn, Mỹ khó khăn hơn khi lập liên minh hoạt động quân sự trong tương lai.