BAY QUA BIỂN ĐÔNG

Chế ngự cơn sóng

Cách dễ nhất để lên nhà giàn, là cho xuồng cập chân thang để người trèo lên. Nhưng đó là cách đơn giản nhất, và hầu như chỉ có thể áp dụng khi biển lặng. Tháng 6/2023, trong chuyến đi cuối cùng với cương vị Phó tham mưu trưởng Hải quân nhân dân Việt Nam ra thăm Trường Sa và nhà giàn DK1, Chuẩn đô đốc Phạm Khắc Lượng không nói lên lời, chỉ ôm thật chặt cánh lính, khi đặt chân lên nhà giàn.

Ông Lượng từng là Tư lệnh vùng 2 Hải quân, cũng đã gần 20 năm gắn bó với vùng biển thềm lục địa, ông Lượng không lạ gì các con sóng ở đây, cũng không ít lần đặt chân lên những ngôi nhà “trời với nước chia đôi, nhà ở giữa” theo nhiều cách. Sáng sớm hôm đó, một vài con sóng lớn đã cho thấy biển không hề yên ả như người ta thường nghĩ về mùa giữa năm. Bằng kinh nghiệm lâu năm, vị Chuẩn đô đốc vẫn leo lên giàn bằng thang, đó là phương án truyền thống nhất để tiếp cận nhà giàn.

Ngay cả khi có thể lên giàn bằng cách nhìn qua đơn giản, nhưng ông Lượng cũng không khỏi xúc động. Leo lên những bậc thang đứng của DK1, đòi hỏi người leo phải có một chút nhanh nhẹn, sự quyết đoán, và cần cả thời tiết đồng lòng. Chuyến đi năm 2023 gần như là chuyến đi cuối cùng ở cương vị công tác của ông trước khi về nghỉ hưu.

Và thực tế, ngay sau chuyến xuồng của Chuẩn đô đốc, đoàn công tác phải thay đổi phương án lên giàn do sóng biển có biến động bất ngờ. Những chuyến xuồng sau, khách được đưa lên giàn theo phương án dùng ròng rọc hoặc đưa người vào rọ.

Kéo dây, sau này vẫn là một biện pháp an toàn hơn cả cho khách muốn thăm nhà giàn mỗi lần biển động. Mặc dù để móc được sợi dây vào mỗi người khách, cũng lại là một cuộc vật lộn với sóng.

Cuối năm 2023, trong một chuyến đi thăm và chúc Tết nhà giàn DK1 và Côn Đảo, chiếc xuồng của Hàng hải số 1 tàu TS 04 (Lữ đoàn 125, Vùng 2 Hải quân), Thiếu tá chuyên nghiệp Hoàng Thảo Trường đã quần đảo nửa tiếng giữa sóng ở bãi cạn Phúc Nguyên. Có lúc tưởng như đã nắm được dây nhà giàn thả, họ vẫn không thể cho người di chuyển lên giàn. Những con sóng nhồi liên tục khiến xuồng dao động, việc đưa người lên dây gần như bất khả thi. Đó là một tình cảnh thường thấy trong những chuyến chúc Tết. Và dù thử đủ cách, có lúc vẫn  phải chấp nhận “chào thua” sóng gió, để gửi lời chúc Tết tới cán bộ chiến sĩ DK1 qua bộ đàm trên tàu.

Đại tá Nguyễn Quý kể lại, năm 1989, Đô đốc Giáp Văn Cương đi thăm DK1. Chuyến đi đấy gặp sóng lớn, cách thông thường không thể đưa người lên giàn. Để bảo đảm an toàn, bộ đội đề nghị tướng Cương chỉ liên lạc qua bộ đàm, nhưng vị tướng cương quyết lên giàn để “sờ đầu lính”. Phương án cuối cùng được đưa ra là phía nhà giàn thả một thang dây, móc vào thắt lưng vị đô đốc, sau đó kéo ông lên nhà giàn. Tướng Cương có thể coi như là một trong những vị thủ trưởng “khai trương” cho màn zipline trên biển nhiều năm sau này. 

Đi bằng ròng rọc như thế “khỏe” cho người lên, nhưng lại đòi hỏi phải có sự phối hợp ăn ý giữa người kéo ở trên giàn và những người từ tàu hoặc xuồng. Khoảng thời gian "bay" trên biển chỉ tầm vài chục giây, nhưng không ai dám lơ là. Thiếu tá Võ Duy Hoàng, năm 2019 là Phó Chỉ huy trưởng nhà giàn DK1/21 nói một khi đã bám vào ròng rọc, phải tin tưởng đồng đội. Thượng úy Đoàn Thanh Liêm, Phó Chỉ huy trưởng nhà giàn DK1/12 Tư Chính nói, lên giàn không sợ cho người, mà sợ cho đồ đạc.

Năm 2023, gặp Liêm đúng lúc chuẩn bị lên giàn, hành trang ngoài mớ giấy tờ lỉnh kỉnh, còn thêm cả 2 con gà sống. Liêm đặc biệt dặn dò đồng đội, là đây là gà… cúng. Liêm được đưa xuống xuồng chuyển tải, và sau đó được dây cẩu kéo thẳng lên nhà giàn cùng 2 con gà. Từ trên giàn, Liêm nói qua bộ đàm với chúng tôi: “Gà còn sống nguyên”, ấy là một thành công.

Những con kình ngư

Một cách lên giàn khác, mà những người lính biển kỳ cựu vẫn bảo khỏe nhất, ấy là bơi. Trung tá Nguyễn Lâm, nguyên Chỉ huy trưởng nhà giàn DK1/20 Ba Kè năm 2019 nói, bơi là phương án anh tự chủ nhất. 20 năm kinh qua đủ sóng gió từ Trường Sa tới DK1, anh Lâm nói chỉ cần nhúng nước biển là anh khỏe. Năm 2019, nhìn bóng của anh lao vút xuống biển từ trên tàu, theo dõi màu da cam của áo phao bơi trên biển, tới khi anh bám tay vào cầu thang nhà giàn và lên giàn dưới sự hỗ trợ của đồng đội, chúng tôi đều bất giác vỗ tay vang dội.  

Cuối năm 2023, tôi lại gặp một kình ngư khác, Đại úy chuyên nghiệp Phạm Tiến Dũng. Anh lên tàu TS04 từ nhà giàn DK1/12 Tư Chính. Ngụp lặn giữa con sóng, lên đến tàu, ôm đồng đội, anh Dũng vẫn cười tươi rói. 18 năm đi biển, chưa từng có nhà giàn nào anh chưa đi qua, nhưng cũng từng ấy năm, vợ anh nói anh chưa từng đón Tết ở nhà. Vợ anh, chị Nguyễn Thị Bích Hải nói, mùa xuân Giáp Thìn này là năm đầu tiên, cả gia đình có một cái Tết bên nhau đúng nghĩa.

Dù lên giàn bằng cách này hay cách khác, đều cần phải có sự phối hợp ăn ý, và hơn cả là niềm tin giữa những người đồng đội ở nhiều vị trí. Thiếu tá Trần Văn Hải, thuyền trưởng tàu Trường Sa 04 (Lữ đoàn 125, Vùng 2 Hải quân) đã có mười bốn năm với con tàu vận tải trên vùng 2 Hải quân. Anh không nhớ mình đã chở bao nhiêu chuyến hàng, bao nhiêu người khách ra đảo. Nhưng anh vẫn nói, chở những đoàn khách ra thăm, chúc Tết các nhà giàn cuối năm, đều là những cuộc cân não. “Gần như thức trắng, vì an toàn của mỗi người, và vì cả những cơn sóng bất thường”, Hải tâm sự.

Ngày xuất bản: 11/7/2024
Nội dung: MAI VÂN DUNG
Ảnh: HOÀNG CÔNG MINH, NGA TRẦN, PHƯƠNG MAI
Trình bày: NGÔ HƯƠNG

Bài viết có sử dụng tư liệu do Tiểu đoàn DK1, Vùng 2 Hải quân cung cấp; ghi chép của Đại tá Nguyễn Quý (nguyên Cục trưởng Cục Kỹ thuật - Bộ Tư lệnh Công Binh, nguyên Trưởng ban Xây dựng DK1 giai đoạn 1990-1996); hồi ký của kỹ sư Đặng Hữu Quý, Chủ nhiệm thiết kế công trình nhà giàn DK1/1.

Bản dịch Phủ biên tạp lục, Đại Nam thực lục tiền biên, Đại Nam thực lục từ Viện Nghiên cứu Hán Nôm và Trang Biên giới Lãnh thổ - Bộ Ngoại giao