Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên:

Chưa thể coi Covid-19 là bệnh lưu hành

Tổ chức Y tế thế giới vẫn coi Covid-19 trong tình trạng đại dịch và quan ngại tiếp tục xuất hiện các biến thể mới. Tại Việt Nam, số ca nhiễm và tử vong vẫn ở mức cao, chưa trải qua làn sóng Omicron. Do đó, Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho rằng, chúng ta cần thêm thời gian, xem xét nhiều yếu tố về dịch tễ và điều trị để coi Covid-19 là bệnh lưu hành. Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên đã có một số trao đổi với phóng viên Báo Nhân Dân về nội dung này.

Xem xét nhiều yếu tố trước khi coi bệnh Covid-19 là bệnh lưu hành


Phóng viên: Với những kết quả nỗ lực đạt được của Việt Nam trong bao phủ vaccine và kiểm soát dịch chặt chẽ, chúng ta đã nên coi Covid-19 là một bệnh lưu hành hay chưa, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên: Bệnh lưu hành, tiếng Anh là “endemic diseases”, hay một số chuyên gia còn gọi là “bệnh đặc hữu” là sự xuất hiện một cách ổn định của bệnh dịch hoặc tác nhân gây bệnh trong một khu vực địa lý hoặc nhóm quần thể dân số nhất định; hoặc còn hướng đến một tỷ lệ mắc bệnh thường gặp của một bệnh dịch trong một khu vực hoặc quần thể dân số nhất định.

Theo đó, bệnh được xác định là bệnh lưu hành khi có một số tiêu chí cụ thể sau: Có sự tồn tại thường xuyên tác nhân gây bệnh; Tồn tại quần thể cảm nhiễm và ổ chứa tác nhân gây bệnh; Bệnh dịch xảy ra ở một nhóm đối tượng cụ thể hoặc quần thể dân số trong địa bàn nhất định; Tỷ lệ mắc bệnh có tính ổn định và có thể dự báo được.

Việt Nam hiện đang trong giai đoạn chuyển tiếp giữa giai đoạn đại dịch và quản lý bền vững. Tại nước ta, tuy tỷ lệ bệnh nặng, tử vong đã giảm nhiều so với giai đoạn trước nhưng số tử vong ghi nhận hàng ngày vẫn ở mức cao trên dưới 100 trường hợp mỗi ngày. Tỷ lệ mắc bệnh không đồng đều giữa các tỉnh, thành phố.
Bên cạnh đó, với đặc tính virus SARS-CoV-2 liên tục xuất hiện các biến thể. Do đó, tôi cho rằng cần phải rà soát hoàn thiện hơn hệ thống giám sát, chăm sóc và điều trị để có thể đáp ứng với các tình huống của dịch để xem xét bệnh Covid-19 là bệnh lưu hành (endemic).

Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo các địa phương chủ động kiểm soát hiệu quả dịch bệnh và thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch phù hợp với tình hình thực tiễn. Tăng cường năng lực phòng, chống dịch cho các cấp, đặc biệt là tuyến cơ sở. Sẵn sàng kịch bản cho mọi tình huống kể cả khi dịch bùng phát mạnh, trên diện rộng, vượt quá năng lực của hệ thống y tế và tình huống có biến chủng mới.

Bộ Y tế tiếp tục nghiên cứu, trao đổi với các chuyên gia, tổ chức trong nước và quốc tế để theo dõi sát diễn biến thực tiễn tình hình dịch để đưa ra các giải pháp phòng, chống dịch phù hợp.

Phóng viên: Công tác phòng, chống dịch của Việt Nam hiện nay đã đạt được một số kết quả nhất định. Ông đánh giá thế nào về thành tựu này?

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên: Hiện nay, công tác phòng, chống dịch của Việt Nam đã đạt được những thành quả nhất định, qua việc kế thừa các nguyên tắc, biện pháp được áp dụng trong các đợt dịch trước; đúc kết các kinh nghiệm từ thực tiễn chống dịch 2 năm qua, bài học của quốc tế và đúc kết, hình thành công thức trong phòng, chống dịch: 5K+vaccine, thuốc đặc hiệu+biện pháp điều trị+công nghệ+ý thức của người dân+các biện pháp khác với các trụ cột: xét nghiệm, cách ly, điều trị và chuyển hướng chiến lược “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tập trung chỉ đạo thực hiện “đa mục tiêu” nhất là phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội vừa sẵn sàng phòng, chống dịch; chỉ đạo thúc đẩy toàn diện các hoạt động kinh tế xã hội trong trạng thái bình thường mới; thực hiện đồng bộ chương trình phòng chống dịch bệnh gắn với chương trình phục hồi phát triển kinh tế xã hội.

Đến nay, dịch bệnh đã cơ bản kiểm soát trên phạm vi cả nước, các hoạt động sản xuất kinh doanh dần được phục hồi, dần thích ứng linh hoạt với dịch bệnh; hầu hết các ngành, lĩnh vực đang trên đà tăng trưởng; hoạt động sản xuất, kinh doanh, đời sống người dân, người lao động ổn định và phát triển trở lại, nhân dân tin tưởng, đồng lòng với các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trong phòng, chống dịch.

F0, F1 có thể tham gia đi làm, học tập nhưng phải thực hiện nghiêm 5K


Phóng viên: Bộ Y tế đã có một số đề xuất nới lỏng cho F0, F1 có thể tham gia đi làm nếu bảo đảm các tiêu chí. Theo ông, điều này có ý nghĩa thế nào khi chúng ta tiến tới coi bệnh Covid-19 là một bệnh lý thông thường?

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên: Nhằm hài hòa giữa phát triển kinh tế và kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, thực hiện Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11 tháng 10 năm 2021 của Chính phủ ban hành Quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”, để tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý F0, F1, phù hợp với diễn biến tình hình dịch, Bộ Y tế đã đề xuất nới lỏng không phải cách ly y tế cho F1 dù đã tiêm đủ hay chưa tiêm đủ liều vaccine phòng Covid-19.

Bộ Y tế đề xuất F0 là các cán bộ y tế thể nhẹ có thể đi làm, tuân thủ quy định phòng, chống dịch tại cơ sở y tế.

Bộ Y tế đề xuất F0 là các cán bộ y tế thể nhẹ có thể đi làm, tuân thủ quy định phòng, chống dịch tại cơ sở y tế.

F0, F1 có thể tham gia đi làm, học tập nhưng vẫn phải thực hiện nghiêm 5K. Đề xuất này tạo điều kiện cho các trường hợp F0, F1 tham gia hoạt động, làm việc, học tập tại các cơ quan, xí nghiệp, bảo đảm hiệu quả công việc cũng như công tác phòng, chống dịch; nhất là các dịch vụ chăm sóc y tế, các dịch vụ thiết yếu tại các cơ sở y tế, các cơ sở sản xuất kinh doanh, các địa phương, đơn vị, cơ quan nhà nước. Điều này được đặt ra trong bối cảnh Việt Nam đã tiêm vaccine phòng Covid-19 với tỷ lệ cao trên phạm vi toàn quốc, nên hầu hết các trường hợp mắc không có biểu hiện triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ, tỷ lệ chuyển biến nặng và tử vong giảm mạnh.

Hiên nay, Bộ Y tế đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế thế giới cũng như các tổ chức quốc tế, quốc gia khác theo dõi tình hình dịch Covid-19 cũng như cập nhật sự biến đổi của virus SARS-CoV-2 để kịp thời điều chỉnh các văn bản theo hướng từng bước nới lỏng các biện pháp phòng, chống dịch để phù hợp với thực tiễn tình hình dịch.

Phóng viên: Nhiều người cho rằng, việc công bố số ca nhiễm không có giá trị gì khi số nhiễm thực tế có thể khác con số công bố. Theo ông, việc công bố ca nhiễm hiện nay có giá trị gì hay không?

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên: Việc giám sát ca nhiễm Covid-19 trên toàn quốc là rất quan trọng, cần thiết trong việc đánh giá sự lây nhiễm trong cộng đồng, xu hướng dịch và phản ánh gánh nặng của dịch bệnh đối với hệ thống y tế (tỷ lệ các ca chuyển nặng, tỷ lệ tử vong đều từ các ca mắc mới), gánh nặng bệnh tật chung đối với xã hội.

Đặc biệt trong bối cảnh virus SARS-CoV-2 luôn có biến thể mới thì việc theo dõi chỉ số nhiễm mới trong cộng đồng sẽ sớm chỉ ra những dấu hiệu bất thường của ổ dịch, đặc biệt là về khả năng lây lan nhanh của virus từ đó sớm có các điều tra, giám sát để phát hiện các biến thể.

Việc giám sát phải bảo đảm tính liên tục, thu thập một cách có hệ thống, phân tích, giải thích, phiên giải và phổ biến những dữ liệu liên quan để triển khai các giải pháp nhằm làm giảm tỷ lệ mắc bệnh, tử vong và cải thiện sức khỏe cộng đồng.

Như vậy thống kê, thông báo số ca nhiễm mới mang ý nghĩa dự báo để chỉ điểm hành động; việc hành động sớm và giảm được số ca nhiễm mới trong cộng đồng sẽ góp phần làm giảm khả năng tái tổ hợp của virus thành chủng virus mới cũng như giảm gánh nặng đối với hệ thống y tế.

Số ca nhiễm mới ghi nhận đến ngày 9/3/2022.

Số ca nhiễm mới ghi nhận đến ngày 9/3/2022.

Cũng theo quy định của Điều lệ y tế quốc tế, với dịch bệnh nguy hiểm và mới nổi như Covid-19 phải được báo cáo cho Tổ chức Y tế thế giới. Trong thực tế, hiện nay trên 200 quốc gia trên thế giới vẫn đang thống kê số trường hợp mắc mới, ca nặng, tử vong hàng ngày để làm số liệu tham chiếu trên phạm vi toàn cầu.

Theo hướng dẫn tại Quyết định 218/ QĐ-BYT của Bộ Y tế hướng dẫn thực hiện Nghị quyết số 128/NQ-CP, chỉ số về tỷ lệ ca nhiễm mới trên địa bàn/số dân/thời gian chỉ là một trong 8 tiêu chí để đánh giá cấp độ dịch, do đó chỉ phù hợp sử dụng trong chuyên môn theo dõi, giám sát dịch bệnh, không nhất thiết phải công bố riêng về chỉ số này.

Hiện nay, để bảo đảm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19; phòng, chống dịch theo phương thức quản lý rủi ro, chuyển từ mục tiêu kiểm soát số ca mắc sang kiểm soát số ca nhập viện có nguy cơ cao, rất cao và tử vong, do đó tỷ lệ bệnh nhân chuyển nặng, tử vong cần được quan tâm trong giai đoạn hiện nay.

Omicron vẫn là biến thể khó lường


Phóng viên: Số ca nhiễm tăng nhanh kể từ sau Tết nguyên đán liệu có phải Việt Nam đã có sự lưu hành lớn của biến thể siêu lây nhiễm Omicron? Xin ông phân tích về nguy cơ và cơ hội của Việt Nam khi biến thể này chiếm ưu thế tại Việt Nam?

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên: Hiện nay, tình hình dịch Covid-19 đã được kiểm soát trên phạm vi toàn quốc, các địa phương đều đã chuyển sang trạng thái “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19” theo Nghị quyết số 128/NQ-CP của Chính phủ. Trong thời gian gần đây ghi nhận số mắc mới có gia tăng nhanh tại hầu hết các tỉnh, thành phố, nhưng tỷ lệ chết/mắc trên phạm vi toàn quốc giảm mạnh do tỷ lệ bao phủ vaccine cao trên phạm vi toàn quốc, nhất là đối tượng nguy cơ cao đã được quản lý, chăm sóc đầy đủ, kịp thời.

Tuy vậy, biến thể Omicron có xu hướng gia tăng lây nhiễm nhanh và dần chiếm ưu thế trong thời gian gần đây, thay thế dần biến thể Delta ở nhiều tỉnh, thành phố.

Tổ chức Y tế thế giới và các nhà khoa học nhận định dịch Covid-19 chưa thể được kiểm soát trong năm 2022, có thể xuất hiện các chủng mới nguy hiểm hơn làm cho dịch diễn biến phức tạp khó lường, số ca nhiễm vẫn có thể tăng nhanh ngay cả khi đã tiêm vaccine nếu loại bỏ các biện pháp phòng, chống dịch.

Nhiều bài học quý được đúc kết từ thực tiễn phòng chống dịch; năng lực ứng phó của hệ thống y tế ngày một nâng lên; chiến lược vaccine đã phát huy hiệu quả là điều kiện để thực hiện thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 theo Nghị quyết 128/NQ-CP của Chính phủ.

Trong thời gian tới, với nhu cầu đi lại, mở cửa trở lại hoạt động giáo dục đào tạo trực tiếp, mở cửa du lịch, nhất là thời gian tới Việt Nam nới lỏng cách ly y tế, xóa bỏ các hạn chế đối với hoạt động vận chuyển hành khách trên tất cả các phương tiện, lượng khách quốc tế đi, đến Việt Nam sẽ gia tăng mạnh sẽ không tránh khỏi gia tăng nguy cơ lây nhiễm, tiếp tục làm gia tăng áp lực lên hệ thống y tế, đặc biệt tại tuyến cơ sở.

Phóng viên: Theo ông, Việt Nam cần làm gì để ứng phó với tình hình dịch khi biến thể Omicron chiếm ưu thế?

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên: Các nhiệm vụ trong giai đoạn mới được xây dựng trên cơ sở yêu cầu của chiến lược thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, tập trung chỉ đạo thực hiện "đa mục tiêu" nhất là phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội vừa sẵn sàng phòng, chống dịch. Trong đó, tiếp tục thực hiện các nguyên tắc trong phòng, chống dịch đã được kế thừa, đúc kết: 5K + vaccine, thuốc điều trị + công nghệ + ý thức của nhân dân. Các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu bao gồm:

Một, triển khai, hoàn thiện nghiêm túc Chương trình phòng, chống dịch Covid-19 năm 2022-2023, trong đó tập trung chủ yếu các nội dung: bảo đảm đạt tỷ lệ bao phủ vaccine phòng Covid-19 và chủ động cung ứng vaccine; Kiểm soát sự lây lan của dịch Covid-19; Nâng cao năng lực hệ thống y tế, đặc biệt là y tế dự phòng và y tế cơ sở; tăng cường đầu tư trang thiết bị cơ sở y tế, có các chế độ chính sách đãi ngộ phù hợp với những người làm nhiệm vụ y tế dự phòng, y tế cơ sở; tăng cường chất lượng cấp cứu và hồi sức tích cực ở cơ sở khám bệnh, chữa bệnh các tuyến.

Tiếp tục đẩy mạnh công tác tiêm chủng. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Tiếp tục đẩy mạnh công tác tiêm chủng. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương bởi dịch Covid-19; Bảo đảm thông tin, truyền thông chủ động trong định hướng dư luận, tạo sự đồng thuận, niềm tin xã hội; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ công tác phòng, chống dịch thống nhất toàn quốc; Chủ động chuẩn bị các biện pháp về kinh tế - xã hội, hành chính theo cấp độ nguy cơ dịch để bảo đảm vừa phòng, chống dịch vừa phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội và ổn định đời sống sinh hoạt của nhân dân.

Hai là, tiếp tục huy động cả hệ thống chính trị, huy động toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tham gia công tác phòng, chống dịch và phát triển kinh tế, xã hội. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp; tăng cường vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu. Chú trọng nâng cao năng lực, chỉ đạo điều hành, nhất là hệ thống chính trị cơ sở. Các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm, hiệu quả Nghị quyết số 128/NQ-CP. Thực hiện hiệu quả nguyên tắc: 5K+vaccine, thuốc điều trị+công nghệ+ý thức người dân.

Ba, tiếp tục hoàn thiện các công nghệ phục vụ phòng, chống dịch dựa trên nền tảng cơ sở dữ liệu về dân cư; Tăng cường hơn nữa ý thức của người dân để tự bảo vệ mình và gia đình, cộng đồng, đất nước, tiếp tục lấy người dân là trung tâm, chủ thể, mục tiêu và động lực trong phòng, chống dịch.

Bốn, triển khai lộ trình thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19; hướng dẫn các biện pháp thích ứng an toàn, triển khai đánh giá cấp độ dịch và triển khai các biện pháp đáp ứng phù hợp với diễn biến tình hình dịch Covid-19.

Rà soát các quy định, hướng dẫn về cách ly trường hợp tiếp xúc gần (F1), người nhập cảnh; tổ chức cách ly, điều trị người mắc Covid-19 (F0) tại nhà; tham gia công tác, đi làm với các trường hợp F0, F1 đang trong thời gian cách ly; các biện pháp xét nghiệm Covid-19; cơ chế cung ứng thuốc kháng virus điều trị Covid-19; sử dụng thuốc điều trị Covid-19 tại nhà theo hướng đơn giản, thuận tiện bảo đảm khoa học và hiệu quả nhất; xây dựng phương án ứng phó không để quá tải hệ thống y tế, tập trung quản lý người có nguy cơ cao và người lao động.

Triển khai tiêm vaccine thần tốc để hoàn thành việc tiêm mũi 3 cho người từ 18 tuổi (trừ các đối tượng chống chỉ định và chưa tới thời gian tiêm) trong quý I/2022; hoàn thành việc tiêm mũi thứ 2 cho người từ 12-17 tuổi trong tháng 3/2022; chuẩn bị tiêm cho trẻ từ 5-11 tuổi; nghiên cứu việc tiêm mũi thứ 4 và các cháu dưới 5 tuổi…

Bảo vệ nhóm nguy cơ cao như người cao tuổi, người có bệnh lý nền. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Bảo vệ nhóm nguy cơ cao như người cao tuổi, người có bệnh lý nền. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Năm, nâng cao năng lực hệ thống y tế, nhất là y tế dự phòng, y tế cơ sở; lập kế hoạch đầu tư cho nghiên cứu y sinh học, phát triển công nghiệp dược, vaccine, sinh phẩm, thuốc điều trị, trang thiết bị y tế. Tăng cường nguồn nhân lực; có các chính sách thỏa đáng đối với cán bộ y tế và lực lượng tuyến đầu trong phòng chống dịch.

Sáu, tiếp tục triển khai việc mua, nhập khẩu, sử dụng vaccine, thuốc điều trị trong năm 2022, nhất là vaccine dành cho trẻ em từ 5 tuổi trở lên. Đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu, chuyển giao, sản xuất vaccine, thuốc điều trị trong nước. Triển khai hộ chiếu vaccine, đẩy nhanh mở cửa phù hợp với xu hướng chung của thế giới. Khẩn trương cấp phép các loại thuốc phòng chữa bệnh bảo đảm an toàn, phù hợp tình hình, quy định và thông lệ quốc tế.

Bảy, xây dựng quy định về phòng, chống dịch đối với xuất nhập cảnh phù hợp điều kiện mới; chỉ đạo và hướng dẫn mở cửa trường học bảo đảm thống nhất, đồng bộ, xuyên suốt trên toàn quốc; chỉ đạo, hướng dẫn về phòng, chống dịch khi mở cửa du lịch từ ngày 15/3/2022.

Tám, tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác an sinh xã hội, đẩy nhanh việc thực hiện các gói hỗ trợ an sinh xã hội cho các đối tượng người lao động, người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19; Bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội; tăng cường kiểm tra, kịp thời chấn chỉnh, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong phòng, chống dịch và phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

Chín, tăng cường công tác thông tin truyền thông, huy động người dân, cộng đồng tham gia công tác phòng chống dịch. Chủ động truyền thông tăng cường thông tin, tuyên truyền bảo đảm kịp thời, chính xác về tình hình và các giải pháp của các cấp có thẩm quyền, theo tinh thần lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực, tăng cường thông tin hướng dẫn để người dân yên tâm, ngăn chặn hiệu quả các luận điệu xuyên tạc, sai trái….

Mười, xây dựng cơ chế, chính sách thúc đẩy hợp tác công tư, tiếp tục đẩy mạnh hoạt động ngoại giao, hợp tác quốc tế trong phòng chống dịch.

Sẽ điều chỉnh các hướng dẫn về phòng, chống dịch khi mở cửa du lịch


Phóng viên: Trên cơ sở phủ vaccine diện rộng, ông đánh giá thế nào về việc tới đây Việt Nam sẽ mở cửa du lịch trở lại? Những thách thức và cơ hội nào chúng ta cần tính tới?

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên: Diễn biến phức tạp, kéo dài của đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng trực tiếp, toàn diện đến các hoạt động kinh tế-xã hội, trong đó du lịch là một trong những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Sau gần 19 tháng đóng cửa du lịch quốc tế, du lịch nội địa cũng không thể triển khai khiến toàn bộ chuỗi cung ứng dịch vụ cho hoạt động du lịch ngưng trệ; hướng dẫn viên du lịch, người lao động trực tiếp, gián tiếp trong ngành không có việc làm; nhiều doanh nghiệp lữ hành, vận chuyển, lưu trú cạn kiệt nguồn lực phải giải thể.

Nhằm hài hòa giữa việc phát triển kinh tế và kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, trên cơ sở tỷ lệ tiêm chủng cao trên phạm vi toàn quốc; Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”, Chính phủ đã đồng ý chủ trương mở cửa lại hoạt động du lịch trong điều kiện bình thường mới từ ngày 15/3/2022.

Bộ Y tế sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương tăng cường giám sát và áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch phù hợp với thực tiễn tình hình dịch để kịp thời xử lý và điều chỉnh các hướng dẫn về phòng, chống dịch khi mở cửa du lịch trở lại nhằm tiếp tục kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 trên toàn quốc, bảo đảm an sinh, xã hội của người dân.

Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo các địa phương tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch trước biến thể Omicron.

Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo các địa phương tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch trước biến thể Omicron.

Phóng viên: Chuẩn bị cho giai đoạn hậu Covid-19, việc quan trọng nhất theo ông là gì?

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên: Hiện nay, Việt Nam hiện đang trong giai đoạn chuyển tiếp giữa giai đoạn đại dịch và quản lý bền vững. Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo các địa phương tiếp tục chủ động kiểm soát hiệu quả dịch bệnh và thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch phù hợp với tình hình thực tiễn. Tăng cường năng lực phòng, chống dịch cho các cấp, đặc biệt là tuyến y tế cơ sở và y tế dự phòng.

Sẵn sàng kịch bản cho mọi tình huống kể cả khi dịch bùng phát mạnh, trên diện rộng, vượt quá năng lực của hệ thống y tế và tình huống có biến chủng mới nguy hiểm hơn.

Hiện nay Bộ Y tế đã hoàn thiện Chương trình tổng thể phòng, chống dịch Covid-19 giai đoạn 2022-2023 để trình Chính phủ phê duyệt, với mục tiêu tiếp tục đặt sức khỏe, tính mạng của người dân là trên hết, trước hết; bảo đảm vừa kiểm soát dịch hiệu quả, kiểm soát rủi ro (bệnh nặng, tử vong), bảo đảm thực hiện đa mục tiêu khôi phục và phát triển kinh tế- ã hội.

Xin cảm ơn Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên!

PGS, TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng Khoa Y tế công cộng, Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh: “Còn sớm để coi Covid-19 là bệnh lưu hành”

Cơ sở khoa học để một bệnh truyền nhiễm nhóm A được coi là bệnh đặc hữu (hay còn gọi là bệnh lưu hành) là khi số ca mắc mới và số ca nặng ổn định, tức là không có khả năng gây làn sóng dịch mới. Khi đó, nhà nước phải tự tin không có làn sóng dịch mới, không còn lo ngại trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, triển khai tiêm chủng đầy đủ cho người dân để hạn chế thấp nhất tỷ lệ tử vong.

Nhà nước phải bảo đảm có một hệ thống y tế thật tốt, để khi người dân mắc bệnh nhẹ hơn, được điều trị kịp thời. Nếu diễn biến nặng, sẽ có đủ giường và hệ thống hồi sức tích cực (ICU).

Hiện nay, dịch Covid-19 vẫn đang lây lan rất nhanh, số ca nhiễm tăng rất cao và tỷ lệ tử vong chưa hạ nhiệt. Chúng ta chưa thể coi Covid-19 là một bệnh đặc hữu.

Hiện nay một số nước khi coi Covid-19 là bệnh đặc hữu đã trải qua các làn sóng dịch lớn, tiêm vaccine lâu, nguồn vaccine dồi dào và hệ thống y tế mạnh. Trong khi đó, hệ thống y tế của Việt Nam vẫn còn nhiều vấn đề, việc tiếp cận hỗ trợ điều trị vẫn còn hạn chế. Hệ thống ICU chưa đủ khả năng đáp ứng nếu dịch bùng phát mạnh, số ca nhiễm trở nặng tăng cao. Hiệu lực điều trị thuốc của chúng ta cũng chưa cao so với những nước này. 

Đương nhiên, dần dần chúng ta sẽ phải tiến tới coi Covid-19 là bệnh đặc hữu để thuận lợi hơn cho người dân. Tuy nhiên, chúng ta phải cần thời gian. Tôi nghĩ, cần phải 6 tháng nữa, chúng ta mới có thể nói được vấn đề này.

PGS, TS Nguyễn Huy Nga, nguyên cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế: “Cần phải đánh giá kỹ từ ngành y tế”

Để tiến tới việc xem Covid-19 là bệnh lưu hành địa phương thì phải có các yếu tố đánh giá kỹ càng từ ngành y tế.

Thứ nhất, chúng ta không đánh giá tình hình diễn biến dịch dựa vào số ca mắc mới và số tử vong mỗi ngày, mà nên xem đó là một dữ liệu tham khảo để xây dựng phương án phòng ngừa.

Thứ hai, phải xem xét khả năng chống đỡ, hệ thống điều trị với bệnh này đã đáp ứng tốt nhất hay chưa.

Thứ ba, tình hình miễn dịch cộng đồng, yếu tố này có thể đạt khi tỷ lệ bao phủ vaccine của Việt Nam cao. Thứ tư, về mặt xã hội, tinh thần của cộng đồng, tâm lý của từng người đã bình thường hóa với dịch bệnh hay chưa?

Hiện Tổ chức Y tế thế giới vẫn chưa thống nhất về việc có xem Covid-19 là bệnh lưu hành hay không. Còn ở Việt Nam, tôi nghĩ phải xác định cần một thời gian nữa do sự "chiếm sóng" của biến chủng mới, số ca mắc đang ngày một tăng lên.

Chúng ta cũng không biết được sau Omicron sẽ có thêm những biến chủng nào khác, nên khi nào tình hình dịch đáp ứng được mức độ ổn định về số ca mắc và ca tử vong thì mới nên xem là bệnh lưu hành.

PGS, TS Hoàng Bùi Hải - Phó giám đốc Bệnh viện điều trị người bệnh Covid-19 Đại học Y Hà Nội: Sớm coi Covid-19 là bệnh lưu hành để giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước

Bản chất của virus SARS-CoV-2 dần dần sẽ trở thành bệnh truyền nhiễm thông thường, quy mô không bao trùm như đại dịch nữa. Theo đó, số người bị, sự lây nhiễm nhanh, số người tử vong, ảnh hưởng hệ thống y tế giảm đi, không còn như khi dịch mới bùng phát.

Tôi nghĩ, Việt Nam cần sớm coi dịch Covid-19 là bệnh lưu hành để giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước. Hiện nay dịch SARS-CoV-2 được xếp vào danh mục các bệnh truyền nhiễm nhóm A (nhóm đặc biệt nguy hiểm). Ngoài việc huy động mọi nguồn lực và cả hệ thống chính trị vào cuộc chiến phòng, chống đại dịch; trưng dụng các nguồn lực cho hoạt động chống dịch, thì việc khám chữa bệnh hoàn toàn Nhà nước phải chi trả, người dân chữa bệnh Covid-19 không mất tiền...

Dịch bệnh đã bước sang năm thứ 3, gây tốn kém rất lớn cho Nhà nước về kinh phí cũng như nhân lực. Chúng ta cần phải dần chuyển đổi trạng thái để dành nguồn lực phát triển kinh tế-xã hội. 

Tổ chức thực hiện: HỒNG MINH
Nội dung: THIÊN LAM
Trình bày: THIÊN LAM
Ảnh: BỘ Y TẾ, THÀNH ĐẠT
Ngày xuất bản: 10/3/2022