Triển vọng năm 2024

Phóng viên: Trong bối cảnh các nền kinh tế lớn trên thế giới chao đảo vì lạm phát, Việt Nam tiếp tục thuộc nhóm các nước kiểm soát tốt lạm phát khi bình quân năm 2023 chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 3,25%, đạt mục tiêu Quốc hội đặt ra. Theo Tổng cục trưởng, áp lực lạm phát năm 2024 sẽ tập trung ở những yếu tố nào và đề xuất giải pháp gì để kiểm soát lạm phát trong năm tới?

Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương: Áp lực lạm phát năm 2024 đến từ các yếu tố giá nguyên vật liệu đầu vào thế giới đang ở mức cao, sẽ ảnh hưởng đến chi phí, giá thành, tạo áp lực cho sản xuất của doanh nghiệp và từ đó đẩy giá hàng hóa tiêu dùng trong nước tăng lên do Việt Nam là nước nhập khẩu nhiều nguyên liệu phục vụ sản xuất. Đồng USD tăng giá càng làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu, gây sức ép lên mặt bằng giá hàng hóa trong nước.

Thực hiện điều chỉnh giá dịch vụ do nhà nước quản lý theo hướng tính đúng, tính đủ các yếu tố, các chi phí thực hiện vào giá dịch vụ y tế và học phí giáo dục sẽ tác động làm tăng CPI. Bên cạnh đó, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có thể tiếp tục tăng giá điện khi nguyên liệu đầu vào như xăng dầu, than đều đang ở mức cao.

Việc cải cách tiền lương và tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7/2024 cũng sẽ kéo theo giá các hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng trong gia đình tăng lên. Giá lương thực, thực phẩm, đồ uống, may mặc, thiết bị và đồ dùng gia đình thường tăng theo quy luật vào các tháng cuối năm và dịp lễ, Tết; các chương trình hỗ trợ phục hồi, giải ngân đầu tư công của Chính phủ, dịch vụ du lịch... dự kiến cũng sẽ gây áp lực lên mặt bằng giá trong thời gian tới.

Tuy nhiên, bên cạnh những yếu tố có khả năng tạo áp lực lên lạm phát cũng có những yếu tố giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá như hỗ trợ giảm thuế môi trường đối với xăng dầu, giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) tiếp tục được thực hiện trong năm nay.

Phóng viên: Dự báo các rủi ro tiềm ẩn từ môi trường kinh tế thế giới vẫn còn hiện hữu và tiếp tục tác động tiêu cực lên triển vọng phục hồi tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong thời gian tới. Theo Tổng cục trưởng, đâu là động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế Việt Nam năm 2024?

Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương: Năm 2024, dự báo các rủi ro tiềm ẩn từ môi trường kinh tế thế giới vẫn còn hiện hữu và tiếp tục tác động tiêu cực lên triển vọng phục hồi tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.

Động lực tăng trưởng kinh tế năm 2024 tiếp tục đến từ khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản; đầu tư công; thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI); hoạt động thương mại dịch vụ; xuất khẩu, sản xuất công nghiệp phục hồi.

Cụ thể, sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản dự báo tiếp tục ổn định, giá sản phẩm lương thực tăng sẽ đóng vai trò hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng kinh tế. Đầu tư công, nhất là đầu tư vào cơ sở hạ tầng sẽ tạo động lực, hạ tầng quan trọng cho tăng trưởng trước mắt và lâu dài.

Thu hút FDI được dự báo tiếp tục là điểm sáng, Việt Nam vẫn là một trong những lựa chọn ưu tiên của dòng vốn FDI. Lĩnh vực dịch vụ được kỳ vọng tiếp tục mở rộng nhờ sự phục hồi mạnh mẽ của ngành du lịch, từ đó tác động lan tỏa đến các ngành kinh tế khác, kích thích tăng trưởng.

Một số ngành thương mại có thể duy trì đà tăng trưởng bởi các chính sách thương mại và thúc đẩy tiêu dùng nội địa như ngành vận tải hàng không, bán buôn bán lẻ, dịch vụ lưu trú, ăn uống, dịch vụ tài chính, dịch vụ du lịch… Các ngành dịch vụ phi thị trường dự báo vẫn ổn định.

Lạm phát được kiểm soát chặt chẽ, ở mức hợp lý sẽ hỗ trợ tích cực cho tiêu dùng trong nước. Đáng lưu ý, sự phục hồi của ngành công nghiệp sẽ có tác dụng giải quyết công ăn việc làm và duy trì thu nhập cho người lao động, giúp kích cầu tiêu dùng trong nước.

Việc Chính phủ thực hiện cải cách tiền lương từ ngày 1/7/2024 cũng có tác động lớn đến những người được hưởng lương và trợ cấp từ ngân sách Nhà nước…

Phóng viên: Mặc dù kinh tế Việt Nam năm 2023 tiếp tục là điểm sáng trong bức tranh ảm đạm của kinh tế toàn cầu nhưng đây là năm thứ hai của nhiệm kỳ 2021-2025 chúng ta không đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế. Điều này ảnh hưởng thế nào đến việc thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của nhiệm kỳ này và cần giải pháp gì để khắc phục?

Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương: Nước ta triển khai thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025 trong bối cảnh kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn, thách thức, tác động không nhỏ đến tình hình kinh tế trong nước. Dịch Covid-19 xuất hiện và ảnh hưởng nghiêm trọng, chưa từng có tiền lệ tới các quốc gia trên thế giới; xung đột quân sự giữa Nga và Ucraine đã làm chậm quá trình phục hồi của nền kinh tế thế giới, gây đứt gãy chuỗi cung ứng, gia tăng thách thức về an ninh năng lượng, an ninh lương thực toàn cầu…

Điều này đã tạo áp lực rất lớn trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành thực hiện các mục tiêu, định hướng phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hằng năm. Năm 2021, tăng trưởng GDP đạt 2,55%, đây là một thành công lớn của nước ta trong việc phòng, chống dịch bệnh, duy trì sản xuất - kinh doanh; năm 2022 tăng 8,12%, đạt mức tăng cao nhất trong giai đoạn 2011 - 2022 do nền kinh tế dần được khôi phục trở lại nhờ thực hiện các Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của Chính phủ; năm 2023 tăng 5,05%, là điểm sáng trong bức tranh ảm đạm của kinh tế toàn cầu. Bình quân 3 năm 2021-2023, tăng trưởng kinh tế của nước ta đạt 5,22%/năm.

Trong thời gian tới, tình hình thế giới, khu vực dự báo tiếp tục biến động phức tạp, gây nhiều khó khăn, thách thức, tác động đến kinh tế trong nước sẽ phức tạp hơn, tạo sức ép lớn để có thể đạt mục tiêu tăng trưởng các năm tiếp theo. Để đạt mục tiêu tăng trưởng của Kế hoạch 5 năm 2021-2025 từ 6,5-7% thì bình quân mỗi năm trong 2 năm 2024, 2025 tăng trưởng kinh tế của nước ta ít nhất phải đạt 8,5%. Đây là nhiệm vụ rất nặng nề và thách thức, đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn, quyết tâm của các cấp, các ngành ở mức cao nhất có thể để đạt được mục tiêu đề ra.

Một số giải pháp đặt ra để hoàn thành mục tiêu kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025 là:

1 Tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, nâng cao năng lực nội tại và tính tự chủ của nền kinh tế; cần phản ứng chính sách, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả để hóa giải thách thức, tận dụng các cơ hội cho phát triển; thực hiện chuyển biến mạnh mẽ trong cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ; nghiên cứu và phát triển nhiều ngành công nghiệp mới, vật liệu mới.

2 Tiếp tục thúc đẩy các động lực tăng trưởng:
- Đẩy mạnh đầu tư công, ưu tiên các dự án sắp hoàn thành, sớm đưa vào sử dụng các dự án quan trọng quốc gia, các công trình trọng điểm mang tính đột phá giúp thúc đẩy tăng trưởng GDP.
- Tiếp tục phát huy nội lực của thị trường hơn 100 triệu dân, đẩy mạnh thực hiện các chính sách kích cầu tiêu dùng với các chương trình lễ hội du lịch, lễ hội mua sắm, chương trình xúc tiến thương mại thị trường trong nước, thúc đẩy phân phối hàng hóa qua nền tảng số, thương mại điện tử để mở rộng tiêu dùng nội địa; vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam.
- Tranh thủ tối đa cơ hội, xu hướng phục hồi của các thị trường để đẩy mạnh xuất khẩu, tận dụng tốt và tiếp tục thúc đẩy các hiệp định thương mại song phương và đa phương để mở rộng thị trường đầu ra cho các sản phẩm của Việt Nam.

3 Phát huy hiệu quả các chính sách tài khóa (hỗ trợ doanh nghiệp và người dân như giãn, hoãn, giảm thuế…); chính sách tiền tệ (cơ cấu lại nợ, giảm lãi suất, phí dịch vụ, các gói tín dụng ưu đãi) nhằm hỗ trợ doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn tín dụng; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các thị trường đất đai, bất động sản, xây dựng, du lịch, vốn,….

4 Thúc đẩy quảng bá, thu hút du khách quốc tế đến Việt Nam. Đây là ngành kinh tế tổng hợp, có tính lan tỏa giúp phát triển một chuỗi các ngành từ lưu trú, ăn uống, vận tải, thương mại, dịch vụ khác, đồng thời làm tăng lượng ngoại tệ, giải quyết nguồn lao động tại địa phương trong nước tham gia vào chuỗi sản xuất, xuất khẩu dịch vụ tại chỗ.

5 Thực hiện chiến lược thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, tiếp tục xu hướng chuyển từ thu hút bằng mọi giá sang thu hút có chọn lọc nhằm tăng năng lực sản xuất quốc gia, tính lan tỏa giữa khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài với khu vực kinh tế trong nước, đặc biệt là đầu tư trong lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo, chip bán dẫn, ngành nghề khác phục vụ cho nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, phát triển kinh tế bền vững, kinh tế xanh.

6 Đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao; thúc đẩy phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo để tạo bứt phá về năng suất lao động, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Tổng cục trưởng!