Trong dòng chảy sôi động của âm nhạc Việt, có những giọng ca đi qua những thăng trầm của thời gian vẫn neo lại trong lòng khán giả bởi chính sự chân thành và phong cách riêng không trộn lẫn. Ngọc Sơn – người nghệ sĩ được công chúng ưu ái gọi là “ông hoàng nhạc trữ tình” – đã đi qua hơn ba thập kỷ sống cùng âm nhạc, với đủ cung bậc đỉnh cao, thị phi, lặng lẽ và thăng hoa.
Trong cuộc trò chuyện với “Cà phê Nhân Dân”, danh ca Ngọc Sơn không nói nhiều về hào quang hay những góc khuất. Anh chỉ thủ thỉ về đạo hiếu, về nghiệp tổ, và về một giấc mơ giản dị: “Tôi chỉ mong còn đủ sức để hát, hát để tạ ơn cuộc đời.”
“Âm nhạc với tôi là nghiệp tổ”
“Tôi không dám nhận mình tài giỏi. Tôi chỉ tin rằng tổ nghiệp thương, nên cho mình được hát đến hôm nay.”
Hương Trang: Anh từng nói âm nhạc là “nghiệp tổ”. Cụ thể điều đó có ý nghĩa thế nào trong cuộc đời và sự nghiệp của anh?
Ngọc Sơn: Trong hầu hết chặng đường sự nghiệp của Ngọc Sơn âm nhạc không có gì khác ngoài ân huệ của tổ nghiệp. Mọi người thường nói “Nghệ thuật vị nghệ thuật, nghệ thuật vị nhân sinh”, Ngọc Sơn chọn nghệ thuật vị nhân sinh nhiều hơn. Ca hát rồi cũng chỉ để làm đẹp cho tâm hồn, làm đẹp cho cuộc đời.
Tổ nghiệp trong suy nghĩ của Ngọc Sơn cũng hoàn toàn khác, nó chính là tâm tư, là linh hồn, là thiện căn ở trong chính mình. Tổ nghiệp cũng nằm trong chính những khán giả, những người dành cho mình tình thương, sự mến mộ. Giữ tổ nghiệp chính là giữ được tình yêu của khán giả đối với mình. Chính những điều đó đã trở thành sức mạnh tinh thần vô giá khuyến khích Ngọc Sơn mạnh mẽ hơn, sáng tác nhiều hơn, biểu diễn nhiều hơn để đáp lại tình thương của “Đại gia đình” (khán giả).
Hương Trang: Anh Ngọc Sơn sáng tác rất nhiều những ca khúc về cha mẹ trong đó có hai ca khúc rất nổi tiếng “Lòng mẹ", "Tình cha”, đây cũng chính là những tác phẩm đã đưa tên tuổi Ngọc Sơn đến gần hơn với “Đại gia đình” một danh từ rất thú vị anh thường dùng để chỉ những khán giả yêu mến Ngọc Sơn. Anh có thể chia sẻ về hai ca khúc đặc biệt này không?
Ngọc Sơn: Ngọc Sơn sinh ra ở Hải Phòng, mẹ là người Hải Phòng, ba là người Đà Nẵng, ba mẹ sinh được 4 anh chị em. Mặc dù sinh ra trong giai đoạn khó khăn vất vả nhưng may mắn ba mẹ vẫn nuôi 4 anh chị em ăn học trưởng thành. Ngọc Sơn rất thương cha, mẹ của mình.
Ngay kể cả bây giờ, mỗi đêm Ngọc Sơn nằm nghe mưa gió đì đùng bên ngoài là lại nhớ về những ngày đi sơ tán, Ngọc Sơn buồn lắm, nỗi buồn đấy còn đi cả vào trong giấc chiêm bao, chỉ lo ba mẹ mình có chuyện gì rồi khóc. Ngọc Sơn cũng lo sợ đến một ngày không còn ba mẹ thì không biết mình sẽ sống như thế nào? Những nỗi niềm ấy đã thôi thúc Ngọc Sơn viết nhiều ca khúc về mẹ, về cha. Cha mẹ chính là nguồn cảm hứng bất tận cho Ngọc Sơn.
Danh ca Ngọc Sơn thể hiện trích đoạn ca khúc Lòng mẹ
Danh ca Ngọc Sơn thể hiện trích đoạn ca khúc Lòng mẹ
Thực sự năm 17 tuổi, sáng tác “Lòng mẹ”, nhưng cảm xúc đã chất chứa từ rất lâu rồi. Từ lúc còn rất nhỏ Ngọc Sơn đã rất gắn bó với mẹ, lúc nào cũng theo mẹ, thương mẹ lắm, thương vô cùng. Cho nên năm 1987 lên Thành phố Hồ Chí Minh học thanh nhạc rồi thi các cuộc thi, Ngọc Sơn hát bài “Lòng mẹ” đã trở thành sự kiện “chấn động”. Những năm 90 ra Hà Nội, đã có hơn 100 suất diễn tại Cung Văn hóa Hữu nghị Việt Xô, có ngày 3 suất trở lên.
Còn với ca khúc "Tình cha", Ngọc Sơn nhớ mãi hình ảnh khi theo cha vào Nam, trong đêm gió lạnh, cha cởi áo choàng, choàng cho Ngọc Sơn, Ngọc Sơn nằm khóc suốt đêm. Thương cha lắm. Hình ảnh trong đêm mưa lạnh, cha dành cho Sơn chiếc áo của mình đã giúp Ngọc Sơn viết lên bài "Tình cha" vào năm 1995.
Ngọc Sơn có may mắn là người con của hai miền. Cho nên cái gen và cấu tạo thanh đới thì Ngọc Sơn có giọng ấm của cha và có âm sắc của mẹ, cộng thêm cả những cảm xúc cá nhân nên mỗi khi hát "Lòng mẹ" hay "Tình cha" đều được đông đảo khán thính giả mến mộ.
Âm nhạc xuất phát từ những điều giản dị nhất: Quê hương, gia đình, khán giả
Hương Trang: Anh Ngọc Sơn đã sinh ra ở Hải Phòng nhưng sinh sống, làm việc ở rất nhiều nơi trên đất nước Việt Nam, mỗi nơi đều để lại những dấu ấn trong chặng đường âm nhạc của anh. Anh chọn nơi nào là quê hương, quê hương có ý nghĩa như thế nào trong âm nhạc của anh?
Ngọc Sơn: Ngọc Sơn là người con của đất mẹ Việt Nam. Bà nội Ngọc Sơn quê ở Quảng Ngãi, ông nội ở Quảng Nam, hai người yêu nhau qua những điệu hò sông nước. Ba của Ngọc Sơn lớn lên, vì yêu cầu công việc nên đi rất nhiều nơi. Mẹ của Ngọc Sơn là người Hải Phòng, bà yêu chèo, mê quan họ Bắc Ninh. Ba mẹ lấy nhau, sau đó có thời gian Ngọc Sơn vào Đà Nẵng, xuống Bạc Liêu rồi lên TP Hồ Chí Minh sinh sống cho đến tận bây giờ.
Mỗi vùng đất đều cho Ngọc Sơn nhiều trải nghiệm. Ngọc Sơn cũng mê chèo, mê quan họ Bắc Ninh, thích ca Huế, hát được cải lương. Bên cạnh niềm yêu thích thì còn phải rèn luyện, trau dồi khả năng mỗi ngày.
Danh ca Ngọc Sơn thể hiện trích đoạn các làn điệu dân ca, nhạc cổ
Danh ca Ngọc Sơn thể hiện trích đoạn các làn điệu dân ca, nhạc cổ
Để có một Ngọc Sơn trở thành hiện tượng như ngày hôm nay là nhờ thờ mẹ kính cha, là hun đúc tâm hồn từ tình yêu quê hương, đất nước.
Hương Trang : Nhắc đến danh ca Ngọc Sơn không chỉ nhắc đến chữ Hiếu mà còn nhắc đến một tấm lòng vì mọi người. Thêm một điều đặc biệt nữa là anh Ngọc Sơn không hề kén sân khấu, ở đâu có khán giả là ở đó anh Ngọc Sơn biểu diễn, đôi lúc còn biểu diễn miễn phí? Lí do nào để anh làm những điều đặc biệt như thế?
Ngọc Sơn: Một điều hãnh diện, tự hào mà Ngọc Sơn luôn giữ cho đến bây giờ đó là Ngọc Sơn luôn được tất cả các anh chị em nghệ sĩ, đồng nghiệp thương mến. Có lẽ cũng bởi vì một lẽ tự nhiên thôi, Ngọc Sơn sống, cống hiến hết mình cho những đêm diễn.
Nhiều những buổi diễn đi khắp dọc Bắc Nam theo các đoàn hát lớn nhỏ, bất kể trời mưa gió vẫn diễn hết mình, xuống sân khấu, nếu anh em đồng nghiệp khó khăn quá Ngọc Sơn cũng nhường hết lương cho anh em. Ngọc Sơn luôn sống như vậy, không bao giờ giành giật của ai. Chỉ cần vẫn còn có khán giả đợi thì dù 1 giờ đêm Ngọc Sơn vẫn hát.
Ngọc Sơn giữ quan điểm sống vì mọi người. Ở nhà thì mình sống tốt với cha, mẹ, anh, em. Ra ngoài thì sống chan hòa, nhường nhịn với bạn bè đồng nghiệp, khán giả. Mình thương mọi người thì mọi người thương mình. Cho nên cũng kiếm được ít tiền để mưu sinh, rau cháo qua ngày và đi làm thiện nguyện.
Giữa thị phi, chọn cách sống yên lặng
Hương Trang: Có bao giờ anh cảm thấy cô đơn trên hành trình để đi đến thành công của chính mình?
Ngọc Sơn:
Ở đời ai cũng có đôi
Ngọc Sơn thì vẫn lẻ loi một mình
Nhưng Sơn có đại gia đình
Gặp nhau, ca hát, tâm tình rất vui.
Người làm nghệ thuật mà, cô đơn chứ. Nhưng Ngọc Sơn quen rồi. Âm nhạc là nơi tôi trú ngụ. Bên cạnh Ngọc Sơn còn có đại gia đình là khán giả, những người tri kỷ, thấu hiểu và yêu thương Ngọc Sơn, vậy là đủ.
Hương Trang: Danh tiếng đến với Ngọc Sơn từ rất sớm đi kèm với đó là những điều thị phi. Anh Ngọc Sơn đã làm thế nào để có thể vượt qua những điều đó?
Ngọc Sơn: Thực sự mình như một con cá mắc câu vậy, cứ ra sức giãy giụa. Càng giãy giụa vết thương lại càng sâu, càng đau. Mình đau khổ suốt mấy chục năm rồi nhưng mình cũng rèn luyện được cho bản thân tinh thần, ý chí để đương đầu với thử thách. Đứng trước thị phi Ngọc Sơn ít khi giải thích, chỉ âm thầm chịu đựng, không một lời kêu ca. Ai thương mình thì mình thương lại, ai ghét mình thì kệ người ta.
Những chuyện ngày xưa nói Ngọc Sơn ăn chơi, phóng túng, đến thời gian sau này thông tin chính thống đều biết những điều đó đều không có thật.
Mình chỉ vướng vào tội hát những bài hát chưa được cấp phép, nhưng bây giờ những ca khúc ấy lại được hát lại rồi. Mình cũng đã phải trả giá cho lỗi lầm ấy.
Ngọc Sơn trở về với cuộc sống nhưng bây giờ bình thường và được mọi người yêu thương vì nhờ những sự chịu đựng. Ngọc Sơn cảm ơn tất cả đã đến rồi đi. Tất cả tạo nên một Ngọc Sơn khác biệt.
Ngọc Sơn vẫn sẽ vẫn hát bằng cả trái tim
“Nếu còn một hơi thở, tôi vẫn sẽ hát. Vì khán giả là máu thịt, là trái tim, là lý do để tôi sống đến hôm nay.”
Hương Trang: Thời gian gần đây nhiều khán giả bất ngờ khi biết được rằng anh Ngọc Sơn ăn chay trường và sống mộ đạo. Điều gì đã khiến anh gắn bó cuộc sống này?
Ngọc Sơn: Tự nhiên nó đến. Vậy thôi. Mình không có tu luyện gì hết. Mình vốn là người sống lành tính, không tham lam, không sân si. Ngoài tình yêu với âm nhạc với gia đình với khán giả thì mình không còn có gì nữa. Mình nghĩ bước lên sân khấu là mình say rồi, hạnh phúc rồi. Mình không thể nào vui hơn cái cái chuyện khác được.
Trong suy nghĩ của Ngọc Sơn, đạo ở đây chính là đạo hiếu, hiếu thảo với cha mẹ, thứ hai là trung hiếu với quê hương, đất nước, thứ ba là đối nhân xử thế là nhẹ nhàng, nhường nhịn, nhẫn nại. Ngọc Sơn vẫn luôn chỉ dạy học trò ba điều đó, chỉ có như vậy mới giữ gìn được tên tuổi, hình ảnh con người mình.
Đến bây giờ khi nhìn lại chặng đường đã trải qua, Ngọc Sơn hạnh phúc lắm và chưa bao giờ nghĩ mình lại được sống trong tình yêu thương của khán giả, sự kính trọng của học trò, sự trân quý của bạn bè đồng nghiệp.
Hương Trang: Gần 40 năm theo đuổi nghệ thuật, sau tất cả những thăng trầm, điều gì là giá trị lớn nhất mà anh giữ được cho mình, cũng như mong muốn mang lại cho khán giả?
Ngọc Sơn: Ngọc Sơn làm tất cả vì đam mê cuộc đời. Cái gì cũng có giá của nó, cái lò xo mà không nén thì nó không bung bật được. Ngọc Sơn chịu đựng những sức nén đấy bằng một cách rất tích cực, mặc dù trong cuộc sống của Ngọc Sơn có đầy rẫy những chông gai, thì Ngọc Sơn cũng đã bước qua một cách kiên cường.
Ngọc Sơn luôn khắc ghi lời dạy của cha: (HÁT) “Hãy nhớ lời cha sống cho nên người và con ơi chớ bao giờ dối gian. Nghèo thì cho sạch rách sao cho thơm".
Danh ca Ngọc Sơn hát trích đoạn ca khúc Tình cha
Danh ca Ngọc Sơn hát trích đoạn ca khúc Tình cha
Mỗi người đều có một con đường khác nhau. Ngọc Sơn thì đề cao con đường thanh cao, trong sạch. Ngọc Sơn sống và suy nghĩ như thế nào thì nó đều hiện lên trong âm nhạc của Ngọc Sơn như vậy. Vẫn còn hơi thở thì Ngọc Sơn vẫn còn hát, hát bằng cả trái tim, bằng cả say mê cuộc đời.
“Một trong tám điều chân tình của Ngọc Sơn muốn là tấm gương cho các bạn trẻ noi theo: Đạo đức nhất của con người là giữ tròn chữ hiếu, khó khăn nhất của con người là chiến thắng chính mình”.
Hương Trang: Rất cảm ơn những chia sẻ của anh Ngọc Sơn trong buổi trò chuyện ngày hôm nay .
Xuất bản: 17/6/2025
Tổ chức sản xuất: KHÁNH SƠN
Nội dung và trình bày: NHƯ TRANG
Hiệu đính nội dung: MAI HUYÊN
Kỹ thuật dựng phim: XUÂN THẮNG
Quay phim: THEANH28
Dẫn chương trình: HƯƠNG TRANG
Built with Shorthand