Mặc dù địch ra sức ngăn cấm không cho đưa nhu yếu phẩm quan trọng như thuốc chữa bệnh, sợi, dầu hỏa, thóc gạo, vải vóc... từ vùng tạm bị chiếm ra vùng tự do, nhưng chúng ta vẫn khơi thêm nguồn hàng, hướng dẫn hoạt động cho những người buôn bán, điều hòa giá cả thị trường, nhập và xuất từ vùng tự do được nhiều hàng hóa phục vụ kháng chiến và đời sống nhân dân.

3 tháng đầu năm 1954, ngành mậu dịch Nam Định đã xuất được 217 triệu đồng và nhập 276 triệu đồng hàng hóa, trong đó nhập 79 triệu đồng dược phẩm, 25 triệu đồng sợi bông, 13 triệu đồng dầu hỏa..., đồng thời xuất được nhiều sản phẩm chủ yếu do nhân dân trong vùng du kích sản xuất với giá cao như: gạo 81 triệu đồng; muối 5,4 triệu đồng, đem lại quyền lợi cho nông dân và diêm dân. Từ năm 1953, phong trào thanh niên xung phong tòng quân phát triển sôi nổi, đều khắp ở các thôn, xã. Nhiều thanh niên ở thành thị ra vùng căn cứ nộp đơn tòng quân. Nhiều địa phương đã vượt chỉ tiêu giao quân. Việc đóng góp sức của, chi viện cho tiền tuyến cũng bừng lên, sôi nổi trên nhiều mặt trận.

Với tất cả tinh thần vì Điện Biên Phủ chiến thắng, nhân dân Nam Định đã huy động hàng trăm ki-lô-gam đậu, lạc, vừng, hàng nghìn bánh thuốc lào... đóng gói chu đáo gửi tới các chiến sĩ đang ngày đêm vây, lấn cứ điểm. Hàng nghìn ki-lô-gam muối, cá, tôm khô qua bàn tay diêm dân, ngư dân ven biển Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng lên đường ra mặt trận.

Tháng 5/1954, khi trên mặt trận chính Điện Biên Phủ, cuộc chiến đấu giữa ta và địch diễn ra rất quyết liệt, hàng chục nghìn dân công Nam Định tấp nập thồ lương, tải đạn ra phía trước. Với tất cả tinh thần vì Điện Biên Phủ chiến thắng, nhân dân Nam Định đã huy động hàng trăm ki-lô-gam đậu, lạc, vừng, hàng nghìn bánh thuốc lào... đóng gói chu đáo gửi tới các chiến sĩ đang ngày đêm vây, lấn cứ điểm. Hàng nghìn ki-lô-gam muối, cá, tôm khô qua bàn tay diêm dân, ngư dân ven biển Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng lên đường ra mặt trận.

Từ vùng địch tạm chiếm, hàng chục nghìn ống thuốc tiêm, thuốc viên, hàng nghìn lá thư tình nghĩa gửi tới các chiến sĩ đang ngày đêm bám địch bên chiến hào. Nhiều cụ già mang tiền nhờ cán bộ ta mua quà gửi tặng bộ đội Điện Biên. Nhiều bà con làm nghề chài lưới trên sông tình nguyện đi chở hàng dài ngày phục vụ tiền tuyến... Đó là những biểu hiện cụ thể của lòng yêu nước, của tinh thần tất cả vì kháng chiến, tất cả vì chiến thắng ở Điện Biên Phủ của nhân dân trong tỉnh.

Ngày 7/5/1954, lá cờ đỏ sao vàng của ta phần phật bay trên nóc hầm tướng Đờ-cát-tơ-ri khẳng định sự thất bại hoàn toàn của quân đội Pháp ở chiến trường Điện Biên Phủ. Đại thắng Điện Biên Phủ đã giáng một đòn quyết định vào ý đồ xâm lược của thực dân Pháp và có tác dụng quyết định thúc đẩy sự tiến triển của Hội nghị Giơ-ne-vơ bàn về lập lại hòa bình ở Đông Dương.

Chiến thắng Điện Biên Phủ cùng với việc thực dân Pháp phải ngồi vào bàn đàm phán ở Hội nghị Giơ-ne-vơ làm nức lòng quân dân cả nước nói chung và quân dân trong tỉnh nói riêng, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy cuộc kháng chiến ở địa phương lên một bước mới. Thấm nhuần tinh thần Nghị quyết Bộ Chính trị Trung ương Đảng ra ngày 17/12/1953 là: “Hòa bình ở Việt Nam có được lập lại hay không, chủ yếu là do quân và dân ta quyết định”, quân dân Nam Định không ngồi chờ hòa bình, mà càng nắm chắc tay súng thừa thắng xốc tới.

Đêm 25/5/1954, bộ đội chủ lực đã phối hợp với bộ đội địa phương, tiêu diệt hoàn toàn vị trí Thức Hóa (Giao Thủy), bắt 650 tên, thu toàn bộ vũ khí, quân trang, quân dụng. Ngày 4/6, quân ta tiếp tục tiêu diệt vị trí Đông Biên (Hải Hậu) do 2 tiểu đoàn “khinh quân”, 4 đại đội địa phương quân đóng giữ. Sau 12 giờ chiến đấu, ta đã giành thắng lợi, tiêu diệt một số tên, bắt sống 500 tên. Chiến thắng vang dội này đã đập tan mắt xích cuối cùng của vành đai cứ điểm phòng vệ vùng duyên hải phía nam Nam Định của địch, buộc chúng phải rút bỏ các vị trí Cựa Gà (Trực Ninh); Phú Gia, Giáp Tư, Cao Long (Nam Trực).

Tới đây, căn cứ du kích của ta đã lấn sát “thị xã Bùi Chu” và thành phố Nam Định. Trong nửa đầu năm 1954, với quyết tâm giành thắng lợi trong Chiến dịch Đông Xuân, quân và dân Nam Định nỗ lực đẩy mạnh mọi mặt hoạt động kháng chiến, nhất là trên mặt trận quân sự. Bộ đội địa phương và dân quân du kích Nam Định đánh hơn 1.600 trận (trong đó du kích đánh 800 trận) diệt và làm bị thương hơn 3.000 tên địch.

Ngay sau ngày thắng lợi, Đảng bộ và quân dân Nam Định bắt tay ngay vào nhiệm vụ của vùng mới giải phóng. Tỉnh ủy khẩn trương tổ chức hội nghị các bí thư huyện ủy, trưởng các ngành, giới để bàn việc củng cố ổn định tổ chức; có kế hoạch chặt chẽ thu hồi thành phố Nam Định và một số thị trấn; đồng thời duy trì hoạt động kinh tế, xã hội từ thành phố tới các vùng nông thôn. 

Cùng nhân dân cả nước, quân dân Nam Định hân hoan trong không khí đón mừng ngày quê hương được hoàn toàn giải phóng và hăng hái bắt tay vào giải quyết những hậu quả do chiến tranh để lại; duy trì, đẩy mạnh sản xuất và các hoạt động văn hóa, xã hội, tạo tiền đề cho quá trình xây dựng một xã hội mới. Cuộc đấu tranh bảo vệ chính quyền còn non trẻ và kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược của dân tộc ta nói chung và nhân dân Nam Định nói riêng đã giành thắng lợi vẻ vang.

Vượt qua nhiều khó khăn, gian khổ, mất mát, hy sinh, Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh đã đạt được những thành quả to lớn trong buổi đầu kiến tạo cuộc sống mới; vừa góp sức chi viện cho các chiến trường, vừa trực tiếp đánh trả quân thù, bảo vệ quê hương, góp phần vào thắng lợi vĩ đại của dân tộc ta trong cuộc đấu trí, đấu lực với kẻ thù xâm lược là thực dân Pháp.