Phóng viên: Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam là chương trình xúc tiến thương mại đặc thù, dài hạn và duy nhất của Chính phủ giao Bộ Công thương là cơ quan thường trực, chịu trách nhiệm phối hợp các bộ, ngành triển khai nhằm xây dựng hình ảnh Việt Nam là một quốc gia có uy tín về hàng hóa và dịch vụ chất lượng cao, tăng niềm tự hào và sức hấp dẫn của đất nước và con người Việt Nam, góp phần thúc đẩy phát triển ngoại thương và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Xin Bộ trưởng khát quát bức tranh tổng quan và dấu mốc quan trọng về việc gia tăng các thương hiệu Việt Nam đạt Thương hiệu quốc gia và những giá trị từ chương trình mang lại cho các doanh nghiệp nói riêng và cho nền kinh tế Việt Nam nói chung?

Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên: Trải qua hơn 20 năm, với sự chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng Chính phủ, sự tham gia tích cực của các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp, cùng với sự đồng hành của các cơ quan thông tấn, báo chí, Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam đã đạt được một số các kết quả tích cực:

Thứ nhất, nhận thức về ý nghĩa, vai trò và sự cần thiết của xây dựng, phát triển và bảo vệ thương hiệu của các cấp, các ngành, các địa phương, của cộng đồng doanh nghiệp và xã hội đã được nâng cao rõ rệt.

Điều này thể hiện qua số lượng doanh nghiệp quan tâm Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam, thông qua việc tham gia, tương tác với các hoạt động cụ thể của Chương trình tăng đều qua các năm. Năm 2022, kỳ xét chọn lần thứ 8, đã có 172 doanh nghiệp có sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia, tăng gần 6 lần so năm 2008 - là năm đầu tiên tổ chức việc xét chọn doanh nghiệp có sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam.

Với sự hỗ trợ của Chương trình Thương hiệu quốc gia, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã ý thức được ý nghĩa, vai trò và sự cần thiết của thương hiệu nên đã đầu tư nghiêm túc cho xây dựng, phát triển thương hiệu sản phẩm và thương hiệu của doanh nghiệp. Kết quả là, trong Top 50 Thương hiệu doanh nghiệp giá trị nhất Việt Nam năm 2022, có sự góp mặt của rất nhiều doanh nghiệp có sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam.

Nếu như năm 2018 mới có 14 doanh nghiệp Thương hiệu quốc gia Việt Nam nằm trong Top 50, chiếm tỷ trọng 28% thì sau 5 năm (năm 2023) con số này đã tăng lên 21 doanh nghiệp, chiếm tỷ trọng 42%. Đặc biệt, trong Top 10 thương hiệu giá trị nhất Việt Nam, tỷ lệ doanh nghiệp có sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam tăng mạnh từ 20% năm 2018 lên tới 69,8% năm 2023.

Thứ hai, nhiều thương hiệu sản phẩm Việt Nam đã mang tầm vóc thế giới.

Về thương hiệu sản phẩm, Viettel là doanh nghiệp Việt duy nhất lọt trong “Bảng xếp hạng Top 500 thương hiệu giá trị nhất thế giới 2024” (Global 500 của Brand Finance) và đứng ở vị trí 241. Vẫn theo Brand Finace, Chỉ số sức mạnh thương hiệu (Brand Strength Index-BSI) của Viettel đạt 89,4/100, xếp hạng AAA - mức cao nhất trong các năm và tăng 4,2 điểm so năm 2023. Điều này giúp Viettel giữ vững ngôi vị thương hiệu viễn thông số 1 tại Đông Nam Á, xếp hạng thứ 9 tại châu Á và thăng một hạng trên thế giới lên bậc 16.

Cũng theo báo cáo toàn cầu Thực phẩm và Đồ uống do Brand Finance công bố 2023, Vinamilk là đại diện duy nhất của Đông Nam Á lọt Top 5 Thương hiệu sữa có tính bền vững cao nhất toàn cầu, đồng thời duy trì thứ hạng 6 trong Top 10 thương hiệu sữa giá trị nhất toàn cầu và Top 2 thương hiệu mạnh toàn cầu của ngành sữa.

Thứ ba, giá trị, vị thế của Thương hiệu quốc gia Việt Nam gia tăng mạnh mẽ qua các năm.

Theo Brand Finance - tổ chức định giá Thương hiệu quốc gia có trụ sở tại Anh, Việt Nam được đánh giá là điểm sáng trong bức tranh xây dựng, phát triển Thương hiệu quốc gia và là Thương hiệu quốc gia có tốc độ tăng trưởng giá trị nhanh nhất thế giới giai đoạn 5 năm từ 2019-2023 là 102%. Trong đó, năm 2019, giá trị Thương hiệu quốc gia Việt Nam mới chỉ được Brand Finance định giá là 247 tỷ USD đến năm 2023 đạt 498,13 tỷ USD, ghi nhận mức tăng trưởng liên tục hai con số về giá trị thương hiệu. Giá trị thương hiệu của Việt Nam năm 2023 được Brand Finance xếp thứ 33/121 quốc gia được đánh giá, thay vì xếp thứ 32/100 quốc gia được đánh giá năm 2022.

Đó là kết quả từ những nỗ lực của Chính phủ trong cải cách môi trường đầu tư, kinh doanh, đẩy mạnh xuất nhập khẩu, hỗ trợ phát triển thương hiệu sản phẩm và doanh nghiệp. Đồng thời, cũng là sự khẳng định vị thế hàng đầu vững chắc của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam nhằm duy trì tốc độ tăng trưởng cao, cả về lợi nhuận và doanh thu, giữ vững thị trường nội địa và phát triển thị trường xuất khẩu, dù gặp phải không ít khó khăn, thách thức trong thời gian qua.

Phóng viên: Kỳ xét chọn sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia lần thứ 9 trở thành tâm điểm chú ý của doanh nghiệp. Sự tham gia ngày càng nhiều của các thương hiệu, dịch vụ mới và được công nhận là thương hiệu quốc gia Việt Nam, tạo nên sự đa dạng, tính cạnh tranh cao cho Chương trình. Thưa Bộ trưởng, vậy đâu là sự khác biệt giữa xét chọn sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam và các giải thưởng thương hiệu khác?

Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên: Sự khác biệt lớn nhất giữa việc xét chọn sản phẩm Thương hiệu quốc gia Việt Nam với nhiều chương trình khác ở chỗ, đây không phải là một giải thưởng. Đây là chương trình xúc tiến thương mại đặc thù, dài hạn và duy nhất của Chính phủ, được tiến hành với mục đích quảng bá hình ảnh, thương hiệu quốc gia thông qua thương hiệu sản phẩm. Chính phủ sẽ bảo chứng cho các thương hiệu sản phẩm có chất lượng và uy tín nhằm giúp các doanh nghiệp tạo chỗ đứng trên thị trường trong nước và có điều kiện phát triển thương hiệu của mình ra thế giới.

Thứ hai là quy trình, thủ tục xét chọn được quy định và được ban hành tại các văn bản quy phạm pháp luật liên quan như Quyết định số 30/2019/QĐ-TTg ngày 8/10/2019 của Thủ tướng Chính phủ về quy chế xây dựng, quản lý, thực hiện Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam và Thông tư 33/2019/TT-BCT ngày 22 tháng 11 năm 2019 của Bộ trưởng Bộ Công Thương về việc quy định Hệ thống tiêu chí của Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam và Thông tư 25/2021/TT-BCT ngày 20/12/2021 của Bộ trưởng Bộ Công Thương về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 33/2019/TT-BCT.

Thứ ba là cứ 2 năm 1 lần, doanh nghiệp có sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam phải thực hiện đánh giá lại, nên việc được công nhận sản phẩm Thương hiệu quốc gia Việt Nam mới là bước khởi đầu để doanh nghiệp đồng hành cùng Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam. Việc duy trì năng lực tiên phong trên thị tường đòi hỏi doanh nghiệp phải luôn phấn đấu, nỗ lực hết mình trong công tác đổi mới sáng tạo để nâng cao chất lượng sản phẩm đáp ứng nhu cầu, thị hiếu trong nước và quốc tế.

Phóng viên: Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều doanh nghiệp chưa có ý thức về xây dựng, phát triển và quản trị thương hiệu theo tiêu chí của Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam, có doanh nghiệp còn thờ ơ, chỉ quan tâm sản xuất, chạy theo lợi nhuận... Theo Bộ trưởng, trong quá trình xây dựng thương hiệu, các doanh nghiệp còn có hạn chế, khó khăn nào?

Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên: Trong quá trình xây dựng, phát triển và quản trị thương hiệu, các doanh nghiệp còn một số hạn chế, khó khăn như sau:

Thứ nhất là về nhận thức: nhiều doanh nghiệp chưa nhận thức đầy đủ được về ý nghĩa, vai trò và tầm quan trọng của việc xây dựng và phát triển thương hiệu trong sản xuất, kinh doanh và đầu tư. Vì vậy, doanh nghiệp chủ yếu thường tập trung phát triển quy mô sản xuất nhằm tăng năng suất và sản lượng, chưa chú trọng nhiều đến chất lượng, đổi mới sáng tạo để nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm.

Thứ hai là về đầu tư: do nhận thức chưa đầy đủ, nên trong cơ cấu đầu tư cũng chưa giành nhiều nguồn lực xứng đáng cho các hoạt động xây dựng, phát triển và quản trị thương hiệu và coi đây là khoản đầu tư để phát triển bền vững mà lại chỉ coi là các khoản chi phí phải trả nên tìm cách tiết giảm.

Thứ ba là bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ: nhiều doanh nghiệp có sản phẩm chất lượng nhưng không đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, dẫn đến việc khi đưa sản phẩm ra thị trường, đặc biệt là thị trường nước ngoài đã bị các đối thủ cạnh tranh đăng ký mất. Việc đòi lại quyền lợi và thương hiệu của mình gặp không ít khó khăn, việc chứng minh sẽ rất phức tạp, tốn chi phí, mất nhiều thời gian.

Thứ tư là về năng lực xây dựng và phát triển thương hiệu: một số doanh nghiệp có nhận thức và kế hoạch đầu tư cho xây dựng và phát triển thương hiệu, nhưng năng lực thực hiện còn hạn chế, từ khâu thiết kế, phát triển sản phẩm phù hợp với nhu cầu, thị hiếu của khách hàng cho đến chiến lược marketing, quảng bá, xúc tiến thương mại để đưa sản phẩm ra thị trường...

Phóng viên: Trong 21 năm qua, số doanh nghiệp có sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia tăng gần 6 lần, việc đầu tư cho xây dựng thương hiệu nghiêm túc hơn. Bộ Công thương với vai trò là cơ quan được Chính phủ giao triển khai Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam, thời gian qua đã có những chương trình hành động cụ thể, thiết thực như thế nào để nâng tầm thương hiệu doanh nghiệp Việt Nam, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên: Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước và đầu mối về các hoạt động xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam trong công tác xây dựng, phát triển và bảo vệ thương hiệu, Bộ Công thương đã, đang và sẽ tập trung vào các hoạt động sau:

Một là, tuyên truyền, nâng cao nhận thức của xã hội và cộng đồng doanh nghiệp về xây dựng, phát triển và quảng bá thương hiệu. Hằng năm, Bộ Công thương thực hiện nhiều hoạt động tuyên truyền, quảng bá trên các phương tiện truyền thông chính thống và có uy tín lớn như Đài Truyền hình Việt Nam, Tạp chí Tuyên giáo, Báo Nhân Dân…

Bên cạnh đó, hằng năm Bộ Công thương triển khai chuỗi các hoạt động nhân ngày Thương hiệu Việt Nam 20/04, trong đó có Diễn đàn quốc tế Thương hiệu quốc gia Việt Nam là điểm nhấn trong khuôn khổ Tuần lễ Thương hiệu quốc gia Việt Nam với mục tiêu là tạo ra đối thoại chuyên sâu, đa góc nhìn thu hút được sự tham gia đông đảo các đại biểu từ các cơ quan quản lý, các chuyên gia, các tổ chức trong và ngoài nước cũng như doanh nghiệp liên quan tới xây dựng, phát triển thương hiệu.

Hai là, hỗ trợ kỹ thuật cho cộng đồng doanh nghiệp về công tác xây dựng, phát triển và quản trị thương hiệu. Theo đó, hằng năm Bộ Công thương phối hợp các bộ, ngành và các tổ chức quốc tế cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho doanh nghiệp về kỹ năng, nghiệp vụ xây dựng, phát triển và quản trị thương hiệu, qua đó góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.

Ba là, truyền thông, quảng bá cho Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam và các sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam. Cụ thể, Bộ Công thương đã và đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành, đặc biệt là Bộ Ngoại giao, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện các chương trình truyền thông, quảng bá trên các phương tiện truyền thông trong nước và quốc tế, trong đó tập trung tại các địa bàn xuất khẩu chủ lực, nhằm nâng cao vị thế và giá trị của Thương hiệu quốc gia Việt Nam cũng như hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc tiếp cận với khách hàng/người tiêu dùng, nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm xuất khẩu, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp bảo vệ thương hiệu trên thị trường quốc tế.

Phóng viên: Trong bối cảnh thị trường thế giới có nhiều thay đổi như hiện nay, đặc biệt là với nhiều hiệp định thương mại tự do được thực thi, xin Ông cho biết định hướng của Chương trình Thương hiệu quốc gia trong thời gian tới?

Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên: Tính đến tháng 5/2024, Việt Nam đã ký kết, thực thi và đang đàm phán tổng cộng là 19 Hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương với nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, độ mở nền kinh tế Việt Nam đạt gần 200%. Trong khi đó, mục tiêu tổng quát Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 1320/QĐ-TTg ngày 8/10/2019 phê duyệt Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam từ năm 2020 đến năm 2030 là: “Xây dựng hình ảnh Việt Nam là một quốc gia có uy tín về hàng hóa và dịch vụ với chất lượng cao, tăng niềm tự hào và sức hấp dẫn của đất nước và con người Việt Nam, góp phần thúc đẩy phát triển ngoại thương và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia”. Vì vậy, trong thời gian tới, định hướng của Chương trình Thương hiệu quốc gia sẽ là:

Thứ nhất, phối hợp các bộ, ngành địa phương thực hiện nhiều hơn nữa các hoạt động hỗ trợ cho cộng đồng doanh nghiệp trong việc thiết kế, phát triển sản phẩm, đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, để tiếp cận với các giá trị cốt lõi của Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam là: Chất lượng - Đổi mới sáng tại - Năng lực tiên phong. Từ đó danh sách các sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam sẽ ngày được mở rộng, đặc biệt tập trung vào các sản phẩm, ngành hàng có tiềm năng xuất khẩu.

Hai là, cung cấp thông tin cho cộng đồng doanh nghiệp các xu hướng sản xuất, kinh doanh và đầu tư mới của thế giới như xu hướng xanh, phát triển bền vững và các rào cản phi thuế khác... để có kế hoạch, chiến lược đáp ứng và các quy định pháp luật quốc tế để thực hiện nghĩa vụ tuân thủ, cũng như thực hiện trách nhiệm xã hội.

Ba là, bên cạnh các hoạt động truyền thông, quảng bá cho Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam và các sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia trong nước, sẽ đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, quảng bá tại nước ngoài, đặc biệt là truyền thông số.

Xin cảm ơn Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên!

 

Ngày xuất bản: 21/10/2024
Tổ chức: NGUYỄN NGỌC THANH
Thực hiện: THẢO LÊ - THIÊN LAM
Trình bày: NGỌC BÍCH