Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển, các tập đoàn, tổng công ty do Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp làm đại diện chủ sở hữu đã thể hiện rõ vị trí, vai trò nòng cốt trong nhiều ngành, lĩnh vực kinh tế quan trọng của đất nước. Việc tiếp tục phát huy mô hình Ủy ban là cơ quan thuộc Chính phủ như Thông báo số 40-TB/TW của Bộ Chính trị là hết sức cần thiết; đồng thời, Ủy ban cần tiếp tục hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm để phù hợp hơn với mô hình, điều kiện thực tế hoạt động hiện nay và hệ thống thể chế, pháp luật có liên quan.

Theo quy định tại Nghị định số 131/2018/NĐ-CP, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp được giao làm đại diện chủ sở hữu 19 tập đoàn, tổng công ty với 871 doanh nghiệp trực thuộc và đơn vị sự nghiệp. Trong đó, có 479 công ty con, 368 công ty liên kết, 24 đơn vị sự nghiệp.

Số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, tính đến ngày 1/1/2023, tổng vốn chủ sở hữu hợp nhất của 19 tập đoàn, tổng công ty là 1,173 triệu tỷ đồng; tổng tài sản hợp nhất là 2,445 triệu tỷ đồng.

Số liệu của Báo cáo 5 năm cho thấy, đến năm 2022, tổng vốn chủ sở hữu hợp nhất của 19 tập đoàn, tổng công ty thuộc Ủy ban đạt 1 triệu 154 nghìn tỷ đồng (tăng 9% so với thời điểm bắt đầu chuyển về Ủy ban năm 2018 và chiếm tỷ lệ khoảng 63% tổng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp nhà nước trong cả nước), tổng tài sản hợp nhất đạt 2 triệu 491 nghìn tỷ đồng (tăng 6% so với thời điểm bắt đầu chuyển về Ủy ban năm 2018 và chiếm tỷ lệ khoảng 65% tổng tài sản của doanh nghiệp nhà nước trong cả nước).

Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển, các tập đoàn, tổng công ty do Ủy ban làm đại diện chủ sở hữu đã thể hiện rõ vị trí, vai trò nòng cốt trong nhiều ngành, lĩnh vực kinh tế quan trọng của đất nước. Đó là góp phần bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, giữ ổn định kinh tế vĩ mô thông qua việc tích cực, chủ động, thể hiện vai trò chủ đạo bảo đảm nguồn cung, bình ổn thị trường, không để đứt gãy chuỗi cung ứng xăng dầu trước những biến động của thị trường trong và ngoài nước; tăng sản lượng khai thác dầu thô, than đá cho nhu cầu của nền kinh tế và góp phần bảo đảm an ninh năng lượng; gia tăng giá trị sản xuất, cung ứng sản phẩm hàng hóa công nghiệp cho nền kinh tế về hóa chất cơ bản, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, ắc quy, thép...

Đến năm 2023, ước tính về thị phần trong nước, các tập đoàn, tổng công ty do Ủy ban làm đại diện chủ sở hữu đã đóng góp khoảng 48% điện năng, 50% xăng dầu bán lẻ, 100% khí khô, 70% khí hóa lỏng, 70% phân bón. Về khối lượng hàng hóa, dịch vụ, các tập đoàn, tổng công ty đã cung cấp cho nền kinh tế 242,7 tỷ kWh điện, 10,84 triệu tấn dầu thô, 8,08 tỷ m³ khí, 42,2 triệu tấn than sạch, 13,76 triệu m³ xăng dầu, 5,78 triệu tấn Alumin...

Các tập đoàn, tổng công ty đã nỗ lực rất lớn trong xây dựng và phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng quan trọng quốc gia và đẩy mạnh hoạt động đầu tư phát triển. Đến năm 2023, ước tính về thị phần, các tập đoàn, tổng công ty do Ủy ban làm đại diện chủ sở hữu chiếm khoảng 49% vận tải hành khách hàng không nội địa, quản lý 21/22 cảng hàng không dân dụng trên cả nước, 16% hàng hóa vận tải biển, 100% điều hành và vận tải giao thông đường sắt, 45% thuê bao di động, 41% băng rộng cố định mặt đất; về khối vận chuyển đạt 126 triệu lượt hành khách, 114,5 triệu tấn hàng hóa.

Sau 5 năm chuyển về Ủy ban, 19 tập đoàn, tổng công ty đã phê duyệt, triển khai thực hiện, hoàn thành đầu tư 185 dự án nhóm A, 455 dự án nhóm B. Trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các doanh nghiệp, Ủy ban đã báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền tháo gỡ các khó vướng mắc về cơ chế, chính sách, pháp luật để triển khai thực hiện nhiều dự án đầu tư; trong đó một số dự án trọng điểm được đẩy nhanh tiến độ, là điểm sáng trong hoạt động của Ủy ban.

Đáng lưu ý, các doanh nghiệp đã nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh, đóng góp quan trọng vào nguồn thu ngân sách nhà nước; giải quyết việc làm, thực hiện các chính sách an sinh xã hội, nâng cao chất lượng người lao động và thực hiện một số nhiệm vụ chính trị-xã hội, góp phần bảo đảm quốc phòng an ninh.

Trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, đầu tư phát triển, các tập đoàn, tổng công ty do Ủy ban làm đại diện chủ sở hữu có vai trò lớn trong sản xuất, cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích; một số doanh nghiệp đã thực hiện nhiệm vụ Chính phủ giao, kết hợp nhiệm vụ sản xuất kinh doanh với nhiệm vụ góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh và chủ quyền quốc gia; điển hình như Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Tổng công ty Viễn thông Mobifone, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (VRG),..

Việc tiếp tục phát huy mô hình Ủy ban là cơ quan thuộc Chính phủ như Thông báo số 40-TB/TW của Bộ Chính trị là hết sức cần thiết; đồng thời, tiếp tục hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Ủy ban để phù hợp hơn với mô hình, điều kiện thực tế hoạt động Ủy ban hiện nay và hệ thống thể chế, pháp luật có liên quan.

Trong bối cảnh dự báo tình hình quốc tế và trong nước những năm tới tiếp tục có nhiều yếu tố rủi ro, phức tạp, khó lường, đặc biệt là diễn biến bất ổn địa chính trị, Ủy ban đã xác định rõ các nhiệm vụ, giải pháp cần tập trung thực hiện có kết quả trong thời gian tới.