Bác Hồ đã từng nói: "Với tất cả tinh thần khiêm tốn của người cách mạng, chúng ta vẫn có quyền nói rằng: Ðảng ta thật là vĩ đại!"(1). Lịch sử hiện đại của dân tộc 75 năm qua gắn liền với sự lãnh đạo của Ðảng đã chứng minh hùng hồn cho chân lý ấy.

Ðảng Cộng sản Việt Nam ngay từ khi ra đời (ngày 3-2-1930) đã là bước ngoặt vĩ đại của cách mạng Việt Nam, chấm dứt sự bế tắc về đường lối chống xâm lược, mở ra con đường mới "muốn cứu nước, giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản".

"Với tất cả tinh thần khiêm tốn của người cách mạng, chúng ta vẫn có quyền nói rằng: Ðảng ta thật là vĩ đại!"
---Chủ tịch Hồ Chí Minh---

Ðối với vận mệnh của nước nhà và dân tộc, Ðảng có trách nhiệm vô cùng to lớn. Cho nên xây dựng Ðảng là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng của nhân dân ta.

Chủ tịch Hồ Chí Minh

Xây dựng Ðảng về chính trị thì trước hết và quan trọng hơn hết là xác định đường lối và tổ chức thực hiện đường lối có hiệu quả. Ðường lối bao gồm mục tiêu và các phương pháp cơ bản để đạt mục tiêu cách mạng. Có đường lối cho cả một thời gian lịch sử rất lâu dài thường được gọi là Cương lĩnh, lại có đường lối cho từng giai đoạn, từng thời kỳ cách mạng nhất định. Có đường lối chung, lại có đường lối cụ thể từng mặt: kinh tế, văn hóa, quân sự, đối nội, đối ngoại... Ðường lối chính trị đúng đắn bao giờ cũng là cơ sở để đoàn kết nhất trí trong Ðảng và toàn xã hội, là ngọn cờ cổ vũ, động viên, tập hợp quần chúng, tạo nên những phong trào hành động sôi nổi thực hiện các mục tiêu chiến lược cách mạng.

Ngay từ khi mới ra đời, trong Chính cương vắn tắt do Bác Hồ vạch ra và trong Cương lĩnh chính trị được Hội nghị Trung ương Ðảng tháng 10-1930 thông qua, đã xác định đường lối chiến lược chung của cách mạng Việt Nam là trước làm cách mạng tư sản dân quyền, sau làm cách mạng xã hội chủ nghĩa. Nói cách khác, sau khi hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân thì bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa tiến lên chủ nghĩa xã hội. Sự lựa chọn con đường như thế là phù hợp quy luật khách quan, đã trở thành lý tưởng phấn đấu của toàn Ðảng, toàn dân ta trong suốt 75 năm qua và cả từ nay về sau. Chúng ta đang thực hiện đường lối đổi mới để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội là đang tiếp tục thực hiện lý tưởng cách mạng do Chính cương vắn tắt và các Cương lĩnh của Ðảng vạch ra.

Ðường lối chiến lược phản đế và phản phong, thực hiện nhiệm vụ phản đế, phản phong không tách rời, trước hết tập trung cho nhiệm vụ giải phóng dân tộc, đã làm nên Cách mạng Tháng Tám thành công, giành chính quyền về tay nhân dân, và sau đó thực hiện được mơ ước ngàn đời "người cày có ruộng". Ðường lối kháng chiến trường kỳ, toàn dân, toàn diện cùng tổ chức thực hiện tài tình đường lối ấy, đã đưa đến thắng lợi lịch sử, chấm dứt vĩnh viễn sự xâm lược của thực dân Pháp. Ðường lối kết hợp hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền bắc, đấu tranh giải phóng miền nam, tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, thật là tuyệt vời. Chiến lược cách mạng vô cùng sáng tạo ấy, đường lối chống Mỹ, cứu nước vô cùng sáng tạo ấy, cùng với sự sáng tạo trong tổ chức thực hiện, đã dẫn đến Ðại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất nước nhà, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước, đưa cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội. Thắng lợi của công cuộc chống Mỹ, cứu nước của Ðảng và nhân dân ta còn góp phần thức tỉnh cả loài người tiến bộ.

Ðường lối đưa cả nước bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa đi lên chủ nghĩa xã hội và sau đó là đường lối đổi mới toàn diện, xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa, đang dẫn dắt nhân dân ta càng ngày càng giành nhiều thắng lợi, càng ngày càng hạnh phúc, ấm no, bộ mặt xã hội, đất nước tiến lên không ngừng.

Ðường lối đúng đắn là hạnh phúc cho dân, cho Ðảng, đường lối đúng đắn là nhân tố quyết định thắng lợi. Ðương nhiên còn phải tổ chức thực hiện tốt thì đường lối mới có hiệu quả trong cuộc sống. Trước đây, V.I.Lenin đã chỉ ra rằng những nguy cơ lớn nhất của Ðảng cầm quyền là quan liêu và sai  lầm về đường lối. 75 năm qua Ðảng ta luôn luôn xác định đường lối đúng đắn, đưa cách mạng liên tiếp đạt được những thắng lợi to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Song, bên cạnh thành tựu chung, thành tựu của từng thời kỳ, thì cũng không tránh khỏi những sai lầm, vấp váp.  Ðiều quan trọng là Ðảng biết tự phê bình, nhận ra khuyết điểm sai lầm và kiên quyết sửa chữa, hơn nữa, biết cách sửa chữa có hiệu quả.

Xác định được đường lối đúng đắn đã quan trọng, song việc bảo vệ và thực hiện đường lối có hiệu quả càng quan trọng hơn. Kinh nghiệm cho thấy: Ðể có được đường lối đúng đắn và bảo vệ được đường lối đúng đắn, thì phải có những điều kiện, những cơ sở. Ðó là: Những hiểu biết sâu sắc, đầy đủ về chủ nghĩa Marx-Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh và vận dụng sáng tạo vào điều kiện cụ thể từng thời kỳ của nước ta; trung thành với lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn thể dân tộc, kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, tham khảo kinh nghiệm quý báu của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế; nêu cao tinh thần độc lập tự chủ, không giáo điều, rập khuôn máy móc; phát huy dân chủ, phát huy trí tuệ của toàn Ðảng, toàn dân; bám sát thực tiễn, biết tổng kết thực tiễn phong phú, sinh động.

Chính những điều kiện để hoạch định đường lối đúng đắn và tổ chức thực hiện có hiệu quả đã nói lên tầm quan trọng của xây dựng Ðảng về tư tưởng. Xây dựng Ðảng về chính trị và xây dựng Ðảng về tư tưởng có tác động tương hỗ. Ðường lối chính trị là định hướng quyết định xây dựng Ðảng về tư tưởng. Công tác tư tưởng của Ðảng phải xuất phát từ đường lối chính trị và phục vụ cho việc tổ chức thực hiện đường lối chính trị. Xây dựng Ðảng về tư tưởng phải nâng cao phẩm chất và năng lực cho mọi đảng viên đủ sức tham gia hoạch định đường lối đúng đắn, tổ chức thực hiện một cách sáng tạo, lại biết tham gia phát triển đúng đắn đường lối. Công tác tư tưởng phải làm cho muôn người trong Ðảng thành một ý chí, một hành động, tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối cách mạng của Ðảng, đưa nước ta tiến từng bước vững chắc trên con đường đi lên chủ nghĩa xã hội.

Muốn vậy, trước tiên phải nâng cao trình độ hiểu biết sâu sắc về đường lối của Ðảng, về chủ nghĩa Marx-Lenin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Chủ nghĩa Marx-Lenin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng trực tiếp của đường lối chính trị, đồng thời là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hành động cách mạng của đảng viên và nhân dân. Vì vậy, giáo dục chủ nghĩa Marx-Lenin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nhiệm vụ rất quan trọng và cấp thiết. Công cuộc đổi mới đang tiếp tục phát triển sâu rộng, cuộc sống đang đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, phức tạp, đang đòi hỏi tìm tòi, thử nghiệm, sáng tạo. Vì thế, hơn ai hết, các đảng viên phải ra sức học tập lý luận. Không có lý luận tiên phong thì cũng không thể làm người chiến sĩ tiên phong được. Các Ðại hội VIII, Ðại hội IX của Ðảng đều chỉ ra rằng lười học tập lý luận cũng là biểu hiện suy thoái về tư tưởng.

Trong điều kiện Ðảng cầm quyền thì chính sách và pháp luật là một bộ phận lớn nhất để cụ thể hóa và chuyển tải đường lối của Ðảng vào cuộc sống, là cầu nối đường lối của Ðảng với cuộc sống, với hành vi của mọi người. Trách nhiệm hơn ai hết, các đảng viên của Ðảng phải am hiểu chính sách, pháp luật để có thể làm tròn vai trò tiên phong, gương mẫu và tổ chức nhân dân thực hiện.

Xây dựng Ðảng về tư tưởng còn là nâng cao phẩm chất đạo đức, lối sống của người chiến sĩ cộng sản. Ðây là một yêu cầu thường xuyên, cơ bản, hiện nay là yêu cầu cấp bách. Trong các thời kỳ trước, trong các cuộc chiến đấu quyết liệt với quân thù, các đảng viên đã nêu cao tấm gương trong sáng về đạo đức, lối sống, tạo nên niềm tin rộng lớn của nhân dân đối với Ðảng, cổ vũ nhân dân theo đảng viên để phấn đấu hy sinh cho sự nghiệp cách mạng. Hiện nay, tình trạng suy thoái về đạo đức, lối sống ở một bộ phận cán bộ, đảng viên, chủ nghĩa cá nhân, lối sống thực dụng, chạy theo đồng tiền đang phát triển, tệ tham nhũng, lãng phí chưa được ngăn chặn, đẩy lùi... Vì vậy, vấn đề giáo dục, nâng cao đạo đức, lối sống cho đảng viên trở nên vô cùng quan trọng và cấp thiết, như Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) khóa VIII đã đặt ra, đã trở thành nội dung quan trọng của Cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Ðảng. Trong cơ chế thị trường, lợi ích cá nhân có cơ hội phát triển mạnh, lợi ích khác nhau của các nhóm xã hội khác nhau xuất hiện nhiều, làm cho sự va chạm, xung đột lợi ích cũng phát triển, chủ nghĩa cá nhân có đất phát triển. Vì thế việc giáo dục, nâng cao phẩm chất đạo đức, lối sống phải là công việc thường xuyên, cơ bản trong suốt thời kỳ đổi mới, cả trong Ðảng và ngoài xã hội. Lúc này giáo dục lòng yêu nước, trọng nhân dân, gắn liền với tinh thần quốc tế của giai cấp công nhân vẫn phải được coi trọng.

Xây dựng Ðảng về chính trị, tư tưởng có liên quan chặt chẽ với xây dựng Ðảng về tổ chức và được bảo đảm bằng tổ chức. Xây dựng Ðảng về tổ chức phải nhằm bảo đảm cho việc thực hiện đường lối và nhiệm vụ chính trị, cho sự thống nhất ý chí và hành động của toàn Ðảng. Xây dựng Ðảng về tổ chức bao gồm nhiều vấn đề: Từ xác định hệ thống tổ chức, bộ máy cho đến nguyên tắc sinh hoạt của Ðảng; từ xác định chức năng, nhiệm vụ cho đến đào tạo, rèn luyện và bố trí cán bộ; từ việc xây dựng phương thức lãnh đạo, lề lối làm việc cho đến việc quản lý, kiểm tra hoạt động của các thành viên trong tổ chức...

Các tổ chức đảng và đảng viên phải tuân thủ nguyên tắc tập trung dân chủ, bảo đảm "muôn người thống nhất chiến đấu như một người" bảo đảm mọi đảng viên nói và làm theo nghị quyết.

Mấy năm nay, công tác xây dựng Ðảng về tổ chức được chú trọng, có những tiến bộ, những chuyển biến tích cực, song nhiệm vụ này còn nặng nề. Ðiều quan trọng là phải giữ vững và thể hiện trên thực tế bản chất giai cấp công nhân của Ðảng, từ việc xác định nền tảng tư tưởng cho đến nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt của Ðảng, từ xây dựng đội ngũ cán bộ cho đến xác định tiêu chuẩn và nâng cao chất lượng đảng viên, từ mối liên hệ gắn bó với nhân dân cho đến phương thức lãnh đạo của Ðảng... Chúng ta tiếp tục sắp xếp tổ chức, bộ máy cho tinh gọn, có chất lượng, đủ sức tham gia xây dựng và tổ chức thực hiện Nghị quyết, kiểm tra việc thực hiện Nghị quyết, trước hết những vấn đề thuộc về quan điểm, đường lối, chính sách lớn. Các tổ chức đảng phải phấn đấu nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu. Các tổ chức đảng và đảng viên phải tuân thủ nguyên tắc tập trung dân chủ, bảo đảm "muôn người thống nhất chiến đấu như một người" bảo đảm mọi đảng viên nói và làm theo nghị quyết. Công tác xây dựng Ðảng về tổ chức phải hướng mạnh về tổ chức cơ sở, nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng và chất lượng cán bộ, đảng viên. Trong điều kiện Ðảng ta là đảng duy nhất cầm quyền thì việc động viên, tổ chức nhân dân giám sát đảng viên, tham gia xây dựng các nghị quyết của Ðảng là rất cần thiết, giúp cho Ðảng trong sạch, vững mạnh. Về phương thức lãnh đạo, nhiều năm nay Ðảng đã đổi mới nhiều, song đứng trước tình hình, nhiệm vụ mới vẫn cần tiếp tục đổi mới hơn nữa, đổi mới phương thức lãnh đạo đối với Nhà nước và các đoàn thể nhân dân.

Lịch sử 75 năm qua đã xác lập, khẳng định vai trò lãnh đạo cách mạng của Ðảng ta. Sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh và điều kiện mới, càng đòi hỏi khách quan giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo của Ðảng. Và, chính yêu cầu đó lại phụ thuộc một cách quyết định vào kết quả của công tác xây dựng Ðảng. Hơn lúc nào hết, lúc này chúng ta phải ra sức xây dựng Ðảng cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức để Ðảng ta vững mạnh, lãnh đạo thắng lợi công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện địa hóa đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.