Lữ đoàn Xe tăng 409 (Quân khu 1) là một trong những đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng được trang bị loại xe tăng T-54B cải tiến. Loại xe tăng vốn ra đời cách đây gần 70 năm trước đã và vẫn đang đóng một vai trò quan trọng trong lực lượng Tăng-thiết giáp Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Những bản phác thảo đầu tiên của xe tăng T-54 đã ra đời trong giai đoạn cuối của Thế chiến II. Với học thuyết về sử dụng xe tăng của Liên Xô, cũng như các kinh nghiệm quý báu thu được trong Chiến tranh Vệ quốc, xe tăng T-54 được thiết kế để thay thế vai trò của chiếc tăng huyền thoại T-34. Kể từ khi nguyên mẫu đầu tiên được chế tạo vào năm 1946, T-54 và bản nâng cấp T-55 trở thành loại xe tăng được chế tạo nhiều nhất trong lịch sử với ít nhất 100.000 chiếc đã xuất xưởng.

So với các sản phẩm tương tự của Phương Tây, T-54/55 sở hữu một kích thước nhỏ hơn (chỉ 36 tấn so với 50 tấn của M-48) nhưng có độ tin cậy cao, ít phải bảo dưỡng. Đó cũng là một phần nguyên nhân, loại xe tăng này góp mặt trong rất nhiều cuộc chiến suốt hàng chục năm sau khi ra đời. Ngay cả trong thế kỷ 21, T-54/55 vẫn in dấu xích tại rất nhiều chiến trường. Nhờ khả năng hoạt đồng bền bỉ dạng "nồi đồng cối đá" của loại xe tăng này khiến giới chuyên gia quân sự thế giới đã đặt cho biệt danh cho T-54/55 là “Xe tăng AK-47”.

T-54/55 cũng là loại xe tăng phổ biến nhất trong lực lượng Tăng thiết giáp của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Dưới sự điều khiển của các kíp lái Việt Nam, những "con cua thép" này đã tạo ra nhiều chiến công gắn liền với những trang sử hào hùng của đất nước trong thế kỷ 20. Đơn cử như chiếc T-54B mang số hiệu 843 (được công nhận là bảo vật quốc gia) của trưởng xe Bùi Quang Thuận - người cắm cờ trên Dinh Độc Lập vào trưa ngày 30/4/1975.

Để giúp những chiếc xe tăng "kinh điển" này tiếp tục lăn xích trong tương lai, Bộ Quốc phòng đã nghiên cứu phương án cải tiến nâng cấp xe tăng T-54/55 lên các phiên bản lần lượt là T-54M và T-54B cải tiến.

So với xe nguyên bản, các bản nâng cấp có hệ thống điều khiển hoả lực hiện đại hơn do sử dụng công nghệ số. Hệ thống trinh sát và phát hiện mục tiêu hiện đại cũng được tích hợp vào xe giúp tổ lái có khả năng nắm bắt tình huống chiến trường tăng lên rõ rệt.

Các thiết bị liên lạc cũng giúp xe sau cải tiến dễ dàng phối hợp chiến đấu với phương tiện khác. Xe cũng được tích hợp lớp giáp phản ứng nổ giúp tăng cường khả năng sống sót trước sự tấn công từ vũ khí chống tăng và xe tăng địch.

Đại uý Nguyễn Đức Tùng, Đại đội trưởng Đại đội 3, Tiểu đoàn 1 thuộc Lữ đoàn Xe tăng 409 đang phổ biến cho chiến sĩ về quy trình điều khiển và thao tác trên xe tăng T-54B cải tiến.

Những cải tiến mang tầm... chiến lược

Sau khi được cải tiến, các phiên bản T-54M và T-54B sở hữu nhiều tính năng mới hiện đại hơn, đáp ứng được yêu cầu tác chiến mới. Trong đó nổi bật phải kể đến các yếu tố như hỏa lực, hệ thống liên lạc, khả năng mang tải...

Vũ khí chính của xe tăng T-54B cải tiến vẫn là khẩu D10T cỡ nòng 100m tuy nhiên cơ số đạn tăng thêm 4 viên, nâng tổng cơ số đạn xe mang theo lên 38 viên. Xe tăng có thể khai hoả với tốc độ tối đa lên tới 7 phát/phút. Ngoài ra các kỹ sư Việt Nam cũng trang bị một lớp cách nhiệt cho khẩu pháo chính nhằm bảo vệ pháo khi bắn liên tục.

Quá trình nâng cấp, xe T-54 cải tiến được trang bị thêm hàng loạt thiết bị mới. Sau nâng cấp, T-54 cải tiến có năng lực chiến đấu vượt trội so với xe nguyên bản.

Vốn có thâm niên công tác 14 năm trong lực lượng Tăng thiết giáp, Đại uý Nguyễn Đức Tùng, Đại đội trưởng Đại đội 3, Tiểu đoàn 1 thuộc Lữ đoàn Xe tăng 409 chia sẻ về quá trình tiếp nhận và làm chủ xe tăng T-54/55 cải tiến từ đầu năm 2022: Ban đầu cán bộ, chiến sĩ cũng gặp những khó khăn nhất định khi làm quen với các thiết bị mới, tuy nhiên với nhiều nỗ lực và quyết tâm sau một thời gian ngắn, đơn vị đã làm chủ loại khí tài này. Đại uý Nguyễn Đức Tùng cho biết, đơn vị đã thực hiện thành công nhiều đợt diễn tập các cấp với xe tăng T-54B cải tiến.

Về đặc điểm nhận dạng, cả T-54B và T-55 đều có vẻ ngoài rất giống nhau khi dùng chung thiết kế với pháo chính D-10T cỡ nòng 100mm có bọng hút khói ở gần đầu nòng pháo, 5 cặp bánh tì chịu lực, kíp lái đều có 4 người bao gồm: Trưởng xe, lái xe, pháo thủ và nạp đạn viên (pháo 2), cũng như đều dùng đại liên 12.7mm DShK cho nhiệm vụ phòng không.

Xe tăng T-54 sau cải tiến không những có thể tác xạ chính xác hơn với các thiết bị ngắm bắn và chỉ thị mục tiêu mới mà còn mang theo cơ số đạn lớn hơn.

So với xe nguyên bản, các bản nâng cấp có hệ thống điều khiển hoả lực hiện đại hơn do sử dụng công nghệ số. Hệ thống trinh sát và phát hiện mục tiêu hiện đại cũng được tích hợp vào xe giúp tổ lái có khả năng nắm bắt tình huống chiến trường tăng lên rõ rệt. Các thiết bị liên lạc cũng giúp xe sau cải tiến dễ dàng phối hợp chiến đấu với phương tiện khác.

Để bắt kịp với xu thế phát triển của công nghệ quốc phòng hiện đại, T-54/55 hiện nay cũng được tích hợp lớp giáp phản ứng nổ giúp tăng cường khả năng sống sót trước sự tấn công từ vũ khí chống tăng và xe tăng địch. Hình dáng bo tròn đặc trưng của tháp pháo T-54/55 truyền thống đã biến mất, thay vào đó những chiếc tăng T-54/55 đã mang hình hài mới, hiện đại hơn.

Trong ảnh, mặt tháp pháo của xe tăng T-54 cải tiến với tấm giáp phản ứng nổ tăng cường.

Hệ thống liên lạc của xe và khả năng tương tác giữa các thành viên tổ lái cũng được cải thiện đáng kể.

Cán bộ chiến sĩ của Lữ đoàn Xe tăng 409 đã nhanh chóng làm chủ loại khí tài này và tham gia nhiều đợt diễn tập

Những chú “cua thép” T-54/55 thể hiện sức mạnh và độ cơ động trên thao trường với những địa hình khó và phức tạp.

Ngoài những chiếc T-54 còn có xe chiến đấu bộ binh lội nước bọc thép BMP-1 của Lữ đoàn Xe tăng 409. Xe được thiết kế để giúp binh sĩ núp bên trong lớp thép dày và bắn đối phương qua 9 lỗ châu mai trên thân xe. Tháp xe được trang bị một súng chính 73 mm nòng trơn, 1 súng máy 7,62mm đồng trục và 1 bệ phóng tên lửa chống tăng AT-3 Sagger ngay phía trên súng chính. Xe chạy bằng động cơ diesel 6 silander và bánh xích. Kíp xe gồm 3 người (xa trưởng, lái xe và xạ thủ). Xe có thể mang tới 8 chiến sĩ bộ binh với vũ khí cá nhân (thường là AK và PKM) bên trong.

Dưới sự điều khiển của các chiến sĩ Việt Nam, cỗ chiến xa này đã lập vô số chiến công góp công không nhỏ trong các cuộc kháng chiến thống nhất và bảo vệ đất nước. Dàn xe tăng T-54/55 cải tiến hiện nay cũng chính là niềm tự hào của Lữ đoàn Xe tăng 409 (Quân khu 1).

Ngày xuất bản: 12/2024
Tổ chức: HỒNG VÂN
Nội dung và trình bày: THÀNH ĐẠT - SƠN BÁCH

Trở về Nhân Dân