Việc đầu tư cải tạo và nâng cấp khối nhà Tòa Thị chính (42-44 Bạch Đằng) thành Bảo tàng Đà Nẵng là một ví dụ điển hình cho những nỗ lực của chính quyền thành phố nhằm bảo tồn và phát huy giá trị các di tích, di sản gắn liền với lịch sử của Đà Nẵng, cụ thể ở đây là Chiến dịch giải phóng Đà Nẵng 1975.

Cùng với cơ sở này, trên địa bàn thành phố hiện có một số di tích, địa điểm liên quan đến Chiến dịch Đà Nẵng Xuân 1975 như Bia chứng tích đầu cầu Nguyễn Văn Trỗi, Quân vụ Thị Trấn… Thời gian qua, Sở Văn hóa và Thể thao đã triển khai nhiều biện pháp khác nhau để bảo vệ và phát huy giá trị những di tích này.

“Định kỳ 5 năm một lần, Sở chỉ đạo Bảo tàng Đà Nẵng tiến hành tổng kiểm kê di tích trên địa bàn thành phố từ đó lựa chọn các công trình, địa điểm có giá trị (trong đó có các di tích liên quan đến Chiến dịch giải phóng Đà Nẵng 1975) để đưa vào Danh mục kiểm kê và lập hồ sơ xếp hạng. Sau khi được đưa vào Danh mục kiểm kê hoặc xếp hạng, các di tích và công trình, địa điểm này sẽ được bảo vệ theo Luật Di sản văn hóa và các văn bản pháp lý hiện hành”, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Phạm Tấn Xử cho biết.

Bên cạnh đó, năm 2021, Sở cũng đã tham mưu UBND thành phố ban hành Quy chế phối hợp, quản lý bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, Đề án Bảo tồn và phát huy giá trị di tích trên địa bàn thành phố giai đoạn 2021-2025, trong đó đề ra các giải pháp đồng thời có sự phân công nhiệm vụ một cách cụ thể và chặt chẽ đối với công tác quản lý hệ thống di tích của thành phố nói chung và các di tích liên quan đến Chiến dịch giải phóng Đà Nẵng nói riêng.

Mặc dù vậy, theo ông Phạm Tấn Xử, việc bảo tồn các di tích gắn với Chiến dịch Đà Nẵng Xuân 1975 cũng đối mặt với nhiều thách thức. Nếu so sánh số lượng các di tích này trong tổng thể hệ thống di tích của Đà Nẵng là không nhiều, khó khăn lớn nhất trong việc bảo tồn đó là tốc độ đô thị hóa nhanh chóng của thành phố. Nhiều địa điểm từng là các cơ sở công quyền, địa điểm công cộng hoặc nằm ở các vị trí giao thông quan trọng… tuy nhiên sau này đã được cải tạo, thay đổi chức năng hoặc phải hạ giải để nhường không gian cho sự phát triển chung của thành phố như địa điểm Nhà lao kho đạn (Chợ Cồn), Sân bay nước mặn… Bên cạnh đó là các tác nhân khách quan khác như thời tiết, khí hậu, môi trường cũng ảnh hưởng và làm xuống cấp các di tích này.

“Đối với những di tích, địa điểm liên quan đến Chiến dịch Đà Nẵng 1975 còn sót lại, Sở Văn hóa và Thể thao đã và đang triển khai nhiều biện pháp để trùng tu, nâng cấp không chỉ nhằm bảo vệ, bảo tồn các di tích này mà còn để phát huy giá trị, tuyên truyền giáo dục và quảng bá rộng rãi hơn đối với công chúng”, ông Phạm Tấn Xử cho hay. Với các địa điểm liên quan đã được gắn bia như đầu cầu Nguyễn Văn Trỗi, Quân vụ Thị Trấn, Kho xăng Liên Chiểu… Sở Văn hóa và Thể thao đã phân cấp cho các địa phương (xã/phường) quản lý, trông coi và bảo vệ trực tiếp, đồng thời thường xuyên phối hợp với Thành đoàn, đoàn thanh niên các xã/phường để thực hiện số hóa, gắn mã QR giới thiệu thông tin lịch sử tại các địa điểm này.

Liên quan cơ sở mới Bảo tàng Đà Nẵng (42-44 Bạch Đằng, trước đó là Tòa Thị chính), đây là địa điểm có vai trò quan trọng bậc nhất, là cơ quan đầu não của thành phố trong suốt một thời kỳ dài - là trụ sở của Ủy ban nhân dân thành phố rồi Hội đồng nhân dân thành phố Đà Nẵng sau ngày giải phóng 29/3/1975. “Việc UBND thành phố đầu tư cải tạo và nâng cấp địa điểm này thành Bảo tàng Đà Nẵng đã cho thấy giá trị và ý nghĩa của công trình này, qua đó thể hiện sự quyết tâm của chính quyền thành phố và ngành văn hóa trong việc bảo tồn và gìn giữ các di tích, di sản gắn liền với lịch sử của thành phố, mà cụ thể ở đây là Chiến dịch giải phóng Đà Nẵng 1975”, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Phạm Tấn Xử khẳng định.

Để phát huy giá trị các di tích liên quan Chiến dịch Đà Nẵng 1975, Sở Văn hóa và Thể thao đã phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo để lồng ghép và lựa chọn các di tích tiêu biểu đưa vào chương trình giáo dục địa phương, các giờ học ngoại khóa tại di tích lịch sử và Bảo tàng Đà Nẵng. Bảo tàng cũng đã lồng ghép việc tuyên truyền, giới thiệu các di tích này vào các chương trình giáo dục như chương trình Em yêu lịch sử với chủ đề “Muôn ánh sao vàng”, chương trình giáo dục online “Giải phóng Đà Nẵng - cánh cửa thép tiến về Sài Gòn”, chương trình tọa đàm giao lưu nhân chứng “Ký ức mùa xuân Đà Nẵng” nhân kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng Đà Nẵng (29/3/1975-29/3/2025)…