Bắt kịp xu thế báo chí hiện đại

GS,TS Đinh Xuân Dũng

NHÂN DÂN CUỐI TUẦN - BÁO CUỐI TUẦN CỦA NHÂN DÂN

Bao năm dài, báo ở nước ta chỉ có một ấn phẩm duy nhất. Đôi khi vào dịp hệ trọng, đặc biệt mới có một phụ trương hoặc chuyên đề. Những năm gần đây, nhận thấy nhu cầu mới của xã hội, của người đọc, các tờ báo được phát hành các ấn phẩm khác nhau nhằm tăng cường sự lan tỏa, chuyển tải nhanh, đa dạng, kịp thời các thông tin của báo. “Nhân Dân cuối tuần” ra đời trong bối cảnh đó, cùng với Nhân Dân hằng ngày, Nhân Dân hằng tháng, Thời nay, Nhân Dân điện tử, Truyền hình Nhân Dân… tạo thành một tổ hợp báo chí, vươn lên thành tập đoàn báo chí - truyền thông đa phương tiện. Tôi nghĩ rằng, đó là một bước phát triển kịp thời, hợp quy luật trong xã hội hiện đại. Sức sống của Nhân Dân được tăng lên nhiều lần từ việc xây dựng những ấn phẩm mới đó.

Nhưng, phải chăng, từ khi ra mắt số đầu tiên đến nay, Nhân Dân cuối tuần luôn đứng trước một yêu cầu khó khăn, hay nói một cách khác, phải giải đáp một “ẩn số” hóc búa: Vừa phải kiên định với tôn chỉ, mục đích là “cơ quan của Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam, tiếng nói của Đảng, nhà nước và nhân dân Việt Nam” , vừa phải tìm tòi, sáng tạo làm rõ đặc trưng, dấu ấn riêng của mình. Trả lời đòi hỏi đó là lý do tồn tại và phát triển của Nhân Dân cuối tuần. Được đọc và tham gia viết ít bài cho Nhân Dân cuối tuần, tôi đã nhận ra kết quả đáng mừng của sự tìm ra đặc trưng của ấn phẩm này. Những vệt bài theo các chuyên đề chuyên sâu, có tính hệ thống được chọn lọc, biên tập kỹ càng và in ấn đẹp, “bắt mắt”, bám sát các vấn đề lớn, thời sự của đất nước và thời cuộc.

Người đọc tìm thấy những lời giải đáp, thông tin kịp thời, có chiều sâu trong nhận định, có tính hệ thống và sức thuyết phục, đồng thời khách quan, thẳng thắn với thái độ khoa học, xây dựng chỉ ra cả hai mặt được và chưa được của các vấn đề lớn trong thực tiễn xây dựng và phát triển đất nước trên các lĩnh vực trọng yếu từ chính trị, kinh tế đến văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, quốc tế… Làm người bạn đồng hành, đồng thời là người định hướng vững chắc, tin cậy của cuộc sống, của bạn đọc là thành công của Nhân Dân cuối tuần.

Bám sát những định hướng của Đảng, nhà nước, neo đậu hơn nữa vào cuộc đời để tạo nên những bài viết có sức thuyết phục, hấp dẫn lớn, gần gũi, thiết thực như một “thực phẩm tinh thần” vào ngày cuối tuần để nạp năng lượng cho những ngày sống và làm việc mới, vì thế mong ước rằng, Nhân Dân cuối tuần mãi mãi trở thành người bạn tinh thần, tờ báo cuối tuần của nhân dân.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều – Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam

BƯỚC NGOẶT CỦA ĐỔI MỚI

Nhân Dân cuối tuần thật sự là một đổi mới, là một bước ngoặt trong quá trình đổi mới của các ấn phẩm Báo Nhân Dân.

Và bây giờ, Nhân Dân cuối tuần lại bước vào một thời kỳ mới. Thời kỳ mới mà tôi nói đến chính là sau khi Hội nghị văn hóa toàn quốc được tổ chức vào tháng 11/2021. Con đường mà Nhân Dân cuối tuần phải giữ và bước tiếp chính là những vấn đề văn hóa trong mọi lĩnh vực đặc biệt là chính trị, bởi chính trị cao nhất, vì con người nhất là nền chính trị chứa đựng những yếu tố văn hóa sâu sắc nhất.

Chúng ta nên tăng cường những bài viết về văn hóa từ những câu chuyện đời thường, tăng cường tọa đàm hay bàn tròn về những vấn đề văn hóa trên ấn phẩm này.

Bác Hồ đã nói từ năm 1946: "Văn hóa soi đường quốc dân đi". Bằng những cách nói sâu sắc nhất, sinh động nhất và bám sát đời sống về đời sống, Nhân Dân cuối tuần phải biến những câu chuyện nhỏ, dung dị của con người trở thành những vấn đề của thời đại. Một điều mà tôi mong Nhân Dân cuối tuần là phải trở thành một diễn đàn đối thoại hoặc lên tiếng bảo vệ những giá trị truyền thống cũng như những giá trị mới đã và đang được sáng tạo một cách dũng cảm. Hơn nữa, Nhân Dân cuối tuần cần để những tiếng nói nhiều phong cách và có chính kiến về những vấn đề chung của con người và đất nước trên nguyên tắc xây dựng và phát triển.

TS Đinh Văn Minh, Vụ trưởng Pháp chế, Thanh tra Chính phủ

GIỮ VỮNG TÔN CHỈ MỤC ĐÍCH TRONG KỶ NGUYÊN SỐ

33 tuổi với một tờ báo, cái tuổi vừa đủ độ chín và vẫn còn nguyên những khát khao. Những ai thường xuyên theo dõi ấn phẩm Nhân Dân cuối tuần của báo Nhân Dân sẽ cảm nhận được sự trưởng thành và vị trí của nó trong làng báo Việt Nam.

Không dễ để một tờ báo chính luận có chỗ đứng trong lòng độc giả ở mọi tầng lớp, lứa tuổi , nhưng những nỗ lực của tập thể người làm báo đã khiến tờ báo ngày càng sống động hơn, trực diện hơn với những vấn đề nóng bỏng, gai góc nhưng cũng không thiếu những cung bậc màu sắc của muôn mặt đời thường trong những lĩnh vực mà người dân quan tâm. Khẳng định vị thế của một tờ báo trong thời đại bùng nổ thông tin không phải là điều dễ dàng. Sự phát triển như vũ bão của kỷ nguyên số vừa mở ra cơ hội mới cho sự phát triển nói chung và báo chí nói riêng nhưng cũng không thiếu những lo toan, thách thức.

Xét cho cùng thì bảo đảm và ngày càng nâng cao chất lượng của tờ báo cả về nội dung và hình thức là yêu cầu tất yếu và thường xuyên của Nhân Dân cuối tuần. Những gì đạt được hay hạn chế đều phải thường xuyên được nhìn nhận và cải tiến. Dừng lại đã là một sự thụt lùi. Luôn theo kịp sự phát triển nói chung nhưng vẫn giữ được bản sắc và tôn chỉ mục đích của một tờ báo chính luận, đó là điều mà những người làm báo Nhân Dân cuối tuần cần tâm niệm. Điều đó không dễ nhưng cũng không quá khó khi những người làm báo dành đủ tâm huyết và trí tuệ trong từng số báo. Đất nước ta đang trên đà phát triển mạnh mẽ, như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay…”. Sự nghiệp đổi mới với bản lĩnh, trí tuệ, nhân ái Việt Nam là nguồn cảm hứng vô tận cho báo chí.

Bạn đọc hy vọng và tin tưởng sẽ được đồng hành trong mỗi sự phát triển của Nhân Dân cuối tuần, để thấy được muôn mặt cuộc sống mà trong đó mãi mãi là hình ảnh cao đẹp của Đảng trong cuộc sống hôm nay!

Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện, Chuyên gia độc lập về sinh thái đồng bằng sông Cửu Long

TẠO NÊN SỨC LAN TỎA MẠNH MẼ HƠN

Được cộng tác với tờ Nhân Dân cuối tuần trong vài năm qua, bản thân tôi cũng bắt đầu quan tâm, đọc tờ báo này nhiều hơn. Điều thú vị mà tôi phát hiện là ấn phẩm Nhân Dân cuối tuần có phong cách “mềm” hơn, nhẹ nhàng hơn tờ Nhân Dân. Thử điểm qua các chuyên mục Thời sự-Chính trị, Góc nhìn kinh tế, Chuyên đề, Đời sống xã hội, Thể thao, Dân tộc-Tôn giáo, ta có thể thấy lượng bài phong phú, chủ đề đa dạng. Phần lớn các bài viết đều mang tính nghiêm túc, phân tích chặt chẽ những vấn đề quan trọng.

Theo dõi nội dung Nhân Dân cuối tuần một thời gian, người đọc có thể thấy được nỗ lực của ấn phẩm tạo ra nét riêng của mình bằng cách tăng tính xã hội, văn hóa, giải trí, dù vẫn thuộc hệ thống ấn phẩm của Báo Nhân Dân và một nét đặc biệt khác của ấn phẩm cuối tuần là mỗi tuần đều tập trung vào một chuyên đề bắt nhịp với tình hình thời sự. Nhờ xoáy vào chủ đề thời sự nên mỗi số báo đạt được độ sâu của chủ đề. Từ đó, tạo nên cảm giác “phải đọc” đối với bạn đọc của mình, vì không đọc sẽ bị “bỏ rơi” lại phía sau về thông tin. Với cách làm này, ấn phẩm đã thành công trong việc lưu giữ lượng bạn đọc trung thành.

Với nội dung và phong cách của ấn phẩm Nhân Dân cuối tuần như hiện nay, tôi hình dung tờ Nhân Dân cuối tuần rất phù hợp với giới trí thức, từ tuổi trung niên trở lên, thưởng thức vào những buổi sáng uống trà cuối tuần, tức là những lúc có thể lắng đọng hơn, để nghiền ngẫm về những vấn đề của đất nước.

Tuy nhiên, trong thời buổi thông tin hiện nay, theo quy luật cạnh tranh, mỗi tờ báo đều phải tự làm mới mình để trở nên thu hút hơn, đặc biệt là thu hút thêm bạn đọc mới. Thành phần độc giả mà một tờ báo hướng đến tùy thuộc vào một số yếu tố như tính đại diện theo ngành nghề, vùng miền, độ tuổi, phong cách diễn đạt. Vì vậy, để cho tờ báo Nhân Dân cuối tuần được lan tỏa hơn, thiết nghĩ chuyện chính là làm sao thu hút để bạn đọc đa dạng về kiến thức, mối quan tâm, từ các vùng khác nhau trong cả nước được thấy mình trong đó, để họ cảm giác được tờ báo là thân thiết với họ.

Riêng tôi sẽ rất thích nếu ấn phẩm có thêm nhiều hơn những bài mang tính tản văn, tự sự, dù nhẹ nhàng nhưng sâu sắc, biến những vấn đề phức tạp trong cuộc sống thành những câu chuyện đơn giản, dễ hiểu, có thông điệp dễ ghi nhớ.

Nhà báo Đinh Đức Hoàng

CÁC ĐÒI HỎI CHO MỘT TUẦN BÁO TRONG THỜI ĐẠI MỚI

Có một lý thuyết đã được các học giả truyền thông khắp thế giới đề cập khoảng hơn 10 năm qua, nhưng giờ đã trở thành một vấn đề bức thiết. Đó là việc công chúng sẽ từ việc “thiếu tin tức” chuyển sang “quá tải tin tức”. Mạng xã hội, các nền tảng internet sẽ làm họ bị “lụt” trong một biển thông tin nhiễu loạn. Và nhiệm vụ của báo chí vì thế cũng phải thay đổi.

Trước đây, nhiệm vụ đã khai sinh ra ngành báo chí, hay thậm chí là ngành in ấn và xuất bản, là việc lan tỏa thông tin càng nhanh và nhiều càng tốt. Nhưng giờ điều đó đã trở thành hiển nhiên, và vai trò của báo chí, lại là đi chậm lại, quan sát xã hội và giải thích cho công chúng điều gì đang thật-sự diễn ra.

Giữa một biển thông tin nhiễu loạn, bạn cần hiểu những điều gì, điều gì quan trọng với cuộc sống của bạn, một người Việt Nam giữa thế kỷ 21? Bạn có thể rút ra điều gì để làm cuộc sống của mình an toàn hơn, chất lượng sống của mình tăng lên, hạnh phúc hơn? Đó là điều công chúng không có thời gian làm, dù họ biết rằng mình rất cần: hằng ngày, họ kéo ngón tay cái trên màn hình và đi qua hàng nghìn dòng “thông tin” khác nhau. Họ không thể xâu chuỗi, lý giải, hay thậm chí phân biệt sự thật và tin giả. Họ có thể bị làm hoang mang. Có những cái họ đọc được là tiêu biểu, như tình hình kinh tế hiện nay, cần luận giải để họ đưa ra phương án hành động cho riêng mình. Có những cái hoàn toàn là tình huống cá biệt, như một vụ án giật gân chẳng hạn, thì cũng cần có người nói đó là cá biệt, chứ không thể để nó trở thành bức tranh chung của xã hội.

Một tuần báo có nhiều thời gian tĩnh để “lọc”, để luận giải, để thông báo với công chúng biết rằng trong những gì bạn đã đọc, cái nào là quan trọng và vì sao chúng quan trọng. Một tuần báo đuổi theo tin tức, đuổi theo xu hướng là tự hủy hoại chính mình. Chúng ta đang ở trong một thời đại cần những tác phẩm báo chí được đầu tư theo đơn vị “tuần” hơn bao giờ hết.