… Lần lượt, sáu tàu ngầm lớp Kilo 636 đã được đưa vào đội hình chiến đấu của Quân chủng Hải quân. Từ đó, lực lượng này đã trở thành cánh sao thứ năm trong năm cánh sao biển của Quân chủng Hải quân nhân dân Việt Nam, phát huy tốt vai trò sẵn sàng bảo vệ vùng biển thân yêu của Tổ quốc.

Chiều cuối năm… Không gian Quân cảng Cam Ranh yên ả và thanh bình. Chỉ nghe có tiếng gió biển thầm thì tự phía xa, rất xa, nghe như một lời hò hẹn. Trên bến, những rặng phi lao nghiêng nghiêng soi bóng trên làn nước biếc. Hai bên cầu cảng, những con tàu lớn nhỏ xếp sát bên nhau, cờ đỏ sao vàng tung bay phấp phới. Theo luật đi biển, lá cờ ấy thể hiện quốc tịch của con tàu.

Anh em lãnh đạo Lữ đoàn 189 Hải quân đưa chúng tôi đi thăm những con tàu ngầm lớp Kilo 636 đen trũi, kiêu hãnh phơi mình trong nắng gió Cam Ranh. Khung cảnh êm đềm và quen thuộc quá. Nói quen thuộc, bởi tôi đã đến nơi đây rất nhiều lần. Đó là những lần thăm và làm việc với anh em lãnh đạo Vùng 4 Hải quân về tình hình biển, đảo; về hoạt động huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của anh em. Đó là những đợt đón vũ khí, khí tài mới về. Hoặc, đó là những chuyến xuất phát đi quần đảo Trường Sa.

Tôi từng vinh hạnh được dự Lễ Thượng cờ hai con tàu ngầm hiện đại đầu tiên của Việt Nam mang số hiệu HQ 182 - Hà Nội và HQ 183 - Thành phố Hồ Chí Minh. Quả thật, ngày 3/4/2014 là mốc thời gian thật đáng nhớ, không chỉ đối với tôi, đối với những người lính Hải quân mà là cả đất nước chúng ta.

Sau khi công bố quyết định điều động, đưa hai con tàu vào biên chế trang bị của Lữ đoàn Tàu ngầm 189, đích thân nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trao quốc kỳ; Đô đốc Nguyễn Văn Hiến, Thứ trưởng Quốc phòng, Tư lệnh Quân chủng Hải quân trao cờ quân chủng cho hai con tàu.

Nghi thức chào cờ lần đầu tiên của hai con tàu diễn ra thiêng liêng và nhanh chóng. Giây phút, cờ đỏ sao vàng đã tung bay phấp phới trên cột cờ hai con tàu. Từ nay, chúng đã thật sự mang quốc tịch Việt Nam!

Vậy là, Việt Nam giờ đây đã có đủ khả năng triển khai quân đội ở cả bốn mặt trận: Trên đất liền; trên biển; trên không và cả trong lòng biển.

Còn nhớ, sau nghi thức đọc quyết định điều động, đưa hai con tàu ngầm hiện đại ấy vào biên chế của Lữ đoàn 189, nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chia sẻ tâm tình: "Hòa bình không thể chỉ khát khao, mong muốn mà có. Chúng ta phải mạnh lên về mọi mặt, cả về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại lẫn xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân..."

Từ mốc lịch sử thiêng liêng ấy, lần lượt, tổng số sáu tàu ngầm lớp Kilo 636 theo hợp đồng ký kết giữa Việt Nam và Nga đã được đưa vào đội hình chiến đấu của Quân chủng Hải quân. Và lực lượng này trở thành cánh sao biển thứ năm trong năm cánh sao biển của Quân chủng Hải quân nhân dân Việt Nam, gồm tàu mặt nước, tàu ngầm, không quân hải quân, hải quân đánh bộ và tên lửa bờ.

Lần đầu tiên trong đời, tôi được tham quan chi tiết những con tàu ngầm hiện đại như vậy. Tôi không chỉ được bước chân lên hai con tàu ngầm hiện đại đầu tiên của Việt Nam mà còn được hướng dẫn đi thăm bên trong toàn bộ con tàu. Không gian nhỏ hẹp, di chuyển khó khăn, nhưng các phương tiện, chỉ nói riêng về phương diện sinh hoạt là rất hiện đại, tiện nghi. Chi tiết nhiều quá. Chi chít những đồng hồ thông số, những bảng điều khiển. Tôi không dám đụng vào bất kỳ một chi tiết nào. Và cảm thấy thật tự hào, chúng ta hoàn toàn làm chủ công nghệ, vận hành hiệu quả những con tàu hiện đại như thế này. Trình độ, đẳng cấp của lực lượng Hải quân ta giờ đã ngang tầm thời đại.

Đến thăm tàu ngầm HQ 185 - Khánh Hòa, anh em ở đây cho biết, để chủ động chuẩn bị cho quá trình làm chủ, khai thác tàu ngầm, hai năm trước khi tàu về nước, cán bộ, thủy thủ tàu được cử sang Nga huấn luyện các chuyên ngành tàu ngầm. Sĩ quan, thủy thủ tàu ngầm Việt Nam được trực tiếp thao tác, thực hành ngay trên con tàu mà mình sẽ làm chủ dưới sự giám sát chặt chẽ của các chuyên gia nước ngoài. Sau khi làm chủ, vận hành được tàu ngầm, các thủy thủ tiếp tục được huấn luyện nâng cao kỹ thuật, chiến thuật tác chiến trên biển. Rất mừng, những anh em được cử đi đào tạo được phía bạn đánh giá rất cao về bản lĩnh cũng như kỹ năng, thao tác.

Ẩn mình trong lòng đại dương sâu thẳm, tàu ngầm lớp Kilo 636 hiện đại lặng lẽ thực hiện sứ mệnh bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Trong không gian chật hẹp của tàu ngầm, anh em, đồng đội trở nên gần gũi, hiểu biết và yêu thương nhau nhiều hơn.

Mỗi con tàu là một ngôi nhà, kết nối, đong đầy yêu thương của cán bộ, thủy thủ đến từ khắp các vùng miền khác nhau của Tổ quốc. Có nhiều nét văn hóa vùng miền khác nhau nhưng các anh đều có chung một ý chí chiến đấu, có chung một quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao và có chung một quê hương, một ngôi nhà thứ hai: HQ 185 - Khánh Hòa.

Thượng tá Nguyễn Đức Tường chỉ chúng tôi xem những chai nước biển được đặt ngay ngắn trên bàn thờ Tổ quốc, bàn thờ Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp rồi giải thích:

- Đây là những chai nước biển lấy từ độ sâu nhất mà các tàu đã chinh phục được trong năm, để báo công với Bác và Đại tướng; đồng thời coi đó như một lời hứa quyết tâm phấn đấu, rèn luyện hoàn thành tốt nhiệm vụ trong năm mới. Đã thành truyền thống của lính tàu ngầm, ngày Tết, sau những nghi thức chào mừng năm mới, cánh thủy thủ chúc nhau bằng đặc sản của lính tàu ngầm theo cách rất riêng là uống những ly nước biển ấy. Với quan niệm lính tàu ngầm lặn, nổi bằng nhau, mỗi người uống hai ly, chúc nhau mọi điều tốt lành trong năm mới.

Mỗi con tàu là một ngôi nhà, kết nối, đong đầy yêu thương của cán bộ, thủy thủ đến từ khắp các vùng miền khác nhau của Tổ quốc.

Tôi lại chợt nghe một người lính ôm đàn guitar say sưa hát:
Anh lặng lẽ ra khơi nơi biển sâu xanh thẳm
Gửi em giữ giùm tia nắng
Mang theo nụ cười em sáng trong đêm dài

Tôi nhớ ra, ấy là bài hát Nơi biển sâu anh đến của nhạc sĩ Quỳnh Hợp. Bài này tôi đã nghe ca sĩ Dương Quốc Hưng hát nhiều lần. Trong lòng biển sâu, ngày cũng như đêm, nụ cười em sáng trong đêm dài. Người lính hướng lòng về phía bầu trời tươi sáng, với những tia nắng ấm áp trong tâm tưởng mà vững vàng một niềm tin tất thắng. Thuộc dòng pop ballad, Nơi biển sâu anh đến nghe thật nhiều cảm xúc, và lãng mạn.

Biển sâu nơi anh đến mênh mông như tình mẹ
Biển chở che năm tháng hiền từ tựa lòng cha
Và có cả những nỗi lòng canh cánh:
Biển hờn dỗi giống em khi anh lỗi hẹn
Đã có bao lần người lính biển lỗi hẹn không về? Cho em hờn dỗi?

Từ ngày cưới vợ đến nay, Thượng úy Võ Chí Luận, sĩ quan thông tin, quê ở tỉnh Vĩnh Long chưa một lần về thăm nhà. Anh chia sẻ: "Người lính ngoài gia đình, còn có đồng chí, đồng đội. Chúng tôi luôn sẵn sàng chiến đấu để bảo vệ bình yên cho nhân dân, cho Tổ quốc. Gia đình luôn động viên tôi, tiếp thêm sức mạnh cho tôi để vững ý chí, quyết tâm bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc".

Còn Đại úy Nguyễn Thế Duy, Phó Thuyền trưởng tàu HQ 187 - Bà Rịa - Vũng Tàu kể: Khi mới quen nhau, nghe anh nói về những khó khăn, thử thách mà những người phụ nữ có chồng là bộ đội tàu ngầm phải trải qua, người bạn gái Thanh Nga chăm chú lắng nghe, rồi nói: "Ai trong đời cũng cần có một gia đình để yêu thương, một công việc để theo đuổi và một Tổ quốc để phụng sự. Với em, các anh là những người hùng, bởi chính các anh là người giữ cho Tổ quốc chúng ta được bình yên".

Duy xúc động lắm, và tự tin bày tỏ tình yêu của mình dành cho Thanh Nga. Tôi gọi ấy là sự sẻ chia đặc biệt của những con người đặc biệt. Rồi Thanh Nga chính thức là con dâu của Lữ đoàn 189; tháng 6/2021, Duy và Nga chào đón con trai đầu lòng. Ngày Nga sinh con, Duy không thể ở bên cạnh vợ. Có thể có một thoáng chạnh lòng. Nhưng, theo cách nghĩ của Thanh Nga, tôi chắc em không hờn dỗi.

Biển hờn dỗi giống em khi anh lỗi hẹn... Đã có bao lần người lính biển lỗi hẹn không về? Cho em hờn dỗi?

Lính tàu ngầm tháng ngày biền biệt. Chúng tôi hiểu, làm vợ lính tàu ngầm đồng nghĩa với nhận lấy phần hy sinh về nhiều mặt; trong đó, các chị, các em phải vừa là mẹ, vừa vào vai bố trong nhà để người bố an tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ nơi biển khơi sâu thẳm. Có lẽ, xuất phát từ tình cảm đó mà Thượng tá Nguyễn Thành Vinh, Trung tâm Huấn luyện tàu ngầm Lữ đoàn 189 nói vui với người bạn gái của mình như thế này:

- Nếu yêu anh, em là cô gái Việt Nam anh hùng. Nếu lấy anh, em là người vợ Việt Nam anh hùng. Và, nếu sinh con cho anh, em được làm người mẹ Việt Nam anh hùng.

Lính đùa. Nhưng xem ra ý nhị lắm!

Đất trời rạo rực vào Xuân. Trên cảng, những chiếc tàu ngầm đang sấy máy. Tiếng máy nổ giòn, rền vang trong nắng Xuân thanh bình. Từng hồi còi ngân vang, hòa cùng tiếng sóng tạo nên những khúc nhạc rất riêng của lực lượng tàu ngầm. Chỉ lát nữa thôi, những chiếc tàu ngầm ấy lại ẩn mình vào lòng đại dương sâu thẳm để bảo vệ chủ quyền và gìn giữ bình yên cho biển, đảo quê hương.