Quy mô bề thế và hiện đại của Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất. Ảnh: NGUYÊN NGHI
Quy mô bề thế và hiện đại của Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất. Ảnh: NGUYÊN NGHI
Từ một tỉnh thuần nông, sau nhiều thập niên kiên trì mục tiêu đột phá phát triển công nghiệp làm nền tảng trụ cột chính nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của địa phương, Quảng Ngãi đã vươn mình mạnh mẽ, biến vùng đất nghèo khó, giàu truyền thống cách mạng, với hào khí Ba Tơ quật khởi thành một trung tâm công nghiệp, kinh tế biển năng động, cực tăng trưởng quan trọng của miền trung và cả nước.
Giờ đây, đến Khu kinh tế Dung Quất mọi người đều ngỡ ngàng về sự đổi thay ngoạn mục trên vùng đất năm xưa bời bời cát trắng, khí hậu nắng gió khắc nghiệt cùng với cảnh lam lũ của người dân.
Từ quyết định táo bạo, đúng đắn của Đảng, Nhà nước, sự năng động, quyết sách, giải pháp phù hợp của tỉnh Quảng Ngãi cộng với ý chí, khát vọng vươn lên, sự chung sức đồng lòng hy sinh nhà cửa, đất đai, vườn tược của người dân đã biến vùng đất nghèo khó Dung Quất thành điểm nhấn của vùng kinh tế động lực miền trung với hàng loạt dự án công nghiệp mang tầm vóc quốc gia như: Nhà máy lọc dầu Dung Quất, Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất, Doosan Vina...
Biểu tượng về tầm nhìn chiến lược
Cách đây 31 năm, Dung Quất-một cái tên rất xa lạ ngay cả với người dân đã bao đời gắn bó với vùng đất này, bởi lẽ địa danh dân gian mà họ hay gọi là Vũng Quýt. Thời ấy, vùng Vũng Quýt giao thông đi lại rất khó khăn, người dân sống trong cảnh “tối ăn khoai đi ngủ, sáng ăn củ đi làm”.
Trên vùng đất cát trắng hoang sơ, đầy nắng gió Dung Quất ngày ấy, sau nhiều lần lặn lội khảo sát thực tế, nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã đưa ra quyết định táo bạo, đầy quyết đoán, mang tầm nhìn chiến lược là xây dựng Nhà máy lọc dầu Dung Quất, mở ra một khởi đầu mới, giai đoạn mới đầy hứa hẹn, không chỉ vực dậy vùng đất nghèo khó này mà còn động lực thúc đẩy phát triển kinh tế cho “khúc ruột” miền Trung luôn hứng chịu thiên tai, bão lũ. Trong thư gửi đến kỳ họp lần thứ 7 Quốc hội khóa XI (tháng 6/2005), nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt khẳng định: “Nếu được xem xét lại, tôi vẫn chọn Dung Quất làm địa điểm xây dựng nhà máy lọc dầu đầu tiên của đất nước”.
Nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt thị sát vũng nước sâu Dung Quất (nay là cụm cảng Dung Quất). Ảnh: NGUYỄN ĐĂNG LÂM
Nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt thị sát vũng nước sâu Dung Quất (nay là cụm cảng Dung Quất). Ảnh: NGUYỄN ĐĂNG LÂM
Sau 44 tháng xây dựng, tháng 2.2009, Nhà máy lọc dầu Dung Quất cho ra dòng sản phẩm đầu tiên. Đến ngày 6.1.2011, Nhà máy lọc dầu Dung Quất chính thức được khánh thành. Dự cắt băng và phát biểu tại lễ khánh thành, nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, Nhà máy lọc dầu Dung Quất có ý nghĩa quan trọng cả về chính trị, kinh tế-xã hội, quốc phòng an ninh trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, tiết kiệm ngoại tệ cho đất nước từ việc nhập khẩu xăng dầu. Việc chọn lựa địa điểm và xây dựng nhà máy là một quyết định đầu tư đúng đắn của Đảng và Nhà nước, thúc đẩy phát triển và chuyển dịch cơ cấu kinh tế khu vực miền trung.
Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần lọc hóa dầu Bình Sơn Phạm Minh Nghĩa cho biết, sau hơn 15 năm hoạt động, Nhà máy lọc dầu Dung Quất đã khẳng định vai trò thiết yếu; đã xử lý gần 100 triệu tấn dầu thô, tổng kế hoạch sản lượng mỗi năm đạt hơn 5-6 triệu tấn sản phẩm các loại. Đặc biệt, trong các giai đoạn thị trường dầu biến động, nhà máy luôn chủ động duy trì công suất cao, nhiều lần vượt mức thiết kế, thể hiện rõ vai trò trụ đỡ vững vàng cho thị trường nội địa.
Nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt trò chuyện thân mật với nhân dân vùng cát trắng Dung Quất. Ảnh: NGUYỄN ĐĂNG LÂM
Nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt trò chuyện thân mật với nhân dân vùng cát trắng Dung Quất. Ảnh: NGUYỄN ĐĂNG LÂM
Những kết quả trên đã khẳng định, việc Đảng và Nhà nước chọn Dung Quất (Quảng Ngãi) làm nơi xây dựng Nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam cách đây 31 năm là một quyết định mang tính bước ngoặt cho ngành năng lượng và công nghiệp quốc gia. Bởi lẽ, trước kia, Việt Nam chủ yếu xuất khẩu dầu thô và phải nhập khẩu hoàn toàn các sản phẩm xăng dầu tinh chế. Vì vậy, Nhà máy lọc dầu Dung Quất hoạt động không chỉ giúp đất nước định hình lại chuỗi giá trị dầu khí, mà còn góp phần tự chủ nguồn cung nội địa, bảo đảm an ninh năng lượng trước những biến động quốc tế.
“Nhà máy lọc dầu Dung Quất là một biểu tượng điển hình về tầm nhìn chiến lược và năng lực thực thi của đất nước trong lĩnh vực năng lượng. Sau hơn ba thập kỷ triển khai, dự án không chỉ bảo đảm an ninh năng lượng, đóng góp ngân sách lớn mà còn là động lực phát triển kinh tế-xã hội cho Quảng Ngãi và cả miền trung, tạo nền tảng vững chắc cho hành trình công nghiệp hóa và phát triển bền vững trong thời đại mới”, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần lọc hóa dầu Bình Sơn Phạm Minh Nghĩa nhấn mạnh.
Bay cao “đôi cánh” dầu và thép
Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần lọc hóa dầu Bình Sơn Phạm Minh Nghĩa chia sẻ, hoạt động ổn định của Nhà máy lọc dầu Dung Quất mang lại nguồn thu lớn cho tỉnh Quảng Ngãi, trung bình mỗi năm đóng góp trên 19.000 tỷ đồng, chiếm hơn 50% tổng thu ngân sách tỉnh. Nhờ đó, từ một địa phương vốn hoàn toàn dựa vào sự hỗ trợ ngân sách Trung ương, Quảng Ngãi vươn lên lọt “top” đầu các tỉnh, thành phố đóng góp ngân sách nhà nước, cải thiện vị thế nền kinh tế địa phương và thúc đẩy công nghiệp hóa-hiện đại hóa vùng Nam Trung Bộ.
Song song với vai trò hạt nhân, tạo sự khác biệt lớn trong tăng trưởng kinh tế Quảng Ngãi, Nhà máy lọc dầu Dung Quất còn nhân tố quan trọng, lan tỏa, kích hoạt hàng loạt nhà đầu tư đến với Khu kinh tế Dung Quất, với nhiều dự án công nghiệp-dịch vụ-logistics quy mô lớn, số vốn đầu tư lên hàng trăm nghìn tỷ đồng.
Nhà máy lọc dầu Dung Quất biến vùng đất cát ven biển Quảng Ngãi thành điểm sáng thu hút đầu tư. Ảnh: HIỂN CỪ
Nhà máy lọc dầu Dung Quất biến vùng đất cát ven biển Quảng Ngãi thành điểm sáng thu hút đầu tư. Ảnh: HIỂN CỪ
Đơn cử, Tập đoàn Hòa Phát đến thời điểm này, đã triển khai 6 dự án tại Khu kinh tế Dung Quất với số vốn đầu tư hơn 175 nghìn tỷ đồng. Trong đó, phải kể đến dự án Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất và dự án Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất 2 với tổng vốn đầu tư hơn 171 nghìn tỷ đồng.
“Những năm qua, các dự án này đã đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế của tỉnh Quảng Ngãi. Trong đó, giải quyết việc làm cho hơn 17 nghìn lao động, trong đó có hơn 80% là người lao động Quảng Ngãi, với thu nhập bình quân 11 triệu đồng người/tháng, cùng hàng ngàn người lao động của đối tác, nhà thầu”, Phó Giám đốc đối ngoại Công ty cổ phần Thép Hòa Phát Dung Quất Trương Quang Hiệp chia sẻ.
Sự phát triển mạnh mẽ của Khu kinh tế Dung Quất mà đầu tàu là Nhà máy lọc dầu Dung Quất và Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất chính là “đôi cánh” đưa tăng trưởng kinh tế Quảng Ngãi bay cao.
Nét đẹp hoa thép. Ảnh: NGUYÊN NGHI
Nét đẹp hoa thép. Ảnh: NGUYÊN NGHI
Song song với thu hút đầu tư, hạ tầng giao thông, cảng biển, kho bãi ở Khu kinh tế Dung Quất cũng đồng loạt được đầu tư mở rộng; sản lượng hàng hóa thông qua cảng Dung Quất tăng gấp nhiều lần so với trước năm 2009, khách du lịch và hoạt động vận tải nội địa cũng bùng nổ. Rõ nhất là sự thay đổi hình hài của một vùng đất khổ nghèo năm nào thành những làng quê trù phú và đô thị vùng ven; con em của những nông dân một nắng, hai sương thành những kỹ sư, công nhân làm chủ nhà máy. Vị thế của Khu Kinh tế Dung Quất đối với với vùng trọng điểm kinh tế miền trung ngày càng rõ nét.
Đến cuối năm 2024, quy mô nền kinh tế của tỉnh đạt mức 133 nghìn tỷ đồng đứng thứ 4/14 tỉnh trong vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ và đứng thứ 24/63 tỉnh, thành phố của cả nước. GRDP bình quân đầu người của tỉnh đứng 2/14 tỉnh trong vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ và đứng thứ 17/63 tỉnh, thành phố của cả nước; thu ngân sách nhà nước đứng thứ 2/14 tỉnh trong vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ và đứng thứ 12/63 tỉnh, thành phố của cả nước. Đặc biệt, 6 tháng đầu năm 2025, Quảng Ngãi vươn lên dẫn đầu cả nước về tăng trưởng kinh tế, với mức tăng 11,51%. Đây chính là tiền đề, triển vọng để Quảng Ngãi tiếp tục phát triển, nắm bắt cơ hội, phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong những năm đến.
Nắm lấy thời cơ, vận hội mới
Hòa cùng với cả nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, tỉnh Quảng Ngãi đang đứng trước thời cơ và vận hội mới. Theo đồng chí Bùi Thị Quỳnh Vân, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi, thời cơ của Quảng Ngãi hiện nay đó là nhận diện được lợi thế của địa phương để phát triển nhanh, toàn diện và bền vững.
Đồng chí dẫn chứng, nếu như trước đây, Quảng Ngãi có nền công nghiệp phát triển với các ngành lọc hóa dầu, thép, khai khoáng, cơ cấu công nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế thì giai đoạn tới, công nghiệp Quảng Ngãi sẽ có thêm công nghiệp sản xuất chế biến từ sản phẩm nông nghiệp, cây công nghiệp. Cùng với công nghiệp, Quảng Ngãi còn có không gian phát triển mới, sở hữu lợi thế kép độc đáo trải dài từ rừng tới biển. Lợi thế này, Quảng Ngãi hoàn toàn có thể trở thành điểm sáng trong phát triển du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái.
Nhà máy lọc dầu Dung Quất không chỉ không chỉ bảo đảm an ninh năng lượng, đóng góp ngân sách lớn mà còn là động lực phát triển kinh tế-xã hội cho Quảng Ngãi và cả miền trung. Ảnh: HIỂN CỪ
Nhà máy lọc dầu Dung Quất không chỉ không chỉ bảo đảm an ninh năng lượng, đóng góp ngân sách lớn mà còn là động lực phát triển kinh tế-xã hội cho Quảng Ngãi và cả miền trung. Ảnh: HIỂN CỪ
Để biến thời cơ mới, vận hội mới thành hiện thực, đồng chí Bùi Thị Quỳnh Vân cho biết, tỉnh đã đề ra kế hoạch, chương trình hành động cụ thể. Đó là đầu tư hạ tầng chiến lược và kết nối liên vùng. Trong đó, đẩy nhanh tiến độ xây dựng các tuyến giao thông trọng điểm như cao tốc Quảng Ngãi-Kon Tum, cao tốc Quảng Ngãi-Quảng Nam, nâng cấp Quốc lộ 24 kết nối quốc tế qua Cửa khẩu quốc tế Bờ Y và phát triển cảng biển Dung Quất nhằm kết nối sản xuất, phát triển logistics và phục vụ xuất nhập khẩu; đầu tư hạ tầng giao thông kết nối sân bay Chu Lai; nghiên cứu phát triển cảng hàng không, sân bay tại đặc khu Lý Sơn, cảng hàng không Măng Đen, các tuyến giao thông liên kết nội vùng.
Đối với phát triển công nghiệp và thu hút đầu tư, tỉnh sẽ tập trung xây dựng hình thành Trung tâm lọc, hóa dầu và năng lượng quốc gia tại Khu kinh tế Dung Quất; mở rộng Khu Kinh tế Dung Quất, tăng tỷ lệ lấp đầy các khu công nghiệp và thu hút đầu tư vào các lĩnh vực công nghiệp phụ trợ, công nghệ cao và năng lượng sạch. Kêu gọi đầu tư vào chế biến sâu Sâm Ngọc Linh, nông sản với mục tiêu gia tăng giá trị và tạo chuỗi sản xuất liên tỉnh. Cải thiện môi trường đầu tư, đơn giản hóa thủ tục hành chính và tận dụng các hiệp định thương mại tự do (CPTPP, EVFTA, RCEP) để thu hút đầu tư, đặc biệt là đầu tư nước ngoài (FDI).
Những bước chân cha ông 80 năm trước đã đi vào những cuộc chiến đấu giành độc lập dân tộc, đem lại hòa bình cho quê hương, đất nước, để hôm nay có được một quê hương núi Ấn-sông Trà rạng rỡ. Hành trình trong kỷ nguyên mới bắt đầu từ những bước chân hôm nay, với quyết tâm xây dựng một Quảng Ngãi anh hùng trong thời kỳ mới.
Đồng thời, đẩy mạnh phát triển du lịch liên vùng. Cụ thể, phát triển đặc khu Lý Sơn trở thành Trung tâm du lịch biển, đảo và Khu du lịch Măng Đen trở thành Trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng và các di sản văn hóa bản địa nhằm tạo các sản phẩm du lịch đặc sắc...
Cửa khẩu quốc tế Bờ Y, động lực tăng trưởng mới của Quảng Ngãi trong việc khai thác hành lang kinh tế đông-tây. Ảnh: HIỂN CỪ
Cửa khẩu quốc tế Bờ Y, động lực tăng trưởng mới của Quảng Ngãi trong việc khai thác hành lang kinh tế đông-tây. Ảnh: HIỂN CỪ
Theo Phó Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất và các khu công nghiệp Quảng Ngãi Nguyễn Hải Trường, với quan điểm không đánh đổi môi trường để phát triển kinh tế, tỉnh Quảng Ngãi ưu tiên thu hút các ngành công nghiệp sạch, công nghệ cao, ít phát thải như công nghiệp chế biến thực phẩm, điện tử, thiết bị y tế, vật liệu mới, năng lượng tái tạo. Khuyến khích các doanh nghiệp chuyển đổi mô hình sản xuất hiện tại theo hướng tuần hoàn, sạch hơn, ứng dụng công nghệ xanh và tiết kiệm năng lượng. Kết nối với các địa phương miền tây Quảng Ngãi trong việc trao đổi, mua bán chứng chỉ carbon giữa các doanh nghiệp và địa phương.
Quảng Ngãi hôm nay mang trong mình sức sống diệu kỳ, nơi mạch ngầm truyền thống lịch sử vẫn đang bền bỉ chảy mãi không ngừng. Một Quảng Ngãi anh hùng trong đấu tranh cách mạng. Một Quảng Ngãi sắc son và nhiều khát vọng. Một Quảng Ngãi đoàn kết, tự tin, hòa nhịp, đi lên cùng sự đổi mới của đất nước.
“Những bước chân cha ông 80 năm trước đã đi vào những cuộc chiến đấu giành độc lập dân tộc, đem lại hòa bình cho quê hương, đất nước, để hôm nay có được một quê hương núi Ấn-sông Trà rạng rỡ. Hành trình trong kỷ nguyên mới bắt đầu từ những bước chân hôm nay, với quyết tâm xây dựng một Quảng Ngãi anh hùng trong thời kỳ mới”, đồng chí Bùi Thị Quỳnh Vân, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi tin tưởng.
Built with Shorthand