Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vừa công bố các nội dung và đưa ra lộ trình triển khai cụ thể trong năm 2025 nhằm tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam hướng đến mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán.

Trong thời gian vừa qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã kiến nghị sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp lý, đồng thời phối hợp tích cực với các bộ, ngành liên quan quyết liệt triển khai các giải pháp nhằm từng bước đáp ứng các tiêu chí của các tổ chức đánh giá xếp hạng thị trường hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên mới nổi.

Cụ thể, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã tổ chức nhiều buổi làm việc, trao đổi, đối thoại với các tổ chức tài chính và xếp hạng quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), MSCI, FTSE Russell, Hiệp hội Lưu ký toàn cầu (AGC), Hiệp hội các Thị trường Tài chính và Ngành chứng khoán châu Á (ASIFMA); các tổ chức này đều đánh giá cao những nỗ lực cải cách của Việt Nam.

Nhằm tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam hướng đến mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ triển khai nhiều nội dung trong năm 2025.

Thống nhất cách xử lý của các công ty chứng khoán về giao dịch NPF

Theo đó, đối với việc triển khai Thông tư số 68/2024/TT-BTC, về công bố thông tin của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không thực hiện mua lại: Theo quy định tại Thông tư 68, trường hợp nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không thực hiện mua lại cổ phiếu, công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư tổ chức nước ngoài đặt lệnh sẽ công bố thông tin về giao dịch không thanh toán của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài trong đó gồm cả thông tin đại diện có thẩm quyền của tổ chức đầu tư nước ngoài.

Phía FTSE Russell đề xuất chỉ công bố thông tin về tổ chức không thanh toán giao dịch, không cần công bố thông tin người đại diện của tổ chức.

Về nội dung này, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đề xuất sửa đổi phụ lục công bố thông tin tại Thông tư 68/2024/TT-BTC theo hướng bỏ nội dung công bố thông tin về danh tính đại diện có thẩm quyền, thực hiện trong năm 2025.

Bên cạnh đó, hiện còn có các cách xử lý khác nhau giữa các công ty chứng khoán khi triển khai giao dịch Non-prefunding (NPF) cụ thể như danh mục chứng khoán được sử dụng dịch vụ NPF bị hạn chế tại một số công ty chứng khoán. Việc xác định mức tiền phải có khi đặt lệnh mua cổ phiếu là khác nhau giữa các công ty chứng khoán. Hiện chưa có sự thống nhất trong quy trình xử lý “fail trade” (giao dịch lỗi) giữa các công ty chứng khoán (một số công ty chứng khoán thực hiện bán chứng khoán, một số công ty chứng khoán cho phép nhà đầu tư mua lại). Việc ký kết thỏa thuận/hợp đồng với khách hàng giữa các công ty chứng khoán là khác nhau. Đối với nội dung nêu trên, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã trao đổi với các công ty chứng khoán và đề nghị các công ty chứng khoán thống nhất cách thức xử lý, hạn chế thấp nhất sự khác biệt khi triển khai dịch vụ.

Về việc giữ room ngoại cho nhà đầu tư nước ngoài khi thực hiện giao dịch mua lại cổ phiếu từ công ty chứng khoán. Theo Thông tư 68 khi công ty chứng khoán dùng tiền để thanh toán giao dịch NPF mà nhà đầu tư tổ chức nước ngoài thiếu tiền thì chứng khoán được hạch toán vào tài khoản tự doanh của công ty chứng khoán; phần room ngoại trống ra sẽ có thể bị mua hết, dẫn tới việc nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không thực hiện được giao dịch mua lại. Do đó, nhà đầu tư tổ chức nước ngoài đề xuất được giữ room ngoại để nhà đầu tư tổ chức nước ngoài thực hiện được giao dịch mua lại. Hệ thống KRX sẽ cho phép giữ room đến thời điểm tới T+3. Triển khai hệ thống KRX sau khi các thành viên kiểm thử, dự kiến thời gian vận hành tháng 5 hoặc tháng 6/2025.

KRX, CCP, OTA… sẽ được triển khai trong 2025 và 2026

Đối với việc triển khai hệ thống giao tiếp điện tử giữa các Công ty chứng khoán và Ngân hàng lưu ký (STP), nhiệm vụ đặt ra là xây dựng hệ thống trao đổi thông tin giữa ngân hàng lưu ký và công ty chứng khoán phục vụ hoạt động giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư mở tài khoản lưu ký tại các ngân hàng lưu ký (hệ thống STP). Ngoài ra, VSDC cũng lên kế hoạch để nâng cấp hệ thống này sử dụng điện chuẩn SWIFT trong thời hạn 1 năm.

Để thực hiện mục tiêu trên, VSDC đã hoàn thành việc bổ sung chức năng mới trên trên hệ thống cổng giao tiếp điện tử hiện tại cho các công ty chứng khoán và ngân hàng lưu ký sử dụng để thực hiện trao đổi thông tin phục vụ hoạt động giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư mở tài khoản lưu ký tại các ngân hàng lưu ký. Hiện tại, hệ thống cơ bản đã hoàn thành, VSDC đã tiến hành kiểm thử với các thành viên thị trường và sẽ đưa vào vận hành trong tháng 3/2025.

Đối với lộ trình triển khai hệ thống KRX, công bố công khai đầy đủ các tính năng cải tiến, khác biệt, ưu việt. Các Sở giao dịch chứng khoán, VSDC công bố về chức năng, tính năng mới của hệ thống KRX trước khi hệ thống KRX được đưa vào vận hành để thị trường nắm được đầy đủ thông tin về hệ thống KRX. Các Sở giao dịch chứng khoán, VSDC nhanh chóng triển khai thực hiện, báo cáo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Ngân hàng Nhà nước đang xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 05/2014/TT-NHNN để đơn giản hóa và rút ngắn thời gian mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng đang tích cực triển khai tài khoản giao dịch tổng. Tài khoản giao dịch tổng (OTA) là tài khoản cho phép công ty quản lý quỹ có thể thực hiện giao dịch mua/bán chứng khoán đồng thời đối với tất cả các quỹ mà công ty quản lý và không phải thực hiện lệnh mua/bán riêng lẻ trên từng tài khoản của từng quỹ như hiện nay. Việc triển khai tài khoản giao dịch tổng sẽ giúp cho các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài, các công ty quản lý quỹ có thể đơn giản hóa việc đặt lệnh cho các quỹ và đảm bảo việc khớp lệnh với cùng một mức giá cho từng quỹ mà công ty đó quản lý.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang nghiên cứu để triển khai theo hướng ban đầu áp dụng cho các Quỹ đầu tư nước ngoài. Cụ thể, sẽ xem xét sửa đổi, bổ sung Thông tư 120/2020/TT-BTC để bổ sung quy định về tài khoản tổng của công ty quản lý quỹ. Làm rõ quy trình phân bổ lệnh giao dịch tổng để chi tiết hoạch toán vào các quỹ, các danh mục của quỹ.

Về việc triển khai cơ chế CCP cho thị trường chứng khoán Việt Nam: Một số công việc để triển khai cơ chế CCP cần thực hiện như thành lập công ty con của VSDC; hoàn thiện quy trình thanh toán giữa VSDC và thành viên; cho phép ngân hàng thương mại được làm thành viên bù trừ. Cơ chế CCP dự kiến được triển khai thực hiện trong năm 2026.

Đối với việc thành lập nhóm đối thoại chính sách để trao đổi với cơ quan quản lý những khó khăn vướng mắc của nhà đầu tư nước ngoài. Nhóm đối thoại chính sách có nhiệm vụ cập nhật thường xuyên các vấn đề cần khắc phục để giúp nhà đầu tư nước ngoài có trải nghiệm thị trường tốt nhất trong phạm vi quy định pháp luật, từ đó, hỗ trợ cho việc nâng hạng. Nhóm đối thoại chính sách trong đó bao gồm thành viên từ phía Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các chuyên gia, các quỹ đầu tư, các tổ chức đầu tư quốc tế, một số công ty chứng khoán, ngân hàng liên kết. Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước việc này sẽ được thực hiện trong tháng 3 năm 2025.

Cuối cùng, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư nước ngoài, Ngân hàng Nhà nước đang xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 05/2014/TT-NHNN để đơn giản hóa và rút ngắn thời gian mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp. Việc sửa đổi này dự kiến sẽ hoàn tất trong tháng 3/2025.