Theo quyết tâm đã xác định, ta tổ chức đội hình tiến công trên 3 hướng với 5 mũi tiến công: Hướng bắc 2 mũi, hướng nam 2 mũi, hướng tây 1 mũi. Dưới sự đẫn dắt của xe tăng (4/5 mũi tiến công đều sử dụng xe tăng), các đơn vị đồng loạt tiến công các mục tiêu được phân công theo kế hoạch.

Với tinh thần thần tốc và quyết thắng, chỉ sau 33 giờ tiến công, ta đã giải phóng thị xã. Với sự tham mưu kịp thời, sáng suốt, sự chỉ huy điều hành tài tình của Quân ỷ Trung ương, Bộ Tổng Tư lệnh mà trực tiếp là Bộ Tư lệnh chiến dịch, nên chỉ trong thời gian ngắn, ta đã thực hiện trận mở đầu Buôn Ma Thuột giành thắng lợi giòn giã⁽¹⁰⁾, tạo ra những thuận lợi mới cho các trận đánh kế tiếp.

Sau tiến công giải phóng thị xã giành thắng lợi, phát hiện địch sử dụng máy bay lên thẳng đổ quân xuống Điểm cao 581, Nông Trại, Phước An, Chư Cúc… ta tập trung lực lượng thực hiện thắng lợi 5 trận giòn giã tiêu diệt địch đổ bộ đường không khi địch phản kích hòng tái chiếm Buôn Ma Thuột.

Biết không thể cứu vãn được Tây Nguyên sau cuộc triệu tập khẩn cấp Quân khu 2-Quân đoàn 2 ở Cam Ranh (ngày 14/3/1975), Tổng thống ngụy quyền Sài Gòn Nguyễn Văn Thiệu xuống lệnh: Rút khỏi Pleiku theo Đường số 7 để về giữ đồng bằng ven biển miền trung.

Phát hiện địch rút chạy (ngày 15/3/1975), ta tổ chức lực lượng lập thế chốt chặn ở Củng Sơn và thực hiện truy kích địch rút chạy trên Đường số 7. Hầu hết quân địch bị tiêu diệt và bị bắt, chỉ còn số rất ít chạy thoát. Nhờ công tác tham mưu đúng, trúng, chỉ đạo tác chiến sâu sát, kịp thời, chỉ huy quyết đoán, linh hoạt đã tạo nên sự kiện cơn địa chấn Buôn Ma Thuột tác động sâu sắc đến cục chiến trường, đặt quân ngụy Sài Gòn trong cảnh khốn quẫn, suy sụp cùng cực và nhanh chóng đi đến tan rã.

Nhìn tổng thể Chiến dịch Tây Nguyên, sau khi kìm giữ lực lượng trù bị chiến lược của địch ở hai đầu bắc-nam chiến tuyến bằng các quân đoàn chủ lực của ta, thành công của trận Buôn Ma Thuột là do ta khéo nghi binh để kéo và kìm giữ địch lên bắc Tây Nguyên cùng với tác chiến tạo thế, chốt chặn, chốt cắt, giữ chắc các trục giao thông có thể chi viện cho Buôn Ma Thuột; khống chế các sân bay, không cho máy bay phản lực và máy bay cánh quạt cất và hạ cánh nhằm cô lập, trói chặt địch ở Buôn Ma Thuột để tiến hành trận then chốt quyết định mở màn chiến dịch giành thắng lợi.

Lựa chọn Tây Nguyên trong Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975 đã khéo, chọn Buôn Ma Thuột làm mục tiêu đột phá mở đầu chiến dịch còn khéo hơn nhiều. Chỉ riêng việc đó thôi đã là thiên tài rồi. Đập tan Buôn Ma Thuột làm rung chuyển toàn bộ Tây Nguyên và tạo phản ứng dây chuyền mà ta quen gọi là “đômino” trong tiến công chiến lược và tiếp đà tạo ra các cơn địa chấn, buộc địch rút chạy về đồng bằng Khu 5 và lan đến Nam Bộ, biến cuộc tiến công chiến lược thành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy giải phóng miền nam ngay trong năm 1975 mà đỉnh cao là Chiến dịch quyết chiến chiến lược mang tên lãnh tụ kính yêu Hồ Chí Minh.

Đây là bài học lớn và là kết quả của công tác tham mưu chiến lược được đúc rút từ Chiến thắng Tây Nguyên.

Hiện nay, tình hình thế giới tiếp tục diễn biễn phức tạp, nhanh chóng và khó đoán định, xung đột quân sự diễn ra nhiều nơi, chưa có dấu hiệu chắc chắc về kết thúc xung đột. Bên cạnh đó sự cạnh tranh giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, các nước nhỏ, nếu không khéo léo sẽ bị lôi kéo vào vòng xoáy kiểm tỏa của các nước lớn.

Phát huy tinh thần chiến thắng Tây Nguyên trong Xuân 1975 và kết quả thành tích đã đạt được của công tác tham mưu chiến lược của 30 năm chiến tranh giải phóng vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, công tác tham mưu chiến lược cần nghiên cứu, nắm và dự báo chính xác tình hình, kịp thời tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về chủ trương, đường lối, chiến lược, sách lược quân sự-quốc phòng. Nâng cao chất lượng tổng hợp toàn quân, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu cao, bảo đảm đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Trước hết cần tập trung một số vấn đề cơ bản sau đây:

1. Công tác tham mưu chiến lược cần tập trung vào việc quán triệt, triển khai và tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối quân sự-quốc phòng, xây dựng lực lượng, thế trận và tiềm lực quốc phòng vững mạnh gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố) vững chắc, củng cố và giữ vững thế trận “lòng dân” trong tình hình mới. Có kế hoạch huy động sức mạnh toàn dân tộc tiến hành chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc giành thắng lợi dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và sự điều hành, quản lý của Nhà nước. Kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, tiến hành đấu tranh toàn diện trên tất cả các mặt chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa và ngoại giao; đồng thời, chú trọng sức mạnh ngoại giao, phát huy thế mạnh, vị thế và uy tín, văn hóa và phẩm giá con người Việt Nam trên trường quốc tế, coi đây là nhân tố hợp thành sức mạnh tổng hợp trong chiến lược bảo vệ Tổ quốc.

2.Công tác tham mưu chiến lược chú trọng xây dựng lực lượng, xác định phương thức, phương án tiến hành chiến tranh; tiếp tục xây dựng và hoàn thiện đường lối, sách lược, chiến lược quân sự-quốc phòng, quyết tâm chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Tiếp tục nghiên cứu đề xuất và tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, giải pháp tổng thể bảo đảm vừa cơ bản, vừa lâu dài, ngăn chặn và đẩy lùi nguy cơ chiến tranh, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa.

3. Nghiên cứu, rà soát điều chỉnh, bổ sung hoàn thiện về dự báo trạng thái khẩn cấp về quốc phòng, xử lý thắng lợi các tình huống chiến lược, không để bị động bất ngờ. Điều chỉnh, bổ sung thành phần, lực lượng tác chiến, hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa các lực lượng theo các trạng thái quốc phòng, tình huống chiến lược, bảo đảm phù hợp theo dự báo về phương thức, loại hình chiến tranh có thể xảy ra. Nhất là chiến tranh cường độ thấp và trung bình; nhưng không loại trừ chiến tranh và khả năng xảy ra xung đột quân sự cường độ cao.

4..Thực hiện sắp xếp bộ máy Bộ Quốc phòng theo tinh thần của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, triển khai và thực hiện nghiêm túc Nghị quyết 18-NQ/TW^[11] và những nội dung triển khai mới của Văn phòng Trung ương Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ tâm, đủ tầm, đủ tài và trí tuệ theo tinh thần “7 dám”, xây dựng cơ quan, đơn vị trong Bộ Quốc phòng ngang tầm nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của cơ quan tham mưu chiến lược Bộ Quốc phòng, Quân ủy Trung ương trong tình hình mới.

5.Công tác tham mưu chiến lược tập trung đẩy mạnh đối ngoại quân sự-quốc phòng, bảo đảm cân bằng và hài hòa lợi ích giữa các nước lớn trong điều kiện cạnh tranh ngày càng gay gắt. Triển khai đối ngoại quân sự-quốc phòng một cách toàn diện dựa trên ba trụ cột ngoại giao, nhằm phục vụ thắng lợi mục tiêu bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc; giữ vững ổn định chính trị, an ninh quốc gia và môi trường hòa bình, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa.

Chiến thắng Tây Nguyên đã lùi xa nửa thế kỷ, nhưng những bài học to lớn về công tác tham mưu chiến lược vẫn vẹn nguyên giá trị. Các cán bộ lãnh đạo, chỉ huy cơ quan tham mưu chiến lược của Bộ Quốc phòng cần tiếp tục phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, tiếp tục nghiên cứu học tập, rèn luyện đạo đức cách mạng, nâng cao trình độ, năng lực triển khai, tổ chức và thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ chiến lược, có nhãn quan chính trị nhạy bén, tham mưu đúng, trúng, kịp thời, đáp ứng yêu cầu và đòi hỏi ngày càng cao của nhiệm vụ công tác tham mưu chiến lược trong tình hình mới.