Thực trạng và giải pháp

Nhiều chủ trương, đường lối, chính sách lớn có liên quan đến bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa đã được Đảng, Nhà nước đầu tư nguồn lực, tổ chức thực hiện trong thực tiễn. Nhờ vậy mà bản sắc văn hóa các dân tộc không những được gìn giữ, bảo tồn mà còn được phát huy, chuyển hóa thành các nguồn lực cho phát triển kinh tế-xã hội. Trong bối cảnh hiện nay, đứng trước sự thay đổi của thời đại, đòi hỏi chúng ta phải có những giải pháp đồng bộ, toàn diện và tiên tiến đại nhằm tiếp tục thực hiện chính sách bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số hiệu quả hơn nữa.

Có thể khẳng định, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số (dân tộc thiểu số) luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm đặc biệt. Qua đó đã góp phần chấn hưng, quảng bá, phục hồi và phát huy giá trị văn hóa các cộng đồng dân tộc thiểu số.

Tính hiệu quả trong bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đã tạo nên hiệu quả quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội, hình thành tư tưởng, tình cảm, tinh thần trong đời sống tinh thần của các dân tộc thiểu số và góp phần vào sự phát triển chung của địa phương, vùng và đất nước...

Nghị quyết Ðại hội XIII của Ðảng đã xác định nhiều quan điểm, chủ trương lớn, mang tính đột phá để phát huy sức mạnh mềm văn hóa Việt Nam. Trong đó bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu có tính đột phá. Một số giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số cụ thể là:

Thứ nhất: Tiếp tục đổi mới nhận thức trong công tác hoạch định chính sách bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số.

Trong đó, trước hết chú trọng nâng cao nhận thức, năng lực, chất lượng lập pháp của Quốc hội về văn hóa; xem văn hóa là mục tiêu, nguồn lực nội sinh, động lực đột phá của quá trình phát triển. Trong quá trình hoạch định chính sách cần xác định đúng các mục tiêu văn hóa cần đạt được và đánh giá đầy đủ tác động văn hóa trước khi ban hành các chính sách, pháp luật, cũng như quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Tiếp tục thực hiện chủ trương xây dựng, hoàn thiện các chính sách “phát triển văn hóa trong phát triển kinh tế và kinh tế trong phát triển văn hóa”, để vừa phát triển kinh tế, vừa bảo tồn các giá trị văn hóa tộc người. Có thái độ và cách nhìn thực sự văn hóa, tức là không được nhìn nhận và hành động đối với văn hóa dân tộc khác thông qua lăng kính và hệ giá trị của dân tộc mình mà cần có thái độ tôn trọng đối với di sản văn hóa các dân tộc. Đồng thời cần có thái độ tôn trọng đối với giá trị văn hóa của các dân tộc, không vì kinh tế và các giá trị vật chất mà hi sinh các giá trị tinh thần, văn hóa dân tộc. Tôn trọng nguyên tắc tổng thể của văn hóa trong quá trình phát huy và kế thừa những giá trị văn hóa vì mỗi yếu tố văn hóa không thể tách rời với tổng thể chung của nền văn hóa và xa hơn với tổng thể kinh tế-xã hội.

Việc bảo tồn và phát huy văn hóa các dân tộc thiểu số nhất thiết phải được đặt trong môi trường sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Xây dựng đồng bộ và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các thiết chế văn hóa cộng đồng, thực sự phát huy vai trò của cộng đồng trong tổ chức các hoạt động cộng đồng phát huy hiệu quả thực sự của các thiết chế văn hóa. Có chính sách phát huy vai trò của chủ thể văn hóa tới sự bảo tồn và phát triển bền vững. Đổi mới tư duy, nâng cao chất lượng chính sách về văn hóa, văn học, nghệ thuật, đặc biệt ngôn ngữ, chữ viết của các dân tộc thiểu số thích ứng với những tác động, yếu tố chủ quan và khách quan trong quá trình hội nhập phát triển.

Thứ hai, tiếp tục rà soát văn bản, thể chế hóa các chủ trương của Đảng và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước về bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa cộng đồng dân tộc thiểu số.

Trong đó cần ưu tiên xây dựng Chiến lược tổng thể về bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số đặc sắc đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Từ đó có định hướng và căn cứ cho hoạch định và thực hiện các: Chính sách đầu tư xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở vùng dân tộc thiểu số; bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa dân gian, lễ hội truyền thống các dân tộc thiểu số; Chính sách khuyến khích xã hội, người dân sưu tầm, bảo tồn và phát huy hiệu quả giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của các dân tộc thiểu số; Chính sách tổ chức truyền dạy di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu của các dân tộc cho thế hệ trẻ; Chính sách tu bổ, bảo tồn các công trình di tích lịch sử, văn hóa; hỗ trợ bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống các dân tộc, phát triển các nghề thủ công truyền thống gắn với phát triển du lịch cộng đồng; Chính sách đặc biệt trong bảo tồn và phát huy các loại hình nghệ thuật dân tộc độc đáo như diễn tấu Cồng chiêng Tây Nguyên, múa Xòe dân tộc Thái, hát Then đàn Tính dân tộc Tày, Múa/Sân khấu dân tộc Chăm...

Chú trọng xây dựng và phát triển số hóa di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của các dân tộc thiểu số để phục vụ cho công tác quản lý, khai thác. Tập trung kiểm kê, đánh giá, phục dựng và thực hiện số hóa giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số nhằm bảo tồn và phát huy giá trị lâu dài, hiệu quả. Đánh giá đúng thực trạng công tác bảo tồn, phục dựng và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số để từng bước xây dựng hệ thống cơ chế chính sách, giải pháp khai thác, phát huy giá trị bảo tồn, phục dựng và phát huy giá trị dân ca, dân vũ của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch.

HỘI ĐỒNG DÂN TỘC CỦA QUỐC HỘI

Trình bày: Phùng Trang
Ảnh: Thành Đạt
Ngày xuất bản: 17/12/2022