CHỦ NGHĨA CÁ NHÂN

Trao đổi với Báo Nhân Dân, PGS, TS Nguyễn Trọng Phúc, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) cho rằng thông điệp của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã thể hiện tầm nhìn chiến lược của nhà lãnh đạo cao nhất của Đảng trong vấn đề xây dựng và chỉnh đốn Đảng.

Ngay từ năm 1947 trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt ra yêu cầu kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân và nêu lên những đòi hỏi cao hơn trong tác phẩm "Đạo đức cách mạng" khi nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội được đặt ra trực tiếp. Trước khi đi xa, Người căn dặn toàn Đảng phải quét sạch chủ nghĩa cá nhân.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nêu rõ: “Chủ nghĩa cá nhân đẻ ra trăm thứ bệnh nguy hiểm: Quan liêu, mệnh lệnh, bè phái, chủ quan, tham ô, lãng phí... Nó trói buộc, nó bịt mắt những nạn nhân của nó, những người này bất kỳ việc gì cũng xuất phát từ lòng tham muốn danh lợi, địa vị cho cá nhân mình, chứ không nghĩ đến lợi ích của giai cấp, của nhân dân”.

Trong tác phẩm “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân” (3/2/1969), Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra 10 loại bệnh nảy sinh từ chủ nghĩa cá nhân cần nhận diện và phòng chống: bệnh quan liêu; bệnh tham lam; bệnh lười biếng; bệnh kiêu ngạo; bệnh hiếu danh; bệnh “hữu danh vô thực”; bệnh cận thị (biểu hiện là chỉ để ý đến cái nhỏ, vụn vặt, không thấy cái lớn, cái quan trọng); bệnh tỵ nạnh; bệnh xu nịnh, a dua và bệnh kéo bè, kéo cánh.

Theo ông Phúc, trong giai đoạn hiện nay, cần phải xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa xây và chống như quan điểm của Hội nghị Trung ương 4, khóa XII đã nêu, đó là lấy xây là cơ bản và lâu dài, chống suy thoái, tiêu cực là bức thiết và phải làm thường xuyên. Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII cho thấy có nhiều kết quả đáng ghi nhận cả về xây và chống.

Tuy nhiên, tình trạng tu dưỡng, rèn luyện của một số cán bộ, đảng viên, nhất là những người có chức có quyền vẫn còn chưa tương xứng với yêu cầu của Đảng, dẫn tới mắc sai lầm, khuyết điểm và gốc gác là hiện tượng sa vào chủ nghĩa cá nhân.

“Có những người từng được phong anh hùng, rất đáng ngưỡng mộ, rồi ở những vị trí rất cao, có vai trò ảnh hưởng rất lớn nhưng rồi lại rơi vào sai phạm thậm chí phải bị xử lý, ra tòa... thì đó chính là khi lòng dạ không còn trong sáng nữa và sa vào chủ nghĩa cá nhân”, PGS, TS Nguyễn Trọng Phúc nói.

Theo PGS,TS Nguyễn Trọng Phúc, những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân giờ cũng tinh vi hơn, có khi là nhân danh công việc chung nhưng lại “luồn” lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm vào; tham lam dẫn tới tham nhũng rồi đặt cái tôi của mình lên trên cái chung của đất nước, của Đảng.

Ông Vũ Quốc Hùng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng cũng cho rằng để chống chủ nghĩa cá nhân thì trước hết cần nhận diện rõ chủ nghĩa cá nhân và các mầm mống, biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân trong giai đoạn mới.

“Khi đói con người phải ăn, khát thì phải uống. Nếu có 1 lít nước mà có 5 người cùng khát, anh giành nửa lít nước cho bản thân vì nghĩ rằng anh cần phải khỏe và đỡ khát trước, còn mặc kệ các anh kia thì đó cũng là biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân. Tuy nhiên, đó chỉ là biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân nhỏ, vặt vãnh thôi còn ở mức cao hơn thì nghĩ rằng phải bằng mọi cách có chức, có quyền để hưởng lạc rồi dẫn đến “một người làm quan cả họ được nhờ”, ông Hùng nói.

Theo ông Hùng, theo bản năng, con người thường có xu hướng nghĩ đến mình trước, đặt lợi ích, sở thích, ham muốn của mình lên trước hết, cho nên chiến thắng bản thân là việc khó nhất như cổ nhân từng nói “kẻ thù lớn nhất của đời người là chính mình”. Vấn đề quan trọng là làm thế nào để khắc phục những khuyết điểm của “con người bản năng” để không ảnh hưởng tới lợi ích của cộng đồng, của xã hội và tránh sa vào chủ nghĩa cá nhân.

Trong nhiệm kỳ Đại hội XII, cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật hơn 1.300 tổ chức đảng và 87 nghìn đảng viên. Ngành Thanh tra, Kiểm toán qua công tác thanh tra, kiểm toán đã kiến nghị thu hồi, xử lý tài chính hơn 580 nghìn tỷ đồng, gần 9 nghìn ha đất; kiến nghị xử lý trách nhiệm hơn 9.700 tập thể, cá nhân; chuyển cơ quan điều tra xử lý hơn 480 vụ việc có dấu hiệu phạm tội.

Ông Vũ Quốc Hùng nêu thực trạng là khi nói đến chủ nghĩa cá nhân thì nhiều người cho rằng nói ai đó chứ không phải nói mình, cho nên trước hết cần nhận diện chủ nghĩa cá nhân trong đời sống, sinh hoạt, lao động và trong lãnh đạo quản lý. Tiếp đó, trên cơ sở nhận diện được rồi thì tiến hành sửa chữa những khiếm khuyết đó, và một trong những giải pháp chính là tiến hành công tác tự phê bình và phê bình một cách nghiêm túc và thực chất.

“Việc tự phê bình và phê bình tuy đã được nêu rõ trong Điều lệ Đảng, nhưng thực tế nhiều nơi, nhiều người chỉ làm cho có hình thức. Còn nếu làm đến nơi đến chốn thì đó chính là một biện pháp rất hữu ích để giúp sửa nhiều thứ, trong đó có sửa cả những khiếm khuyết của chủ nghĩa cá nhân”, ông Hùng nói.