Ngày 30/4/1975, xe tăng mang số hiệu 390 của Lữ đoàn 203, Quân đoàn 2, đã húc đổ cánh cổng chính của Dinh Độc Lập, đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn của chính quyền Sài Gòn. Cùng với xe tăng số hiệu 843 cũng của Lữ đoàn 203, đây là hai chiếc xe tăng huyền thoại đã đi vào lịch sử của Chiến dịch Hồ Chí Minh, trở thành một trong những biểu tượng của chiến thắng trong hàng triệu trái tim người Việt Nam.

“Đường cua đẹp nhất trong cuộc đời người lính xe tăng”

Tròn 50 năm đã trôi qua, nhưng ký ức về thời khắc húc đổ cổng chính Dinh Độc Lập vào trưa ngày 30/4/1975 vẫn còn nguyên vẹn trong tâm trí ba cựu chiến binh của xe tăng 390. Bao hồi ức về đồng đội, về một thời chiến đấu oanh liệt vẫn sống động trong câu chuyện của họ.

Những người lính trên xe tăng 390 ngày ấy gồm có: Trung úy Vũ Đăng Toàn, Chính trị viên đại đội kiêm Trưởng xe; Trung sĩ Ngô Sỹ Nguyên, pháo thủ số 1; Thiếu úy Lê Văn Phượng, Phó đại đội trưởng kỹ thuật kiêm pháo thủ số 2; Trung sĩ Nguyễn Văn Tập, lái xe. Họ thuộc Đại đội tăng 4, Tiểu đoàn tăng 1, Lữ đoàn Xe tăng 203 (Quân đoàn 2).

Ông Vũ Đăng Toàn, trưởng xe tăng 390 cho biết, hơn 10 giờ sáng ngày 30/4/1975, xe tăng 390 và xe tăng 843 do Đại đội trưởng Bùi Quang Thận chỉ huy là một trong những chiếc xe sớm nhất hướng về Dinh Độc Lập. Xe tăng 390 chạy trên đường Công Lý (nay là Nam Kỳ Khởi Nghĩa), còn xe tăng 843 của Đại đội trưởng Bùi Quang Thận chạy trên Đại lộ Thống Nhất (nay là đường Lê Duẩn), xông thẳng vào Dinh Độc Lập. Tuy nhiên, xe tăng 843 húc vào cổng phụ của Dinh Độc Lập và bị kẹt tại đó. Vừa lúc xe 390 cũng đến cổng Dinh, lái xe Nguyễn Văn Tập quay sang hỏi Trưởng xe: “Thế nào anh Toàn?” Vũ Đăng Toàn ra lệnh: “Lập tức đâm thẳng vào”. Xe tăng 390 chuyển ngay hướng lao tới, húc đổ cổng chính của Dinh Độc Lập, tiến vào trong.

Ông Vũ Đăng Toàn cho rằng, trong cuộc đời chiến đấu của mình, ông rất may mắn có cơ hội cùng chiếc xe tăng 390 thực hiện nhiệm vụ lịch sử, trực tiếp tấn công vào sào huyệt cuối cùng của chế độ ngụy quyền Sài Gòn. Ngay sau khi húc đổ cổng Dinh, ông đã nhảy xuống xe, cầm súng AK, yểm trợ Đại đội trưởng Bùi Quang Thận lên cắm cờ giải phóng trên nóc Dinh Độc Lập. “Lá cờ được cắm càng nhanh bao nhiêu thì đồng bào, đồng chí của mình đỡ đổ máu bấy nhiêu. Đến lúc ấy, tôi thực sự biết chúng ta đã chiến thắng, miền nam được giải phóng, Tổ quốc thống nhất, bắc nam sum họp một nhà. Sau mấy chục năm chiến tranh, bây giờ mình sẽ sớm được về với gia đình, quê hương”, ông chia sẻ.

Ôn lại kỷ niệm khó quên ngày đó, lái xe Nguyễn Văn Tập tự hào nói: “Trong tháng ngày làm lính xe tăng, tôi đã trải qua nhiều vất vả, gian nan ở vị trí lái xe và chiến đấu trên chiến trường ở miền nam. Nhưng tôi may mắn có được đường cua đẹp nhất trong cuộc đời mình, đó là lúc bẻ lái xe tăng 390 húc vào cổng chính Dinh Độc Lập ở thời khắc lịch sử của dân tộc”.

Ông chia sẻ: “Lúc đó, tôi chỉ cố gắng làm sao hoàn thành được nhiệm vụ diệt địch, chiếm lĩnh mục tiêu. Khi đứng ở sân Dinh Độc Lập và biết quân ta đã giành được chiến thắng, trong tôi trào lên cảm giác vinh dự, tự hào. Khi lá cờ giải phóng tung bay trên nóc Dinh Độc Lập, cũng là lúc người dân ở Sài Gòn đổ ra đường phố, mừng chiến thắng. Còn mấy anh em chúng tôi ôm nhau trong niềm vui quá lớn”.

Từ năm 1999, xe tăng 390 được đưa về trưng bày tại Bảo tàng Tăng thiết giáp, năm 2012 đã được Thủ tướng Chính phủ ra quyết định công nhận là Bảo vật quốc gia. Được biết, tới đây, xe tăng bảo vật quốc gia 390 sẽ được đưa về trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam.

Biết thông tin này, cựu pháo thủ Ngô Sỹ Nguyên rất phấn khởi, bởi theo ông, đây là hiện vật lịch sử ghi dấu chiến công to lớn của quân và dân ta trong Chiến dịch Hồ Chí Minh. Với không gian trưng bày tại Bảo tàng Quân sự Việt Nam, hình ảnh xe tăng 390 sẽ góp phần lan tỏa, giáo dục lòng yêu nước, tình yêu Tổ quốc tới người dân, đặc biệt là các bạn trẻ, để dấu ấn một thời chiến đấu anh dũng của bộ đội ta không bị lãng quên.

20 năm sau chiến thắng lịch sử năm 1975, ba thành viên của kíp xe tăng 390 gồm Vũ Đăng Toàn, Nguyễn Văn Tập và Lê Văn Phượng đã cùng trở lại Dinh Độc Lập nhân kỷ niệm ngày thống nhất đất nước. Cuộc hội ngộ có đầy đủ 4 thành viên tại Dinh Độc Lập diễn ra muộn hơn, vào dịp kỷ niệm tròn 30 năm sau ngày giải phóng miền nam.

Giờ đây, kíp xe tăng 390 chỉ còn lại ba trong số bốn thành viên, ông Lê Văn Phượng qua đời năm 2016. Họ đều đã bước vào độ tuổi xưa nay hiếm. Cuối tháng 3 năm nay, hai cựu binh Vũ Đăng Toàn và Nguyễn Văn Tập đã trở lại thăm chiến trường xưa. Chuyến đi trải dài từ các chiến trường Trị Thiên Huế tới Đà Nẵng, những vùng đất gắn liền với những trận chiến hào hùng năm xưa như A Sầu, A Lưới, A Sò...

Có mặt ở vùng cao A Lưới, chứng kiến mảnh đất đầy bom đạn xưa nay đã nhiều đổi thay, ông Tập vẫn bùi ngùi nhớ lại những trận đánh, những đồng đội đã hy sinh và không khỏi xúc động khi đồng bào ở đó vẫn có người còn nhớ mình.

“50 năm sau Ngày Chiến thắng, đất nước ta đã phát triển mạnh mẽ. Trở lại những địa điểm chiến đấu ngày xưa, tôi cảm thấy thật hạnh phúc, vì trong chiến tranh, mình đã hoàn thành nhiệm vụ, góp phần để đất nước có hòa bình, độc lập, thống nhất”, ông Tập tâm sự.

Trong cuộc sống thường ngày, sau khi mất liên lạc một thời gian, các thành viên của kíp xe tăng 390 đã kết nối trở lại và gắn bó, thân thiết hơn xưa. Khi ông Lê Văn Phượng mất, những người đồng đội xe tăng 390 đã túc trực ba ngày trong đám tang. Kể từ đó, trong họ luôn có cảm giác mất mát, trống vắng khi người đồng đội cũ từng gắn bó vào sinh ra tử không còn nữa.

Những ngày tháng 4 này, ba thành viên của kíp xe tăng 390 đang có mặt ở Thành phố Hồ Chí Minh. Dự kiến, các ông sẽ tham dự Đại lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước vào sáng 30/4 tới, để được sống lại không khí hào hùng của những tháng ngày thần tốc của Chiến dịch Hồ Chí Minh tròn nửa thế kỷ trước.