Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Tô Quyền - người con ưu tú của quê hương Hưng Yên

Trong ký ức của các thành viên Ban Liên lạc công an chi viện chiến trường miền nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Tô Quyền, người con ưu tú của quê hương Hưng Yên là một trong những tấm gương tiêu biểu.

Đồng chí Tô Quyền tham gia hoạt động cách mạng rất sớm, từ trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945 rồi đến kháng chiến chống Pháp. Năm 1965, nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, đồng chí lại tiếp tục lên đường vào nam tham gia kháng chiến chống Mỹ khi con trai Tô Lâm mới lên 8 tuổi.

Với bí danh Tô Lâm - tên con trai mình, đồng chí Tô Quyền, được điều động về công tác tại Tây Ninh, căn cứ Trung ương Cục miền nam với chức danh Phó ban An ninh Tây Ninh.

Lúc đó, Tây Ninh là vùng trọng điểm đánh phá ác liệt của Mỹ, ngụy. Các cán bộ hoạt động ở khu vực này hằng ngày phải đối đầu với những thủ đoạn nham hiểm, tinh vi của kẻ thù, cái chết luôn cận kề. Thế nhưng, đồng chí Tô Quyền và đồng đội, đồng chí vẫn bám trụ kiên cường, cùng nhân dân Tây Ninh đập tan nhiều cuộc hành quân, càn quét của địch, triệt phá những ổ biệt kích, gián điệp, Việt gian, góp phần cùng nhân dân miền nam và cả dân tộc "đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào".

Sau khi miền nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, ông lại tiếp tục cùng đồng chí, đồng đội, nhân dân truy quét tàn quân ngụy và các cơ sở địch cài cắm lại, củng cố và xây dựng lực lượng Công an ở vùng mới giải phóng. Đến năm 1977, ông mới được trở về quê hương giữ chức Giám đốc Công an tỉnh Hải Hưng (tên gọi hai tỉnh Hải Dương, Hưng Yên cũ). Tiếp đó ông lần lượt giữ các trọng trách Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông và Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý trại giam…

Mười Hương - Người thầy trong ngành tình báo

Trong số các cán bộ công an chi viện cho chiến trường miền nam, không thể không nhắc đến người thầy tình báo vĩ đại Mười Hương, người đã đào tạo ra những điệp viên lừng lẫy như: Phạm Xuân Ẩn, Phạm Ngọc Thảo, Vũ Ngọc Nhạ, Lê Hữu Thúy…

Theo Thiếu tướng Phan Văn Lai, đồng chí Mười Hương tên thật là Trần Ngọc Ban, quê ở Vụ Bản, Bình Lục, Hà Nam (cũ), tham gia cách mạng năm 1937 trong đoàn Thanh niên Dân chủ Phản đế, từng bị Pháp bắt bỏ tù khi còn vị thành niên tại Hà Nội.

Năm 1943-1945, đồng chí công tác tại Đội trực thuộc Thường vụ Trung ương - Tổ chức tiền thân của ngành công an sau này, làm việc trực tiếp với đồng chí Trường Chinh.

Năm 1954, đất nước chia cắt hai miền, đồng chí được Hồ Chủ tịch giao nhiệm vụ chi viện vào Ban Địch tình xứ ủy Nam Bộ, lãnh đạo một số đầu mối mạng lưới tình báo. Hoạt động được 4 năm, đến năm 1958 đồng chí bị bắt giam cầm tại nhà tù “Chiến hầm” ở Huế. Đây được mệnh danh là “địa ngục trần gian”, nơi rất nhiều cán bộ cách mạng của ta bị giam giữ và hy sinh anh dũng.

Trong suốt 6 năm, dù bị kẻ thù dùng đủ mọi thủ đoạn, bị đối xử tàn bạo, từng ngồi đối chất với ba anh em Ngô Đình Diệm, Ngô Đình Nhu và Ngô Đình Cẩn nhưng nhà tình báo Mười Hương đã không để kẻ địch moi được bất kỳ thông tin nào về nội bộ lực lượng cách mạng.

Theo Anh hùng Phan Văn Lai, khi bị bắt, đồng chí Mười Hương luôn kiên định và nói rõ, nói thẳng vào mặt kẻ thù “người cách mạng bị bắt có ba việc không làm: không khai báo, không nói xấu cách mạng, không nói xấu Chính phủ Cụ Hồ… còn các ông muốn làm gì thì làm”. Bị bắt và xác định “chắc chết thôi” nhưng đồng chí Mười Hương quan niệm có chết cũng phải thật “thanh thản và trong sáng”…

Theo những tài liệu ghi chép và theo chính lời kể của đồng chí Mười Hương sau này, trong những cuộc đấu trí trong nhà tù, nhất là khi kẻ thù đã biết rõ về mình, thì không có cách nào tốt hơn là phải đấu trí trực diện và phải kiên trung, sáng suốt trước mọi cạm bẫy mà chúng đặt ra.

Nhìn lại cuộc đời tù đày, đấu trí căng thẳng trong tù, nhất là thời kỳ 6 năm bị giam giữ ở Huế, lại càng thấy rõ tấm lòng trung trực, sắt son của người chiến sĩ anh hùng Mười Hương. Với phẩm chất đạo đức cao đẹp và trí tuệ ưu tú, đồng chí không chỉ là biểu tượng về người thầy, người anh hùng của ngành tình báo công an mà còn là biểu tượng, niềm tự hào của cả đất nước, sự ngỡ ngàng, khâm phục của kẻ thù.

Nguyễn Tài - Người kiên trung bảo vệ cách mạng trong nhà tù Mỹ, ngụy

Được mệnh danh là “Người kiên trung bảo vệ cách mạng trong nhà tù Mỹ, ngụy”, đồng chí Nguyễn Tài Đông (Nguyễn Tài), nguyên Thứ trưởng Công an, con trai thứ hai của nhà văn Nguyễn Công Hoan với biệt danh Tư Trọng cũng là một trong những huyền thoại được lịch sử khắc ghi. Ông cũng chính là người đã xác nhận và minh oan cho thầy Mười Hương, người luôn trung thành với cách mạng, với Tổ quốc, trong suốt 6 năm bị giam cầm.

Theo Thiếu tướng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Phan Văn Lai, đồng chí Nguyễn Tài sinh ra và lớn lên trong một gia đình có nhiều người tham gia cách mạng sớm và bị tù đày bởi chế độ thực dân. Dù là con trai nhà văn nổi tiếng Nguyễn Công Hoan nhưng ông không theo nghiệp cha mà ngay từ trẻ đã tham gia cách mạng. Hoạt động trong Đoàn Thanh niên cứu quốc thành Hoàng Diệu, rồi lên chiến khu Tân Trào học Trường Quân chính kháng Nhật khóa I, tham gia Giải phóng quân. Sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, ông được phân công về Công an Bắc bộ. Từ năm 1957 đến 1964 ông được giao làm Cục trưởng Cục Bảo vệ chính trị, Bộ Công an. Những năm đó, ông và các đồng đội đã có nhiều đóng góp cho công tác tình báo, phản gián.

Năm 1964 ông tình nguyện vào nam trực tiếp tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, tham gia và làm Ủy viên Ban An ninh Trung ương Cục miền nam.

Với các bí danh Tư Trọng, Ba Sáng, Tư Duy, trên cương vị nào ông cũng đều nỗ lực hết mình hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Đặc biệt ông đã chỉ đạo tiến hành nhiều trận đánh gây tiếng vang cũng như phát hiện nhiều vụ nội gián, bảo đảm an toàn cho lực lượng cách mạng.

Là “tài sản quý của Đảng”, tuy nhiên sau 6 năm hoạt động bí mật, ngày 23/12/1970, ông bị địch bắt. Với bản lĩnh của một sĩ quan an ninh, Nguyễn Tài đã nhanh chóng vạch ra một “trò chơi nghiệp vụ” để đánh lạc hướng và gây rối cho quá trình điều tra, nhằm bảo vệ tuyệt đối cơ sở của Ban an ninh T4 cũng như quyết tâm không để địch phát hiện ra thân phận thật của mình.

Trong thời gian bị giam cầm, ông đã phải trải qua nhiều nhà tù khác nhau. Bị giam giữ và tra tấn dã man suốt gần 5 năm, nhưng ngay cả những tên điệp viên sừng sỏ nhất của CIA và của ngụy quyền Sài Gòn, với các kỹ thuật hỏi cung và tra tấn tinh vi cả về thể xác lẫn tâm lý, cũng không thể khuất phục được ông.

Trong thời gian bị giam giữ, ông chỉ thực sự bị lộ khi địch vô tình thu giữ được một lá thư quan trọng khi bắt được Hai T. (một cán bộ công tác tại Ban An ninh T4). Ngay lập tức địch đã xây dựng một kế hoạch bài bản để moi thông tin của ông. Trong hồi ký, Đại tá Nguyễn Tài kể, khi bắt đầu phát giác ra ông là Tư Trọng - Trưởng Ban An ninh T4 và là con trai của nhà văn Nguyễn Công Hoan, địch đã mang đến cho ông những cuốn tiểu thuyết và những cuốn sách có in ảnh cha ông, rồi mang cả tấm ảnh ông chụp với Bác Hồ trong chuyến đi thăm xứ Nam Dương...

Thời gian đầu, chúng mua chuộc ông bằng cách dùng bác sĩ kiêm nhân viên tình báo đến vừa khám bệnh, vừa đánh vào tâm lý. CIA Mỹ liên tục rót vào tai ông những lời dụ dỗ: “Nếu ông chấp nhận hợp tác với chúng tôi và nếu ông không thích sống trong nước nữa, ngay lập tức ông sẽ có 20 triệu USD và một căn biệt thự ở Thụy Sỹ, sống xa hoa suốt đời như một triệu phú”, nhưng ông từ chối.

Mỗi ngày ông đều bị đưa lên hỏi cung. Giờ hỏi cung khác nhau, không kể đêm ngày. Mục đích của CIA là làm ông rối loạn. Chúng bắt ông nhịn ăn, nhịn uống và giam ông trong một căn phòng sơn trắng toát, có luồng không khí lạnh buốt và không có không khí để thở khiến đầu óc ông rối loạn, không ngủ được. Bị thiếu ăn, lại sống trong điều kiện khắc nghiệt, mất ngủ, cộng với việc thường xuyên bị hỏi cung khiến đã có những lúc đầu óc ông luôn ở trong tình trạng nửa tỉnh nửa mê. Nhưng ông đã rèn cho mình một “bản lĩnh thép”. Sợ CIA sẽ tiêm các loại thuốc khiến mình mất kiểm soát, ông còn tập cho mình nói câu “quên”, “quên rồi” để đề phòng ngay cả lúc nửa tỉnh nửa mê ông vẫn có thể nói câu “quên rồi” để bảo vệ cách mạng.

Khi dùng đủ mọi thủ đoạn không mua chuộc được Nguyễn Tài, CIA đã dùng đến những biện pháp tra tấn dã man nhất. Đêm nào chúng cũng đánh ông 4 - 5 trận, vừa tra tấn về thể xác, vừa tra tấn ông về tinh thần. Để củng cố tinh thần của mình, trong tù ông thường xuyên hát Quốc ca, chào cờ. Ông vẽ một ngôi sao ở trên tường và thường nhìn vào đó mỗi ngày để được tiếp thêm sức mạnh…

Với sự kiên trung, bất khuất một lòng bảo vệ Đảng, bảo vệ cách mạng, đồng chí Nguyễn Tài được mệnh danh là “Người kiên trung bảo vệ cách mạng trong nhà tù Mỹ, ngụy và dũng cảm bảo vệ nhân cách trong sáng của một đảng viên trước nhân dân”.

Chiến tranh đã qua đi 50 năm, các cán bộ công an chi viện ở rải rác trong cả nước, còn rất nhiều các bí danh, các tên thật trong số hơn 11 ngàn cán cán bộ công an ưu tú chi viện, như đồng chí Hoàng Thanh - ngôi sao sáng trong nhà tù Mỹ Ngụy, vượt qua cực hình tra tấn của địch để trở thành ngôi sao sáng cho đồng đội noi theo giữ vững khí tiết cách mạng. Hay Thượng sĩ an ninh vũ trang chi viện Trần Văn Cường, người trực tiếp ném lựu đạn giữa ban ngày tiêu diệt tên Tướng 2 sao, Tham mưu trưởng Biệt bộ Phủ Tổng thống Ngụy Nguyễn Văn Kiểm tại ngã tư Bà Huyện Thanh Quan vào cuối năm 1968. Đặc biệt, chí khí của đồng chí Mai Chánh (tức Đinh Hoàng Quý) cán bộ cơ yếu chi viện an ninh khu 8, năm 1966, bị bắt khi địch càn quét, bị tra tấn đến chết vẫn không khai nơi chôn cất tài liệu mật mã tuyệt mật…

Cuộc đời và hành động anh hùng của 12 đơn vị mà nòng cốt là cán bộ công an chi viện cùng 21 cán bộ công an chi viện được phong tặng và truy tặng danh hiệu cao quý Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, tất cả đều là những câu chuyện huyền thoại, những cái tên đi vào lịch sử, những cái tên đã trở thành tên đường, tên phố để nhắc nhớ thế hệ cháu con mãi mãi không được lãng quên.