Trung Quốc – Trung thu truyền thống

Trung thu được xem là một trong những ngày Tết truyền thống quan trọng bậc nhất đối với người dân Trung Quốc, chỉ xếp sau Tết Nguyên đán. Người Trung Quốc thường được nghỉ ba ngày làm việc trong dịp lễ này.

Tết Trung thu đã có lịch sử hơn 3.000 năm tại Trung Quốc, được bắt nguồn từ phong tục cúng trăng vào mùa thu để tạ ơn mùa màng bội thu. Trong quá trình phát triển Tết Trung thu đã mang nhiều ý nghĩa hơn, bao gồm cả gia đình quây quần bên nhau và cầu mong sức khỏe, hạnh phúc. Người ta cho rằng mặt trăng vào ngày này là sáng nhất và tròn nhất, điều này mang ý nghĩa gia đình đoàn tụ.

Trong tâm thức của người Trung Quốc, hình tròn của mặt trăng tượng trưng cho sự đoàn tụ của gia đình. Bởi thế, ngày Tết Trung thu còn gọi là tết đoàn viên. Trong dịp này, những người đang làm ăn xa đều sắp xếp về quê quây quần ăn tối cùng nhau vào tối Tết Trung thu. Những người ở quá xa quê hương, không có điều kiện về quê thường tụ tập ăn tối với bạn bè.

Ngắm trăng (thưởng nguyệt) là phần đặc biệt quan trọng trong đêm Trung thu của người Trung Quốc. Trăng tròn là biểu tượng của sự đoàn tụ gia đình trong văn hóa Trung Quốc. Người Trung Quốc thường nói, “vầng trăng đêm Trung thu là sáng nhất và đẹp nhất”.

Sau bữa cơm đoàn viên, người Trung Quốc thường đặt bàn bên ngoài ngôi nhà và ngồi bên nhau để ngắm trăng tròn trong khi thưởng thức những chiếc bánh trung thu thơm ngon. Các bậc cha mẹ có con nhỏ thường kể về truyền thuyết chị Hằng Nga bay lên mặt trăng. Sau đó, trẻ em cố gắng hết sức để tìm ra hình dáng của chị Hằng trên mặt trăng.

Trong Trung thu, người Trung Quốc có tục “tế trăng” - phong tục đón Tết trung thu Trung Quốc có từ thời cổ đại. Theo truyền thuyết về Tết Trung Thu, một tiên nữ tên là Hằng Nga sống trên mặt trăng cùng với một chú thỏ dễ thương. Vào đêm Trung thu, người ta bày một bàn tiệc dưới trăng với bánh trung thu, đồ ăn nhẹ, hoa quả, và trên đó có một đôi nến được thắp sáng. Người Trung Quốc tin rằng bằng cách thờ cúng mặt trăng, ước muốn của họ sẽ được chị Hằng Nga (hay còn là nữ thần mặt trăng) thực hiện.

Một trong những phong tục đón Tết Trung thu ở Trung Quốc còn được truyền đến ngày nay là phá cỗ đêm trăng, thưởng thức bánh trung thu. Người Trung Quốc quan niệm hình dạng tròn và hương vị ngọt ngào của những chiếc bánh trung thu (bánh nướng) tượng trưng cho sự trọn vẹn và ngọt ngào. Vào dịp Tết Trung thu, mọi người ăn bánh trung thu cùng với gia đình, hoặc tặng bánh trung thu cho người thân hoặc bạn bè, để bày tỏ tình yêu thương và những lời chúc tốt đẹp nhất.

Một hoạt động khác không thể thiếu được trong khoảnh khắc đoàn viên vào dịp Trung thu của người Hoa, là rước đèn lồng và đặc biệt là múa rồng lửa. Người dân Trung Quốc tin rằng rồng lửa là linh vật mang lại nhiều may mắn và an lành tới mọi gia đình. Họ còn thích treo đèn lồng trước cửa nhà và trên phố trong dịp lễ long trọng này. Bên cạnh đó, còn có lễ rước đèn cho trẻ em với màn múa lân sư rồng và ông địa nhảy múa náo nhiệt trên phố. Một truyền thống nữa trong đêm Trung thu là viết câu đố trên đèn lồng để mọi người có thể thích giải chúng với bạn bè hoặc gia đình.

Trong thời hiện đại, bên cạnh các hoạt động truyền thống, nhiều người Trung Quốc gửi phong bao lì xì trên WeChat hoặc đi du lịch trong 3 ngày nghỉ lễ để ăn mừng lễ hội.

Nhật Bản – thỏ ngọc giã gạo làm bánh

Tết Trung thu của Nhật Bản còn được gọi là Tsukimi, Otsukimi hoặc Jugoya.

Tết Trung thu Nhật Bản gắn liền với sự tích chú thỏ ngọc đang giã gạo làm bánh, họ đón tết trung thu với các cách trang trí và thưởng thức những món ăn truyền thống khác biệt mà chỉ có Nhật Bản mới có.

Khác với ở Việt Nam Nhật Bản còn có dịp trung thu lần 2, trung thu lần 2 được tổ chức vào khoảng ngày 13/9 hằng năm. Họ cho rằng việc chỉ ngắm trăng vào ngày 15 thì sẽ mang đến sự xui xẻo và những điều không may nên việc ngắm trăng vào ngày 13/9 sẽ giúp họ xua đuổi được điều này và đón nhận những điều may mắn nhất.

Ở Nhật Bản lễ hội Trung thu được gọi là Tsukimi - lễ hội ngắm trăng, được tổ chức vào rằm tháng tám (15/8 âm lịch). Ngày lễ ngắm trăng đặc biệt này còn mang một ý nghĩa khác là tạ ơn các vị thần đã ban cho người dân một vụ mùa thật bội thu.

Người Nhật thường dùng loại cỏ lau mang tên là Suzuki tượng trưng cho hiện thân của thần Mặt Trăng tại Nhật để làm vật trang trí chính trong đêm trung thu. Vật trang trí này mang ý nghĩa đem đến sự sung túc và mùa màng bội thu đến cho người dân, xua đuổi các loại ma quỷ và những điều xui xẻo.

Người dân Nhật Bản thường làm loại bánh Dango – một loại bánh gạo có hình tròn trong ngày Trung Thu. Người Nhật quan niệm đây là thứ bánh có thể đem đến hạnh phúc ấm no cho họ vào vụ mùa tiếp theo. Màu trắng và độ tròn của món bánh này cũng tượng trưng cho vẻ đẹp của mặt trăng đêm rằm.  

Trong mâm cỗ Trung thu, người Nhật thường đặt 15 chiếc dango để tượng trưng cho ngày 15 của tháng hoặc 12 chiếc bánh để đại diện cho số tháng trong một năm. Ngoài món bánh dango truyền thống, các đặc sản của mùa thu như hạt dẻ, khoai môn, edamame cùng một số loại trái cây khác cũng được người Nhật bày biện trong mâm cỗ Trung thu. Sau khi cúng tổ tiên, cả gia đình sẽ cùng nhau quây quần thưởng trà, ăn bánh dango và ngắm trăng.

Khi không nhìn thấy mặt trăng, lễ hội Trung Thu năm đó được gọi là Mugetsu (không có trăng) hoặc Ugetsu (trăng mưa).  Nhưng lễ kỷ niệm vẫn diễn ra bình thường, bao gồm nhiều nghi thức như pha trà, đọc thơ và biểu diễn trống.

Singapore - Trung thu kết nối cộng đồng

Phong tục Tết Trung thu tại Singapore có nhiều nét tương đồng với Trung Quốc. Nơi đây cũng sẽ có tiết mục múa rồng, các bài hát lễ hội, khiêu vũ và điệu múa văn hóa địa phương. Tuy nhiên, ở Singapore, dịp lễ đặc biệt này còn là cơ hội kết nối giữa các cộng đồng đa sắc tộc, đa văn hóa của Đảo quốc Sư tử, cũng như giữa người dân địa phương với các du khách quốc tế trong không khí lễ hội tưng bừng.

Từ 2 tuần trước ngày rằm, các tuyến phố ở Singapore đã rộn ràng các hoạt động mừng Trung thu và lung linh sắc màu rực rỡ của đèn lồng. Các tuyến phố sầm uất, nhất là tại khu Chinatown, nơi quy tụ đông đảo cộng đồng người Hoa, được trang trí những lồng đèn giấy rực rỡ sắc màu với nhiều hình dáng như những tác phẩm nghệ thuật độc đáo kèm lời chúc ý nghĩa. Tết Trung thu là lễ hội lớn thứ hai tại Chinatown sau Tết Nguyên đán.

Không chỉ khu Chinatown, điểm tham quan nổi tiếng của Singapore Gardens by the Bay còn tổ chức những màn trình diễn nghệ thuật độc đáo Garden Rhapsody với sự kết hợp của ánh sáng theo chủ đề từng năm.

Một trong những hoạt động đặc sắc của Tết Trung thu tại Singapore là hoạt động thắp và rước đèn. Hoạt động rước đèn đã trở thành phong tục quen thuộc của đêm trăng rằm, được cả người lớn lẫn trẻ nhỏ yêu thích. Trong đêm lễ hội, không chỉ người dân mà cả du khách cũng có thể mang theo những chiếc đèn lồng đủ hình dạng, màu sắc đến những tuyến phố ngập ánh đèn, hòa mình vào dòng người tham gia buổi diễu hành Mass Lantern Walk.

Trong Tết Trung thu, người Singapore thường làm bánh nướng để thờ cúng tổ tiên và thưởng thức cùng gia đình sau đó. Ngoài món bánh nướng nhân hạt sen truyền thống, người Singapore ngày nay cũng sáng tạo nhiều loại bánh khác như bánh Trung thu da tuyết (bánh dẻo lạnh) và bánh nghìn lớp kiểu Triều Châu. Đây hiện là hai đặc sản nổi tiếng của Singapore, được nhiều du khách quốc tế yêu thích và chọn làm quà biếu.