Cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo là người có đóng góp to lớn trong việc phát triển mối quan hệ giữa Việt Nam và Nhật Bản, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, thịnh vượng, hợp tác và phát triển ở khu vực và quốc tế. Sự ra đi bất ngờ của cựu Thủ tướng Abe Shinzo đã để lại nỗi tiếc thương trong lòng người dân Việt Nam cũng như thế giới.

Cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo -
một chính trị gia xuất chúng

Ngày 8/7/2022, thông tin về việc cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo, 67 tuổi, bị bắn đã khiến người dân Nhật Bản và các nước bàng hoàng. Ông Abe bị bắn vào khoảng 11 giờ 30 phút theo giờ địa phương (9 giờ 30 phút theo giờ Hà Nội), khi ông đang phát biểu vận động tranh cử cho đảng Dân chủ tự do (LDP) tại thành phố Nara, miền tây Nhật Bản.

Sau khi xảy ra vụ tấn công, cảnh sát Nhật Bản đã bắt giữ một nghi phạm và thu giữ một khẩu súng ngay tại hiện trường. Nghi phạm này tên là Tetsuya Yamagami, 41 tuổi, từng phục vụ cho Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (SDF) trong ba năm và đang cư trú tại thành phố Nara.

Đến chiều tối 8/7, phía Nhật Bản chính thức xác nhận ông Abe đã qua đời vào lúc 17 giờ 3 phút (giờ địa phương), do mất máu sau khi bị bắn từ phía sau.

Cựu Thủ tướng Abe là một chính khách lớn, cũng là lãnh đạo tại vị lâu nhất của Nhật Bản. Ông đắc cử năm 2006 nhưng phải từ chức vào tháng 9/2007 vì lý do sức khỏe. Ông tiếp tục tranh cử và trở thành Thủ tướng từ năm 2012 cho đến khi từ chức tháng 8/2020 cũng vì lý do sức khỏe.

Sự ra đi bất ngờ của cựu Thủ tướng Abe Shinzo đã để lại tiếc thương trong lòng người dân Nhật Bản, cũng như khiến thế giới bàng hoàng, tiếc thương, vì nhà lãnh đạo tài ba này chính là người đã mang lại nhiều thay đổi cho “đất nước Mặt trời mọc” và là người khởi xướng của nhiều sáng kiến an ninh khu vực.

Trong suốt cuộc đời hoạt động chính trị của mình, cựu Thủ tướng Abe Shinzo đã có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển của Nhật Bản. Ông Abe là người đảm nhiệm chức vụ thủ tướng lâu nhất trong lịch sử Nhật Bản: nhiệm kỳ đầu tiên từ tháng 9/2006 đến tháng 9/2007, nhiệm kỳ thứ 2 từ tháng 12/2012 đến tháng 12/2014, nhiệm kỳ thứ ba từ tháng 12/2014 đến tháng 11/2017 và nhiệm kỳ thứ tư từ tháng 11/2017 đến tháng 8/2020.

Chủ tịch đắc cử của đảng Dân chủ tự do (LDP) Abe Shinzo tại trụ sở đảng này ở Tokyo, ngày 20/9/2006. (Ảnh: AP)

Chủ tịch đắc cử của đảng Dân chủ tự do (LDP) Abe Shinzo tại trụ sở đảng này ở Tokyo, ngày 20/9/2006. (Ảnh: AP)

Cựu Thủ tướng Abe xuất thân trong một gia đình có truyền thống chính trị. Sau khi bước chân vào chính trường Nhật Bản vào năm 1993, ông đã kinh qua nhiều vị trí quan trọng trong chính phủ và đảng Dân chủ tự do (LDP).

Tháng 9/2006, ông được bầu làm Chủ tịch LDP và được Quốc hội bầu làm thủ tướng thứ 90 của Nhật Bản vào ngày 26/9 cùng năm. Khi đó, ông mới 52 tuổi và là vị thủ tướng trẻ nhất Nhật Bản thời hậu chiến.

Trong lần đầu tiên giữ vai trò người đứng đầu chính phủ, ông đã khởi xướng Đối thoại an ninh bốn bên - một cuộc đối thoại an ninh chiến lược có sự tham gia của bốn nước, gồm Australia, Ấn Độ, Nhật Bản và Mỹ (thường gọi là nhóm Bộ tứ). Tuy nhiên, tháng 9/2007, ông đã từ chức thủ tướng vì lý do sức khỏe.

Trong lần thứ hai lên nắm quyền vào tháng 12/2012, ông đã triển khai gói chính sách kinh tế mới với tên gọi Abenomics, mà nhiều nội dung trong gói chính sách này đã được hai thủ tướng sau này như Suga Yoshihide và Kishida Fumio kế thừa và triển khai trên thực tế. Đây là một tập hợp các biện pháp cải cách tiền tệ, tài chính, cơ cấu kinh tế hướng tới thúc đẩy tăng trưởng và đưa Nhật Bản thoát khỏi tình trạng giảm phát kéo dài trong nhiều thập kỷ.

Việc triển khai Abenomics đã mang lại nhiều kết quả đáng khích lệ, như đưa nền kinh tế lớn thứ ba thế giới thoát khỏi vòng xoáy giảm phát, đưa tỷ lệ thất nghiệp xuống mức thấp nhất trong 26 năm, và tạo ra giai đoạn tăng trưởng liên tục dài thứ hai trong lịch sử thời hậu chiến cho Nhật Bản với 71 tháng tăng trưởng liên tiếp.

Trong thời gian Thủ tướng Abe nắm quyền, chỉ số Nikkei đã tăng gấp đôi, từ 10 nghìn điểm vào tháng 12/2012 lên hơn 20 nghìn điểm. Điều này phản ánh niềm tin của các nhà đầu tư vào các chính sách kinh tế của Chính phủ Nhật Bản.

Trong nhiệm kỳ này, Thủ tướng Abe cũng chủ trương mở cửa với các lao động, nhà đầu tư và khách du lịch nước ngoài nhiều hơn bao giờ hết, đồng thời chứng minh rằng một nền kinh tế phát triển vẫn có thể tăng trưởng, bất chấp việc dân số ngày càng giảm và già hóa.

Nhờ vậy, số lượng người nước ngoài ở Nhật Bản đã liên tục tăng trong 8 năm liên tiếp, từ hơn 2,033 triệu người năm 2012 lên 2,933 triệu người vào năm 2019. Bên cạnh đó, trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát, du lịch là một trong những ngành có tốc độ tăng trưởng cao và đóng góp lớn cho kinh tế Nhật Bản. Trong giai đoạn 2013-2019, số lượng du khách nước ngoài tới Nhật Bản đã liên tục phá đỉnh và đạt mức cao nhất là 31,88 triệu lượt khách vào năm 2019.

Mặt khác, Thủ tướng Abe đã giúp củng cố và nâng cao hiệu quả của bộ máy hành chính Nhà nước. Ông cũng đóng góp rất lớn vào việc thay đổi cách diễn giải trong Hiến pháp hiện hành, nhằm cho phép Lực lượng Phòng vệ (SDF) Nhật Bản tham gia hoạt động phòng thủ tập thể để bảo vệ đồng minh trước các cuộc tấn công vũ trang, đồng thời mở rộng vai trò của SDF trong luật an ninh mới. Đây được coi là những bước ngoặt quan trọng trong chính sách an ninh của Nhật Bản thời hậu chiến.

Trên lĩnh vực đối ngoại, Thủ tướng Abe đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, trong đó có việc củng cố quan hệ đồng minh chiến lược với Mỹ, vốn đã bị rạn nứt dưới thời các chính quyền trước đó của đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ), và tăng cường quan hệ của Nhật Bản với nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Bên cạnh đó, ông đã giúp nâng cao vị thế của Nhật Bản trên trường quốc tế thông qua các hoạt động và sáng kiến an ninh khu vực quan trọng. Ngoài Đối thoại an ninh bốn bên, cựu Thủ tướng Abe cũng được coi là người đề xướng ý tưởng về“Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở (FOIP). Ông đã lần đầu tiên đề cập tới ý tưởng này trong bài phát biểu quan trọng tại Hội nghị Quốc tế Tokyo về phát triển châu Phi (TICAD) lần thứ sáu ở Kenya vào tháng 8/2016.

Mục tiêu của FOIP là tăng cường liên kết giữa châu Á và châu Phi thông qua Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở, đồng thời thúc đẩy sự ổn định và thịnh vượng của toàn bộ khu vực. Sáng kiến này có ba trụ cột chính, gồm: thúc đẩy và thiết lập thượng tôn pháp luật, tự do hàng hải và tự do thương mại; theo đuổi thịnh vượng kinh tế thông qua cải thiện kết nối và tăng cường quan hệ đối tác kinh tế; duy trì hòa bình và ổn định.

Riêng đối với đảng LDP, dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Abe, liên minh cầm quyền giữa LDP với đảng Công minh đã giành thắng lợi trong 6 cuộc bầu cử Hạ viện liên tiếp. Nhờ vậy, cựu Thủ tướng Abe đã trở thành vị thủ tướng có thời gian tại nhiệm liên tục dài nhất Nhật Bản, vượt qua kỷ lục của Thủ tướng Eisaku Sato - người đã từng giữ vị trí này trong 2.798 ngày liên tiếp, từ ngày 9/11/1964 đến 7/7/1972.

Thủ tướng sắp mãn nhiệm Abe Shinzo vẫy tay chào các nhân viên tại văn phòng làm việc ở Tokyo, Nhật Bản, ngày 16/9/2020. (Ảnh: REUTERS)

Thủ tướng sắp mãn nhiệm Abe Shinzo vẫy tay chào các nhân viên tại văn phòng làm việc ở Tokyo, Nhật Bản, ngày 16/9/2020. (Ảnh: REUTERS)

Tuy nhiên, ngày 28/8/2020, ông Abe đã bất ngờ thông báo quyết định từ chức vì lý do sức khỏe, mặc dù nhiệm kỳ của ông đến tháng 9/2021 mới kết thúc. Sức khỏe của ông bắt đầu suy giảm vào khoảng giữa tháng 7/2020. Việc từ chức của Thủ tướng Shinzo Abe đã để lại sự tiếc nuối đối với người dân và nhiều nhà lãnh đạo thế giới.

Sau khi rời nhiệm sở, ông Abe vẫn tích cực tham gia các hoạt động chính trị. Vào tháng 11 năm ngoái, ông đã trở thành lãnh đạo của Seiwa Seisaku Kenkyukai - phái lớn nhất trong LDP. Trong vai trò này, ông đã có nhiều đóng góp cho quá trình hoạch định chính sách của Nhật Bản.

Ngày 28/8/2020, trả lời các câu hỏi phóng viên liên quan đến việc Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo tuyên bố từ chức, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh:

Ngài Abe Shinzo đã được nhân dân Nhật Bản tín nhiệm nhiều năm ở cương vị Thủ tướng Nhật Bản, là nhà lãnh đạo có nhiều đóng góp cho sự phát triển của đất nước Nhật Bản và thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực ở khu vực và thế giới.

Việt Nam đánh giá cao những đóng góp quan trọng của Ngài Thủ tướng Abe Shinzo đối với sự phát triển của quan hệ Việt Nam-Nhật Bản, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, thịnh vượng, hợp tác và phát triển ở khu vực và quốc tế.

Việt Nam chúc Ngài Thủ tướng Abe sức khỏe, hạnh phúc, tiếp tục có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển của đất nước Nhật Bản, cũng như quan hệ hợp tác hữu nghị giữa Việt Nam và Nhật Bản.

Đóng góp lớn làm sâu sắc hơn quan hệ
Việt Nam-Nhật Bản

Cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo là người có đóng góp to lớn vào việc phát triển mối quan hệ giữa Việt Nam và Nhật Bản. Đồng thời, ông cũng là người bạn lớn của Việt Nam.

Chiều 16/1/2013, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam. (Ảnh: TTXVN)

Chiều 16/1/2013, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam. (Ảnh: TTXVN)

Trong thời gian hoạt động chính trị, Thủ tướng Abe đã nhiều lần tới Việt Nam. Riêng trên cương vị Thủ tướng Nhật Bản, ông đã thăm Việt Nam tổng cộng 4 lần, trong đó có lần đã chọn Việt Nam là điểm đến đầu tiên ngay sau khi nhậm chức.

Năm 2006, trên cương vị Thủ tướng Nhật Bản trẻ nhất lịch sử, ông Abe Shinzo đã có chuyến thăm chính thức Việt Nam đầu tiên và tham dự Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 14 được tổ chức tại Hà Nội. Trong chuyến thăm này, ông đã xác lập khuôn khổ quan hệ “hướng tới xây dựng quan hệ đối tác chiến lược” với Việt Nam, tiền đề cho việc ký Tuyên bố chung nâng cấp quan hệ Việt-Nhật thành Đối tác chiến lược sâu rộng năm 2014.

Thủ tướng Abe Shinzo (đứng giữa, hàng trước) cười rất tươi khi mặc áo dài chuẩn bị chụp ảnh lưu niệm tại Hội nghị thượng đỉnh APEC năm 2006 tại Hà Nội. (Ảnh: REUTERS)

Thủ tướng Abe Shinzo (đứng giữa, hàng trước) cười rất tươi khi mặc áo dài chuẩn bị chụp ảnh lưu niệm tại Hội nghị thượng đỉnh APEC năm 2006 tại Hà Nội. (Ảnh: REUTERS)

Vào tháng 1/2013, nhận lời mời của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và phu nhân, ông Abe Shinzo và phu nhân thăm chính thức Việt Nam trong 2 ngày 16 và 17/1. Ông đã chọn Việt Nam là điểm đến công du nước ngoài đầu tiên sau khi tái đắc cử cương vị Thủ tướng Nhật Bản.

Trong chuyến thăm Việt Nam thứ ba diễn ra vào tháng 1/2017, ông Abe Shinzo trở thành lãnh đạo cấp cao nước ngoài đầu tiên thăm Việt Nam trong năm 2017.

Trong chuyến thăm, ông Abe khẳng định, Nhật Bản ủng hộ sự phát triển vững mạnh của Việt Nam, coi trọng và mong muốn tăng cường quan hệ với Việt Nam. Trong chuyến thăm này, ông Abe tiếp tục hỗ trợ Việt Nam phát triển kinh tế-xã hội thông qua nguồn vốn ODA, cũng như thúc đẩy hợp tác các dự án cơ sở hạ tầng chất lượng cao, quy mô lớn, trọng điểm quốc gia như đường bộ cao tốc Bắc-Nam, đường sắt đô thị.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Abe Shinzo dạo phố cổ Hội An tối 11/11/2017, trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh APEC 2017 tổ chức tại Đà Nẵng. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Abe Shinzo dạo phố cổ Hội An tối 11/11/2017, trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh APEC 2017 tổ chức tại Đà Nẵng. (Ảnh: TTXVN)

Cũng trong năm 2017, cựu Thủ tướng Abe Shinzo đã đến Việt Nam lần thứ tư để tham dự Hội nghị cấp cao APEC tổ chức tại Đà Nẵng vào tháng 11. Trong chuyến thăm này, với vai trò và uy tín của mình, ông Abe đã cùng với các lãnh đạo Việt Nam góp phần quan trọng làm nên thành công của hội nghị và dẫn dắt các nền kinh tế đạt được thỏa thuận về Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Tất cả những chuyến thăm kể trên của cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo đều để lại những dấu ấn đặc biệt trong lòng nhân dân Việt Nam, thể hiện quan hệ hợp tác chiến lược sâu rộng giữa hai nước là thực chất, mà trong đó, vai trò của Thủ tướng Abe đặc biệt nổi bật.

Thủ tướng Abe Shinzo cùng các thành viên Nội các Nhật Bản chụp ảnh tại Văn phòng Thủ tướng ở Tokyo, ngày 26/9/2006. (Ảnh: AP)

Thủ tướng Abe Shinzo cùng các thành viên Nội các Nhật Bản chụp ảnh tại Văn phòng Thủ tướng ở Tokyo, ngày 26/9/2006. (Ảnh: AP)

Có thể nói, trong quãng thời gian từ 2015 đến nay, quan hệ Việt Nam-Nhật Bản đang ở giai đoạn tốt đẹp chưa từng có, phát triển trên mọi phương diện với những kết quả thực chất. Đó là nhờ nỗ lực chung của nhân dân, các thế hệ lãnh đạo hai nước, đặc biệt là cựu Thủ tướng Abe Shinzo. Ông có quan hệ tốt và rất đặc biệt với tất cả các vị lãnh đạo Việt Nam từ 2006. Đó là nền tảng vững chắc cho quan hệ hiện nay của hai nước.

Cựu Thủ tướng Abe Shinzo là người có nhiều tình cảm đặc biệt đối với Việt Nam. Do đó, ông sẵn sàng tiếp các nhà lãnh đạo Việt Nam, người Việt Nam trong mọi hoàn cảnh nếu có thể. Ngoài nghi thức ngoại giao cao nhất đối với những nhà lãnh đạo cao cấp, ông Abe cũng sẵn lòng tiếp những lãnh đạo các cấp của Việt Nam chia sẻ về những phương án hợp tác có lợi nhất cho hai bên. Trong các diễn đàn quốc tế, các hội nghị liên quan bất cứ tổ chức tại đâu, cựu Thủ tướng Abe đều gặp gỡ lãnh đạo Việt Nam nếu có thể.

Thủ tướng Abe Shinzo chủ trì lễ đón Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Nhật Bản từ ngày 15 đến 18/9/2015. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Abe Shinzo chủ trì lễ đón Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Nhật Bản từ ngày 15 đến 18/9/2015. (Ảnh: TTXVN)

Tháng 9/2015, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Nhật Bản. Trong chuyến thăm này, Lễ đón với nghi thức cao nhất đã được diễn ra tại Phủ Thủ tướng Nhật Bản. Trong buổi hội đàm với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Nhật Bản Abe nói: “Tôi vô cùng vui mừng đón tiếp chuyến thăm Nhật bản của ngài Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - nhà lãnh đạo cao nhất của Việt Nam, người bạn thân thiết sang thăm Nhật Bản. Tôi rất coi trọng quan hệ với Việt Nam. Tôi đã chọn Việt Nam là nước đầu tiên tới thăm sau khi tái cử Thủ tướng. Tôi vui mừng nhận thấy quan hệ Việt Nam-Nhật Bản phát triển đa dạng trên nhiều lĩnh vực, trên tinh thần Đối tác chiến lược”.

Chính Thủ tướng Abe là người đã nhận ra tầm quan trọng chiến lược của Việt Nam ngay trong nhiệm kỳ đầu tiên làm Thủ tướng vào năm 2006, thể hiện qua việc hai bên nhất trí đưa ra Tuyên bố chung Hướng tới xây dựng quan hệ đối tác chiến lược, trong chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Và sau khi được bầu lại làm Thủ tướng vào tháng 12/2012, ông đã chọn ngay Việt Nam là nước ngoài đầu tiên ông đi thăm (tháng 1/2013).

Năm 2014, hai nước đã nâng cấp quan hệ song phương lên “Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á” nhân chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tới Nhật Bản.

Khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Nhật Bản năm 2015, Chính phủ và cá nhân Thủ tướng Abe đã dành sự đón tiếp rất trọng thị và thân tình, coi Tổng Bí thư là “quốc khách”.

Năm 2017, Nhật Bản là nước tài trợ ODA lớn nhất, nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài số hai và đối tác thương mại lớn thứ tư của Việt Nam.

Đáng chú ý, Nhật Bản là nước thuộc Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển (G7) đầu tiên mời Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G7 mở rộng vào năm 2016, là sự công nhận đối với "vị thế nâng cao của Việt Nam trong cộng đồng quốc tế". Tháng 5/2016, lần đầu tiên trong lịch sử 42 năm của G7, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị thượng đỉnh G7 mở rộng theo lời mời của Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân, Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo và Phu nhân tại lễ đón Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo thăm Việt Nam tháng 1/2017. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân, Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo và Phu nhân tại lễ đón Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo thăm Việt Nam tháng 1/2017. (Ảnh: TTXVN)

Tiếp đó, Thủ tướng Abe cũng đã mời lãnh đạo Việt Nam tham dự Hội nghị thượng đỉnh Nhóm 20 nền kinh tế phát triển hàng đầu thế giới (G20) với tư cách khách mời đặc biệt của nước chủ nhà vào năm 2019.

Việc Thủ tướng Abe mời Việt Nam tham dự Hội nghị thượng đỉnh G7 mở rộng tổ chức tại Nhật Bản tháng 5/2016, và G20 tổ chức tại Osaka vào cuối tháng 6/2019 là một khẳng định cho việc ông Abe luôn coi trọng tăng cường quan hệ hợp tác với Việt Nam. Đây đều là những lần đầu tiên Việt Nam tham dự các diễn đàn có tầm ảnh hưởng quốc tế lớn như G7 và G20. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tham dự cả hai hội nghị lớn này.

Tại các buổi hội đàm giữa hai bên nhân hai sự kiện lớn kể trên, cựu Thủ tướng Abe Shinzo khẳng định Nhật Bản coi Việt Nam là đối tác quan trọng, đánh giá cao ý nghĩa của chuyến thăm làm việc tại Nhật Bản và dự Hội nghị thượng của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Ông Abe đánh giá cao vị thế, vai trò và những thành tựu đối ngoại của Việt Nam, đồng thời cũng đánh giá cao cộng đồng hơn 330 nghìn người Việt Nam tại Nhật Bản, coi đây là “tài sản chung quý giá” đối với quan hệ hai nước.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn Thông tấn xã Việt Nam vào tháng 2/2019, ông Abe đã từng nhắc tới sự đón tiếp nồng ấm của chính phủ và người dân khi ông tới thăm đất nước Việt Nam.

Có lẽ, những ấn tượng như vậy về Việt Nam là một trong những lý do để vị thủ tướng có thời gian tại nhiệm dài nhất trong lịch sử Nhật Bản bày tỏ: “Tôi rất muốn làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ giữa hai nước”.

Thúc đẩy hợp tác hai nước hầu hết ở các lĩnh vực

Thúc đẩy hợp tác giữa hai nước
trên nhiều lĩnh vực

Trong những năm dưới thời cựu Thủ tướng Abe Shinzo, quan hệ Việt Nam và Nhật Bản phát triển nhanh chóng.

Với tư cách là Thủ tướng tại nhiệm lâu nhất Nhật Bản, cựu Thủ tướng Abe Shinzo đã có những hành động cụ thể, ngoài thúc đẩy viện trợ ODA cho Việt Nam, tăng cường hợp tác đầu tư giữa hai nước, còn quan tâm tăng cường giao lưu văn hóa, hợp tác giáo dục.

Trong lĩnh vực thương mại, Nhật Bản luôn là một trong những đối tác thương mại quan trọng nhất của Việt Nam trong nhiều năm qua. Nhật Bản là đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu và là đối tác thương mại lớn thứ tư của Việt Nam (sau Trung Quốc, Mỹ và Hàn Quốc).

Thương mại giữa 2 nước luôn giữ tốc độ tăng trưởng đều đặn qua các năm. Năm 2021, bất chấp đại dịch Covid-19, kim ngạch thương mại hai chiều vẫn đạt 42,7 tỷ USD, tăng 7,8% so với năm 2020.

Nguồn: Tổng cục Thống kê, Tổng cục Hải quan, TTXVN

Nguồn: Tổng cục Thống kê, Tổng cục Hải quan, TTXVN

Quý I/2022, tổng kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt 11,2 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2021, trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Nhật Bản gần 5,4 tỷ USD, nhập khẩu 5,8 tỷ USD.

Nhật Bản luôn là nhà tài trợ ODA lớn nhất của Việt Nam kể từ khi viện trợ ODA được nối lại năm 1992. Tính đến hết năm 2019, số vốn mà Nhật Bản viện trợ cho Việt Nam đạt 2.578 tỷ yên - tương đương khoảng 23,76 tỷ USD - chiếm gần 1/4 tổng số ODA mà quốc tế dành cho Việt Nam. Nguồn vốn này đã giúp Việt Nam xây dựng nhiều công trình quan trọng của đất nước, như nhà máy nhiệt điện Phú Mỹ, Phả Lại; cầu Nhật Tân; hầm đường bộ Hải Vân…

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ trong quan hệ giữa hai nước, dưới thời chính quyền của Thủ tướng Abe, cộng đồng người Việt Nam ở Nhật Bản đã không ngừng lớn mạnh và nhanh chóng trở thành cộng đồng người nước ngoài lớn thứ ba ở Nhật Bản, với khoảng 400 nghìn người Việt Nam hiện đang sinh sống, làm việc và học tập tại Nhật Bản.

Sau khi dịch Covid-19 bùng phát vào đầu năm 2020, Chính phủ Nhật Bản của cựu Thủ tướng Abe đã có rất nhiều chính sách hỗ trợ cho lao động Việt Nam tại nước này, như gia hạn visa, trợ cấp trực tiếp bằng tiền mặt giống như các công dân Nhật Bản, hỗ trợ điều trị cho các thực tập sinh Việt Nam không may bị nhiễm virus SARS-CoV-2, cho phép các thực tập sinh hết hạn hợp đồng tiếp tục làm việc cho đến khi có chuyến bay về nước…

Ngày nay, mối quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam-Nhật Bản vẫn luôn được các cấp lãnh đạo và nhân dân hai nước vun đắp và phát triển mạnh mẽ với sự tin cậy cao. Và thành quả của mối quan hệ gắn bó đó có sự đóng góp không nhỏ của cựu Thủ tướng Abe Shinzo.

Thủ tướng Abe Shinzo đến chào Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh trong chuyến thăm chính thức Việt Nam (Hà Nội, 20/11/2006). (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Abe Shinzo đến chào Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh trong chuyến thăm chính thức Việt Nam (Hà Nội, 20/11/2006). (Ảnh: TTXVN)

Ngày 20/11/2006, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết tiếp Thủ tướng Abe Shinzo sang dự Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 14 và thăm chính thức Việt Nam. (Ảnh: TTXVN)

Ngày 20/11/2006, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết tiếp Thủ tướng Abe Shinzo sang dự Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 14 và thăm chính thức Việt Nam. (Ảnh: TTXVN)

Chiều 16/1/2013, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam. (Ảnh: TTXVN)

Chiều 16/1/2013, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam. (Ảnh: TTXVN)

Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tháng 3/2014, hai bên đã ra tuyên bố chung về việc nâng cấp Quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam-Nhật Bản. (Ảnh: TTXVN)

Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tháng 3/2014, hai bên đã ra tuyên bố chung về việc nâng cấp Quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam-Nhật Bản. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo bên lề Hội nghị cấp cao ASEM 10 tại Milan, Italia, ngày 16/10/2014. (Ảnh: VGP)

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo bên lề Hội nghị cấp cao ASEM 10 tại Milan, Italia, ngày 16/10/2014. (Ảnh: VGP)

Thủ tướng Abe Shinzo phát biểu chào mừng tại tiệc chiêu đãi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Nhật Bản, Tokyo, ngày 15/9/2015. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Abe Shinzo phát biểu chào mừng tại tiệc chiêu đãi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Nhật Bản, Tokyo, ngày 15/9/2015. (Ảnh: TTXVN)

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Abe Shinzo tại cuộc họp báo chung tại Tokyo trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản từ ngày 15 đến 18/9/2015. (Ảnh: Reuters)

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Abe Shinzo tại cuộc họp báo chung tại Tokyo trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản từ ngày 15 đến 18/9/2015. (Ảnh: Reuters)

Chủ tịch nước Trần Đại Quang tiếp Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam (Hà Nội, 16/1/2017). (Ảnh: TTXVN)

Chủ tịch nước Trần Đại Quang tiếp Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam (Hà Nội, 16/1/2017). (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Lễ đón Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam, ngày 16-17/1/2017. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Lễ đón Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam, ngày 16-17/1/2017. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Abe Shinzo gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) mở rộng ở Canada, ngày 9/6/2018. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Abe Shinzo gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) mở rộng ở Canada, ngày 9/6/2018. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo, trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản, chiều 24/11/2021. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo, trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản, chiều 24/11/2021. (Ảnh: TTXVN)

Item 1 of 11

Thủ tướng Abe Shinzo đến chào Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh trong chuyến thăm chính thức Việt Nam (Hà Nội, 20/11/2006). (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Abe Shinzo đến chào Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh trong chuyến thăm chính thức Việt Nam (Hà Nội, 20/11/2006). (Ảnh: TTXVN)

Ngày 20/11/2006, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết tiếp Thủ tướng Abe Shinzo sang dự Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 14 và thăm chính thức Việt Nam. (Ảnh: TTXVN)

Ngày 20/11/2006, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết tiếp Thủ tướng Abe Shinzo sang dự Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 14 và thăm chính thức Việt Nam. (Ảnh: TTXVN)

Chiều 16/1/2013, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam. (Ảnh: TTXVN)

Chiều 16/1/2013, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam. (Ảnh: TTXVN)

Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tháng 3/2014, hai bên đã ra tuyên bố chung về việc nâng cấp Quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam-Nhật Bản. (Ảnh: TTXVN)

Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tháng 3/2014, hai bên đã ra tuyên bố chung về việc nâng cấp Quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam-Nhật Bản. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo bên lề Hội nghị cấp cao ASEM 10 tại Milan, Italia, ngày 16/10/2014. (Ảnh: VGP)

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo bên lề Hội nghị cấp cao ASEM 10 tại Milan, Italia, ngày 16/10/2014. (Ảnh: VGP)

Thủ tướng Abe Shinzo phát biểu chào mừng tại tiệc chiêu đãi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Nhật Bản, Tokyo, ngày 15/9/2015. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Abe Shinzo phát biểu chào mừng tại tiệc chiêu đãi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Nhật Bản, Tokyo, ngày 15/9/2015. (Ảnh: TTXVN)

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Abe Shinzo tại cuộc họp báo chung tại Tokyo trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản từ ngày 15 đến 18/9/2015. (Ảnh: Reuters)

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Abe Shinzo tại cuộc họp báo chung tại Tokyo trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản từ ngày 15 đến 18/9/2015. (Ảnh: Reuters)

Chủ tịch nước Trần Đại Quang tiếp Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam (Hà Nội, 16/1/2017). (Ảnh: TTXVN)

Chủ tịch nước Trần Đại Quang tiếp Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam (Hà Nội, 16/1/2017). (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Lễ đón Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam, ngày 16-17/1/2017. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Lễ đón Thủ tướng Abe Shinzo thăm chính thức Việt Nam, ngày 16-17/1/2017. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Abe Shinzo gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) mở rộng ở Canada, ngày 9/6/2018. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Abe Shinzo gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) mở rộng ở Canada, ngày 9/6/2018. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo, trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản, chiều 24/11/2021. (Ảnh: TTXVN)

Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo, trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản, chiều 24/11/2021. (Ảnh: TTXVN)

Giờ đây, ông Abe, một chính trị gia kiệt xuất, một người bạn thân thiết với Việt Nam, đã ra đi sau một vụ tấn công khủng khiếp. Sự kiện này đã gây chấn động thế giới và để lại cho nhiều người niềm tiếc thương vô hạn.

Trong điện chia buồn gửi tới Chính phủ, nhân dân Nhật Bản ngày 8/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam “gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới Chính phủ, nhân dân Nhật Bản và gia quyến ngài Abe Shinzo; bày tỏ trân trọng tình cảm đặc biệt và sự ủng hộ, hỗ trợ quý báu mà ngài Abe Shinzo dành cho đất nước và con người Việt Nam, cũng như quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam-Nhật Bản”./.

Ngày xuất bản: 9/7/2022
Tổ chức thực hiện: TRƯỜNG SƠN
Thực hiện: TRUNG HƯNG
Nguồn tin và dữ liệu: TTXVN, Báo Chính phủ, VOV, VTV
Ảnh: TTXVN, VGP, REUTERS, AP