TIỀN ĐỀ ĐỂ PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ THÔNG MINH
Để phục vụ người dân, doanh nghiệp ngày càng tốt hơn, mới đây, Ủy ban nhân dân phường Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh đưa vào sử dụng ứng dụng Zalo Mini App “Phường Gò Vấp Smart”, đồng thời triển khai, vận hành các ứng dụng chuyển đổi số phục vụ công tác cải cách hành chính, điều hành công việc trong hệ thống chính trị phường.
Mini App “Phường Gò Vấp Smart” này không đơn thuần là công cụ số hóa thủ tục, mà còn là kênh giao tiếp chính thống, rộng rãi, thuận tiện giữa chính quyền và người dân trên nền tảng mạng xã hội quen thuộc. Tại đây, người dân, doanh nghiệp được cập nhật thông tin kịp thời, gửi phản ánh dễ dàng, theo dõi tiến độ xử lý, đánh giá chất lượng phục vụ… Đặc biệt, tích hợp trợ lý ảo AI giúp giải đáp thắc mắc 24/7, giảm đáng kể thời gian tìm hiểu thủ tục.
Từ những nỗ lực cấp phường, Thành phố Hồ Chí Minh đã mở rộng hướng phát triển đô thị thông minh trên quy mô Thành phố. Nhiều hệ thống hạ tầng số đã được hình thành: trung tâm dữ liệu dùng riêng, hạ tầng điện toán đám mây, mạng băng thông rộng và nền tảng số dùng chung giúp các cơ quan nhà nước chia sẻ dữ liệu thay vì vận hành rời rạc như trước.
Vận hành Hệ thống cảm biến đo đếm bằng công nghệ AI góp phần cải thiện tình trạng ùn ứ giao thông thành phố.
Vận hành Hệ thống cảm biến đo đếm bằng công nghệ AI góp phần cải thiện tình trạng ùn ứ giao thông thành phố.
Các trung tâm điều hành thông minh trong lĩnh vực giao thông, y tế, giáo dục, điện–nước, an ninh mạng… đã bắt đầu được kết nối bằng dữ liệu lớn (Big Data) và ứng dụng IoT, AI, GIS.
"Ứng dụng Mini App ‘Phường Gò Vấp Smart’ được triển khai với sự chuẩn bị nghiêm túc và tâm huyết, nhằm nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp trong bối cảnh Thành phố triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp mới. Đây là nền tảng số quan trọng hỗ trợ cải cách hành chính và hiện đại hóa hoạt động điều hành".
Ông NGUYỄN TRÍ DŨNG
Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân phường Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh
"Từ nền tảng dữ liệu dùng chung, Thành phố đã cung cấp các dịch vụ số thông minh phục vụ điều hành kinh tế–xã hội, giám sát giải quyết kiến nghị của người dân và từng bước ứng dụng IoT, AI, GIS trong vận hành các lĩnh vực trọng yếu".
Ông VÕ MINH THÀNH
Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh
THUẬN LỢI VÀ THÁCH THỨC TRÊN HÀNH TRÌNH CHUYỂN ĐỔI
Trong nhiệm kỳ 2020-2025, Thành phố Hồ Chí Minh có ba Chương trình đột phá và một Chương trình trọng điểm phát triển Thành phố. Trong đó, Chương trình đột phá đầu tiên là Chương trình đột phá đổi mới quản lý Thành phố Hồ Chí Minh. Theo đó, mục tiêu của chương trình đột phá này là thực hiện nhanh chuyển đổi số, hoàn thiện chính quyền số, xây dựng thành phố trở thành đô thị thông minh.
Bốn trụ cột trọng tâm của Đề án Xây dựng đô thị thông minh
Xây dựng Kho dữ liệu dùng chung và phát triển hệ sinh thái dữ liệu mở.
Xây dựng Trung tâm mô phỏng dự báo phát triển kinh tế-xã hội.
Xây dựng Trung tâm điều hành đô thị thông minh.
Thành lập Trung tâm An toàn thông tin.
Thành phố Hồ Chí Minh đang sở hữu nhiều lợi thế để thực hiện mục tiêu này. Thành phố đứng thứ hai cả nước về Chỉ số chuyển đổi số (DTI), khẳng định quyết tâm mạnh mẽ và khả năng triển khai thực tế nhanh chóng. Hơn 1.000 cơ quan, đơn vị, bệnh viện, trường học đã kết nối vào hạ tầng công nghệ thông tin tập trung trên nền tảng điện toán đám mây của Thành phố, đẩy nhanh tốc độ số hóa trong từng lĩnh vực.
Tuy nhiên, Thành phố vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Tỷ lệ sử dụng phương tiện công cộng chỉ đạt khoảng 4% dân số, trong khi 75% phụ thuộc vào xe máy, gây áp lực nặng nề lên hạ tầng và môi trường. Ngập lụt, biến đổi khí hậu, hạ tầng công nghệ chưa hoàn chỉnh, thiếu nhân lực chất lượng cao và chi phí đầu tư lớn đang là những rào cản cần giải quyết khẩn trương.
NHỮNG NÚT THẮT CẦN THÁO GỠ
Thành phố Hồ Chí Minh đang đứng trước “ngưỡng cửa” chuyển mình lịch sử khi đặt ra mục tiêu phấn đấu trở thành đô thị thông minh vào năm 2030 nhằm tạo động lực tăng trưởng mới. Tuy nhiên, để trở thành đô thị thông minh vào năm 2030, Thành phố Hồ Chí Minh cần giải quyết đồng bộ các rào cản lớn:
• Hành lang pháp lý: hiện chưa có quy định chuyên ngành về đô thị thông minh, gây khó khăn cho triển khai.
• Cơ sở dữ liệu chưa hoàn chỉnh: nhiều dữ liệu còn phân tán, chưa chuẩn hóa.
• Thiếu nguồn nhân lực số: thị trường lao động Việt Nam đang thiếu nguồn lực có kỹ năng phân tích dữ liệu, vận hành nền tảng số.
• Nguồn lực tài chính hạn chế: phát triển đô thị thông minh đòi hỏi đầu tư dài hạn, liên tục.
Quy hoạch thông minh vì vậy trở thành yêu cầu tất yếu, chứ không còn là lựa chọn cần thiết hay không cần thiết, nên hay không nên. Đây là chiến lược giúp Thành phố tối ưu hóa nguồn lực, giải quyết thách thức đô thị hóa, giảm áp lực lên hạ tầng và tạo nền tảng cạnh tranh quốc tế.
Thành phố Hồ Chí Minh với nền tảng kinh tế mạnh mẽ có thể thực hiện bước “nhảy vọt” trong quy hoạch và phát triển đô thị thông minh. Hướng đi dự kiến được chia theo ba giai đoạn. Song song đó, Thành phố cần có sự hỗ trợ từ Trung ương để hoàn thiện khung pháp lý cho thử nghiệm công nghệ mới; thúc đẩy mô hình hợp tác nhà nước–doanh nghiệp–viện trường; hình thành các liên minh công nghệ nhằm quản trị đô thị thông minh hiệu quả.
Lộ trình phát triển đô thị thông minh Thành phố Hồ Chí Minh
Từ nền tảng đến trung tâm đổi mới toàn cầu
Giai đoạn 1: Xây dựng nền tảng
Xây dựng nền tảng với các dự án trọng tâm
Giai đoạn 2: Mở rộng toàn thành phố
Mở rộng ra toàn Thành phố, hướng đến Top 3 ASEAN, đạt 40% GRDP từ kinh tế số
Giai đoạn 3: Trung tâm đổi mới toàn cầu
Hướng tới trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo (innovation hub) và lọt Top 20 toàn cầu
CƠ HỘI TỪ THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Đô thị thông minh cũng mở ra cơ hội kinh tế lớn. Theo nghiên cứu của Markets and Markets, quy mô thị trường đô thị thông minh toàn cầu năm 2030 dự kiến đạt 1.445,6 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm lên tới 15,6%.
Trong vai trò đầu tàu kinh tế, Thành phố Hồ Chí Minh có khả năng đón đầu xu hướng, thu hút đầu tư quốc tế, phát triển các dịch vụ số, công nghệ mới, từ đó đóng góp vào tăng trưởng kinh tế số quốc gia. Xây dựng hệ sinh thái dữ liệu mở, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển nền tảng số Made-in-Vietnam ngay tại Thành phố sẽ tạo ra chuỗi giá trị mới cho doanh nghiệp, nhất là nhóm startup công nghệ.
Giải Pháp Tổng Thể
Kết hợp đồng bộ Chương trình Chuyển đổi số và Đề án Đô thị thông minh với 5 nhóm giải pháp cốt lõi:
1. Hoàn thiện chính quyền số
- Đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến mức độ cao.
- Chuẩn hóa, liên thông dữ liệu liên ngành.
- Ứng dụng AI trong xử lý phản ánh & hỗ trợ ra quyết định.
2. Hạ tầng số đồng bộ
- Mở rộng trung tâm dữ liệu thành phố.
- Phủ sóng mạng băng rộng và 5G toàn diện.
- IoT trong giao thông, môi trường, chống ngập.
3. An toàn thông tin
- Xây dựng nền tảng bảo mật đa tầng.
- Giám sát không gian mạng, phòng chống rủi ro dữ liệu.
4. Nguồn nhân lực số
- Đào tạo chuyên gia: Phân tích dữ liệu, AI, lập trình.
- Kết nối Doanh nghiệp – Đại học xây dựng hệ sinh thái nhân lực.
5. Hợp tác công - tư
- Khuyến khích doanh nghiệp triển khai giải pháp Smart City.
- Hỗ trợ Startup công nghệ mới & Sandbox thử nghiệm.
Với những bước đi chiến lược, từ mô hình cấp phường đến các chương trình đô thị thông minh quy mô thành phố, Thành phố Hồ Chí Minh đang từng bước hội tụ các yếu tố cần thiết để bứt phá trong giai đoạn hiện nay. Hạ tầng số ngày càng hoàn thiện, chính quyền số được đẩy mạnh, doanh nghiệp tham gia tích cực, người dân chủ động sử dụng dịch vụ công trực tuyến–tất cả đang tạo nên nền tảng quan trọng cho một đô thị thông minh tương lai.
Trong bối cảnh toàn cầu chuyển mình mạnh mẽ sang kinh tế số, Thành phố Hồ Chí Minh có đủ điều kiện để trở thành đô thị thông minh hàng đầu Đông Nam Á vào năm 2030–nơi công nghệ gắn liền với phát triển bền vững, và con người là trung tâm của mọi đổi mới. Đây không chỉ là mục tiêu của chính quyền, mà là kỳ vọng chung của toàn xã hội về một Thành phố năng động, hiện đại, nhân văn, đáng sống và luôn đi đầu trong tiến trình phát triển của Việt Nam.
Chỉ đạo sản xuất: Lê Nam Tư
Tổ chức sản xuất: Tùng Quang
Nội dung: Cao Tân, Tất Đạt
Ảnh: Tùng Anh, Thế Anh
Trình bày: Tùng Anh
Built with Shorthand