Động lực mới trong tạo lập thương hiệu quốc gia

XU THẾ KHÔNG THỂ
ĐẢO NGƯỢC

Từ tháng 10/2023, Liên minh châu Âu (EU) bắt đầu thí điểm thực hiện “cơ chế điều chỉnh biên giới carbon” (CBAM), tức là đánh thuế khí thải carbon đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu vào EU dựa trên cường độ phát thải khí nhà kính trong quy trình sản xuất tại nước sở tại, nhất là đối với các sản phẩm có nguy cơ ô nhiễm cao như sắt thép, xi-măng, phân bón, nhôm, điện.

Vấn đề là các doanh nghiệp Việt Nam có vẻ chưa sẵn sàng tham gia cuộc chơi này vì chưa kịp chuyển đổi năng lượng, thiếu dữ liệu phát thải… Vậy nên, thách thức là không thể tránh khỏi, nhất là khi EU là thị trường xuất khẩu thép lớn thứ hai của Việt Nam với khoảng 1,3 triệu tấn, chiếm 18,37% kim ngạch năm 2022, chỉ sau ASEAN.

Dù tỷ trọng của nhóm sản phẩm nói trên trong nền kinh tế không lớn nhưng đã cho chúng ta thấy chuyển dịch sang nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn là xu thế không thể đảo ngược của kinh tế thế giới, trong đó có Việt Nam, vốn là nền kinh tế có độ mở rất lớn với nền kinh tế định hướng xuất khẩu.

Chúng ta đã có các chiến lược, kế hoạch, chương trình phát triển xanh, phát triển bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu cho các giai đoạn 5 năm, 10 năm, trên cơ sở định hướng, chủ trương của Đảng qua các kỳ đại hội. Chúng ta cũng đã cam kết với cộng đồng quốc tế giảm phát thải khí nhà kính với mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

Trên thực tế, các chỉ đạo của Chính phủ, Quốc hội hướng tới mục tiêu này với lộ trình phù hợp điều kiện thực tế của kinh tế đất nước và sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế cũng đang được tích cực triển khai. Đây cũng chính là con đường cần phải đi để Việt Nam khẳng định mạnh mẽ thương hiệu quốc gia xanh.

Gần đây, nhiều địa phương đã bắt đầu khởi động việc chuyển đổi nền kinh tế sang xanh, sạch mà đi đầu là Thành phố Hồ Chí Minh với nhiều hành động cụ thể. Với một thành phố có lượng phát thải chiếm đến 23,3% tổng lượng phát thải khí nhà kính của cả nước, thì sự khẳng định, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn chính là động lực tăng trưởng mới sẽ tạo nên tác động liên hoàn từ đầu tàu kinh tế đến các tỉnh, thành phố khác.

Muốn phát triển xanh cần phải có nguồn lực tài chính xanh rất lớn để các doanh nghiệp đầu tư chuyển đổi công nghệ xanh, chuyển đổi sang các nguồn năng lượng xanh, nhất là điện gió ngoài khơi, rồi phát triển hydro, amoniac xanh, nâng cao hiệu suất sử dụng năng lượng, xử lý chất thải, phát triển giao thông xanh, công trình xây dựng thân thiện với môi trường, trồng rừng; để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, để thay đổi nhận thức của người dân trong tiêu dùng, sinh hoạt.

Tiềm năng phát triển xanh là không thể tranh cãi khi bên cạnh những thách thức do biến đổi khí hậu, mực nước biển dâng thì nước ta có tiềm năng rất lớn về năng lượng gió, mặt trời, thủy điện, sinh khối.

Muốn phát triển xanh cần phải có nguồn lực tài chính xanh rất lớn để các doanh nghiệp đầu tư chuyển đổi công nghệ xanh, chuyển đổi sang các nguồn năng lượng xanh.

Chẳng thế mà theo Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, còn được gọi là Quy hoạch điện VIII, đã thật sự ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo nhằm đạt tỷ lệ 30,9-39,2% tổng nguồn điện vào năm 2030 và 67,5-71,5% vào năm 2050, để giảm mức phát thải khí nhà kính từ sản xuất điện đạt khoảng 204-254 triệu tấn năm 2030 và còn khoảng 27-31 triệu tấn vào năm 2050.

Đồng thời từ nay trở đi, chúng ta không xây mới các nhà máy điện than nữa và chuyển dần các nhà máy điện than cũ sang năng lượng mới.

Tại tọa đàm khoa học với chủ đề “Năng lượng mới Hydrogen-Xu hướng toàn cầu và triển vọng ngành kinh tế mới của Việt Nam”, do Viện Chiến lược phát triển kinh tế số mới tổ chức hồi giữa tháng 9 tại Hà Nội, nhiều chuyên gia của các tập đoàn năng lượng Mỹ và Đức như KBR, Neuman&Esser đã cho thấy một trong những giải pháp năng lượng mới đang được các quốc gia đầu tư phát triển là sản xuất hydro/amoniac xanh, nhiên liệu thân thiện với môi trường, bằng cách sử dụng điện từ các nguồn năng lượng tái tạo như một trong các giải pháp hiệu quả để lưu trữ năng lượng, phần lớn được ứng dụng trong công nghiệp và vận tải. Điều này, có thể giúp Việt Nam đạt mục tiêu Net Zero năm 2050.