Phóng viên: Ngày 25/02/2025 Bộ Công an đã công bố thành lập và chính thức ra mắt Trung tâm Dữ liệu quốc gia. Trung tâm có vai trò xây dựng, quản lý, khai thác và vận hành; có chức năng, nhiệm vụ tích hợp, đồng bộ, lưu trữ, chia sẻ, phân tích, khai thác, điều phối dữ liệu của các cơ quan nhà nước theo quy định của pháp luật nhằm hình thành kho dữ liệu về con người và kho dữ liệu tổng hợp từ các cơ sở dữ liệu quốc gia. Đây là khối lượng công việc đồ sộ, chúng ta từng bước triển khai nhiệm vụ này như thế nào để dữ liệu quốc gia được sử dụng chung hiệu quả trên toàn quốc và mang tính bảo mật.

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương: Như tôi đã khẳng định ở trên, dữ liệu tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia là “bộ não” của chuyển đổi số quốc gia hiện nay. Do đó, nhiệm vụ xây dựng Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia bảo đảm “Đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung” trong toàn hệ thống chính trị là yêu cầu cấp bách, tối quan trọng.

Bám sát các chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo Bộ Công an, bám sát Nghị quyết số 57-NQ/TW; Từ những thách thức, khó khăn trong quá trình triển khai đã nhận diện ra ở trên, Trung tâm Dữ liệu quốc gia đã xác định các nhiệm vụ trọng tâm cần đôn đốc thực hiện để đạt được kết quả cao nhất, cụ thể như sau:

Thứ nhất, cần hoàn thiện thể chế pháp lý. Trong đó xác định các cơ quan trong hệ thống chính trị phải thực hiện nguyên tắc “công dân và doanh nghiệp chỉ cung cấp thông tin một lần duy nhất”, các cơ quan nhà nước phải khai thác, chia sẻ dữ liệu qua nền tảng liên thông quốc gia, chấm dứt tình trạng yêu cầu kê khai lại thông tin đã được kết nối, đồng bộ với Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia.

Thứ hai, tập trung hoàn thiện Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số, Kiến trúc dữ liệu quốc gia, Khung quản trị, quản lý dữ liệu và Từ điển dữ liệu dùng chung. Từ đó, các đơn vị bộ, ngành phải xây dựng nền tảng dùng chung phục vụ cho công tác quản lý, điều hành, đảm bảo yêu cầu vận hành xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương, có khả năng kết nối với các hạ tầng khác trong toàn hệ thống chính trị.

Thứ ba, rà soát, đôn đốc việc xây dựng, tạo lập, hoàn thành và đưa vào sử dụng các Cơ sở dữ liệu quốc gia, Cơ sở dữ liệu chuyên ngành để đồng bộ về Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia phục vụ khai thác dùng chung. Trong đó tập trung vào xây dựng 12 CSDL quốc gia và chuyên ngành cốt lõi theo Kế hoạch số 02-KH/BCĐTW; 116 CSDL tại Nghị quyết số 71/NQ-CP và các CSDL tại Nghị quyết số 214/NQ-CP. Phải xác định dữ liệu phải “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung”, xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương.

Thứ tư, tập trung tối đa phát triển Trung tâm Sáng tạo, khai thác dữ liệu - ‘bộ não’ đổi mới sáng tạo về dữ liệu, đóng vai trò là ‘công xưởng công nghệ’ quốc gia, nơi tự chủ nghiên cứu, xây dựng nền tảng hạ tầng số từ các công nghệ trí tuệ nhân tạo, chuỗi khối cho đến các hệ thống quản trị và phân tích dữ liệu lớn.

Thứ năm, phải xác định vấn đề bảo mật hệ thống, bảo vệ dữ liệu là vấn đề then chốt vì đây là công trình trọng điểm quốc gia, là nơi lưu trữ, tích hợp, đồng bộ các dữ liệu về con người, vấn đề bảo mật càng được quan tâm. Do đó, ngoài việc thiết kế hệ thống Công nghệ thông tin bảo đảm an ninh an toàn, cần nghiên cứu, chủ động các giải pháp phân luồng và bảo mật dữ liệu. Dữ liệu được phân loại là dữ liệu cốt lõi, dữ liệu quan trọng được áp dụng các biện pháp bảo vệ theo quy định tại Luật dữ liệu. Đối với dữ liệu cá nhân thực hiện theo quy định của pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Ngoài ra, thực hiện phân loại, phân luồng đối với dữ liệu nhạy cảm, dữ liệu chứa thông tin bí mật nhà nước để đảm bảo bảo mật, quản trị dữ liệu.

Phóng viên: Dữ liệu mà ngành công an xây dựng sẽ trở thành nguồn tài nguyên quý giá của quốc gia trong công cuộc chuyển đổi số toàn quốc. Xin đồng chí đánh giá về những giá trị trong việc thu thập, xây dựng và giá trị thực tiễn của cơ sở dữ liệu này trong việc bảo đảm ban ninh trật tự quốc gia, quản lý dân cư, góp phần vào các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội khác; thực hiện thắng lợi theo tinh thần Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học công nghệ?

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương: Trước hết, phải khẳng định, Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia được hình thành dựa trên cơ sở đồng bộ dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành. Dữ liệu được đồng bộ đảm bảo yêu cầu “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung”.

Dữ liệu về bản chất là việc số hóa thế giới vật lý thành dữ liệu, tồn tại ở dưới 02 dạng, cả về tư liệu sản xuất và thặng dư dữ liệu. Đặc biệt quan trọng là việc khai thác thặng dư dữ liệu - dữ liệu được tập hợp tập trung tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia không mất đi, cũng không phải vô giá trị, mà ngày càng nhiều thêm và ngày càng có giá trị hơn, tạo ra giá trị thặng dư.

Thông qua phân tích dữ liệu lớn, chúng ta có thể tối ưu hóa chuỗi cung ứng, dự báo xu hướng thị trường, cá nhân hóa dịch vụ cho từng khách hàng và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Trong quá trình chuyển đổi số, dữ liệu giữ vai trò trung tâm, then chốt ở cả ba trụ cột là Chính phủ số, Kinh tế số, Xã hội số.

Đầu tiên, phải kể đến giá trị mang lại cho người dân, doanh nghiệp: Từ việc sử dụng, khai thác dữ liệu tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia có thể cắt giảm thành phần hồ sơ, đơn giản hóa thủ tục hành chính, người dân, doanh nghiệp không phải cung cấp các giấy tờ, tài liệu đã có dữ liệu của cơ quan nhà nước, từ đó tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại, công chứng, chứng thực các loại giấy tờ, hồ sơ.

Tiến tới, từ dữ liệu, Trung tâm Dữ liệu quốc gia sẽ nghiên cứu tham mưu cung cấp các Dịch vụ công chủ động, người dân doanh nghiệp chỉ cần xác nhận để thực hiện. Bên cạnh đó, người dân, doanh nghiệp được tiếp cận, quản lý, sử dụng và bảo vệ dữ liệu cá nhân một cách dễ dàng.

Thứ hai, xây dựng Chính phủ số: Dữ liệu giúp tái cấu trúc quy trình quản lý nhà nước, cung cấp dịch vụ công thông minh, ra quyết định dựa trên bằng chứng, thay đổi phương thức điều hành từ cảm tính sang dữ liệu dẫn dắt.

Thứ ba, phát triển Kinh tế số với mục tiêu đạt 30% GDP vào năm 2030: Dữ liệu được xác định là tài sản theo quy định Luật Dữ liệu, Việt Nam chúng ta sẽ có Sàn dữ liệu ngay trong tháng 8/2025 để các tổ chức, cá nhân có thể thương mại hóa dữ liệu tạo ra giá trị, thúc đẩy đổi mới mô hình kinh doanh, tiết kiệm chi phí và mở ra thị trường dịch vụ dữ liệu.

Thứ tư, xây dựng Xã hội số: Dữ liệu hỗ trợ cá nhân hóa dịch vụ, nâng cao trải nghiệm công dân số, minh bạch thông tin và thúc đẩy bình đẳng trong tiếp cận tri thức, dịch vụ công.

Thứ năm, phục vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, phục vụ quản lý nhà nước, quản lý dân cư theo hướng chủ động, bảo đảm các yêu cầu về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Phóng viên: Trước những trách nhiệm và khối lượng công việc rất lớn, định hướng phát triển trong thời gian tới của Trung tâm Dữ liệu quốc gia là gì, thưa ông?

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương: Ngày 18/8/2025, Bộ Công an đã chính thức tổ chức khai trương, đưa vào vận hành hoạt động Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1, được xác định là "lõi", “trụ cột” của quá trình chuyển đổi số quốc gia. Dữ liệu tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia thực sự trở thành tài nguyên quý giá, là tư liệu sản xuất mới - yếu tố cốt lõi, là “máu” của nền kinh tế số hiện nay. Bám sát chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo Bộ Công an, Trung tâm Dữ liệu quốc gia xác định định hướng xây dựng, phát triển trong thời gian tới tập trung vào các nội dung:

Thứ nhất, khẩn trương hoàn thiện, cung cấp hạ tầng nhà trạm, nền tảng điện toán đám mây cho các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan ban Đảng, tổ chức chính trị-xã hội, bảo đảm hạ tầng đồng bộ, hiện đại, bảo mật cao, tránh lãng phí. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, đề xuất xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 2, 3 theo lộ trình.

Thứ hai, phát triển Chính phủ số. Trong đó tiếp tục triển khai xây dựng, hoàn thiện Cổng Dịch vụ công quốc gia tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia, đảm bảo trở thành điểm “một cửa số” duy nhất. Tiếp tục hoàn thiện bộ chỉ tiêu thống kê quốc gia, chỉ số chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để xây dựng các bộ dữ liệu phục vụ tham mưu, hoạch định chính sách phát triển.

Thứ ba, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương xây dựng, hoàn thiện các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành và đồng bộ về cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia để khai thác tập trung.

Thứ tư, chỉ đạo Trung tâm Sáng tạo, khai thác dữ liệu trực thuộc Trung tâm Dữ liệu quốc gia, tập trung tham gia vào hoạt động nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các sản phẩm công nghệ dữ liệu lõi, phục vụ phát triển kinh tế dữ liệu.

Trung tâm Sáng tạo, khai thác dữ liệu sẽ đóng vai trò là "công xưởng công nghệ" quốc gia, nơi chúng tôi sẽ tự chủ, phối hợp nghiên cứu, xây dựng nền tảng hạ tầng số từ cơ bản đến nâng cao. Từ các công nghệ trí tuệ nhân tạo, chuỗi khối cho đến các hệ thống quản trị và phân tích dữ liệu lớn, tất cả đều được nghiên cứu, phát triển và thử nghiệm tại đây. Đặc biệt, chúng tôi tập trung vào việc phát triển các giải pháp công nghệ "Make in Vietnam" có khả năng cạnh tranh với các sản phẩm quốc tế.

Về chiến lược đồng hành với chính phủ, Trung tâm sẽ phát triển các nền tảng hỗ trợ quản trị nhà nước thông minh, từ hệ thống hỗ trợ ra quyết định dựa trên dữ liệu cho lãnh đạo đến các công cụ tự động hóa quy trình hành chính. Mục tiêu là biến mọi cơ quan nhà nước thành những "cơ quan số" hoạt động hiệu quả, minh bạch và phục vụ người dân tốt nhất.

Đối với doanh nghiệp, Trung tâm sẽ trở thành nơi ươm tạo những sáng kiến công nghệ chiến lược. Chúng tôi không chỉ cung cấp dữ liệu đã được xử lý để doanh nghiệp phát triển sản phẩm mới, mà còn hỗ trợ chuyển giao công nghệ, tư vấn giải pháp và tạo môi trường thử nghiệm an toàn cho các ý tưởng đổi mới. Đặc biệt, chúng tôi ưu tiên hỗ trợ các startup và doanh nghiệp công nghệ Việt Nam phát triển những sản phẩm có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Với người dân, chúng tôi cam kết phát triển các ứng dụng và dịch vụ số thân thiện, dễ sử dụng và thực sự mang lại giá trị cho cuộc sống hàng ngày. Các nền tảng số và nền tảng dữ liệu sẽ được xây dựng đồng bộ, từ ngành y tế, giáo dục tới nông nghiệp, tài chính vv..., tất cả đều được thiết kế với nguyên tắc "lấy người dân làm trung tâm".

Xin cảm ơn Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương!

Tổ chức thực hiện: HOÀNG NHẬT - HỒNG VÂN
Nội dung: THIÊN LAM
Trình bày: DIỆP LINH