Bóng đá Việt Nam những năm gần đây vẫn ấp ủ khát vọng được góp mặt tại Ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh – World Cup. Giấc mơ ấy không thể trông chờ vào may mắn hay những khoảnh khắc bùng nổ nhất thời, mà sẽ là quãng hành trình thử thách đầy gian nan, đòi hỏi sự chuyển mình mạnh mẽ, từ những nền móng căn bản nhất.

Bóng đá, cũng giống như nhiều môn thể thao khác, không đơn thuần là câu chuyện của những đôi chân tài hoa trên sân cỏ, mà còn là tấm gương phản chiếu sức mạnh tổng thể của nền thể thao quốc gia. Những đất nước thường xuyên giành vé tham dự đấu trường danh giá nhất hành tinh chắc chắn phải sở hữu một giải vô địch quốc gia chất lượng, đóng vai trò như “lò luyện thép” giúp các chiến binh trong nước sẵn sàng trước các thử thách quốc tế.

Mới nhất, Nhật Bản là đội tuyển đầu tiên (ngoài ba nước chủ nhà) giành quyền tham dự World Cup 2026. Giải vô địch quốc gia nước này giới hạn chỉ sử dụng năm ngoại binh mỗi đội khiến các câu lạc bộ ưu tiên phát triển cầu thủ nội. Bệ phóng chất lượng J-League giúp bóng đá nước này trở thành “khách quen” với bảy lần liên tiếp tham dự (từ năm 1998-2022). Đội bóng “Samurai xanh” còn lọt vào vòng 16 đội ở hai kỳ giải gần đây.

Trở lại với nền móng V-League, quyết định chuyển sang lịch thi đấu vắt năm theo chuẩn châu Âu được xem như bước ngoặt tiếp thêm sinh khí cho giải đấu. Các đội bóng giờ có thời gian mài giũa chiến thuật, rèn luyện thể lực và xây đội hình bài bản, thay vì những cuộc đua ngắn ngủi đầy áp lực. Thống kê trong mùa giải 2023 cho thấy số bàn thắng trung bình mỗi trận tăng từ 2,5 lên 3,1 bàn là minh chứng cho sự kịch tính cùng yếu tố chuyên môn được nâng tầm.

“Lịch thi đấu vắt năm giúp các đội có sự chuẩn bị kỹ lưỡng hơn về thể lực và chiến thuật. Các đội không còn phụ thuộc quá nhiều vào ngoại binh, mà các cầu thủ nội cũng có cơ hội trau dồi kinh nghiệm. Khi chất lượng thi đấu được cải thiện, mỗi trận đấu giờ đây là một cuộc chiến thật sự”, huấn luyện viên Chu Đình Nghiêm chia sẻ.

Bây giờ, những tượng đài một thời như Hoàng Anh Gia Lai hay Sông Lam Nghệ An phải đối mặt với áp lực dữ dội từ những đội bóng khác (gồm Nam Định, Hà Nội FC, Thể Công Viettel hay Công an Hà Nội). Sự trỗi dậy của những thế lực bóng đá mới góp phần phá vỡ thế độc tôn, biến V-League thành đấu trường khốc liệt đầy tính cạnh tranh. Đây là một tín hiệu tích cực cho thấy giải vô địch quốc gia ngày càng hấp dẫn hơn.

Theo nhận định của các chuyên gia, giấc mơ World Cup không thể đứng trên đôi chân chênh vênh của cơ sở hạ tầng cũ kỹ và chính sách đào tạo trẻ nửa vời. V-League giàu cạnh tranh, nhưng thiếu sân tập, thiếu hệ thống đào tạo trẻ, các cầu thủ nội rất khó có cơ hội phát huy hết năng lực. Việt Nam cần tạo dựng những mảnh đất màu mỡ để “hạt giống” bung nở, từ việc cải thiện cơ sở hạ tầng, ứng dụng khoa học công nghệ để tăng tốc huấn luyện chuyên môn.

Như trường hợp của Đội tuyển Tây Ban Nha, hơn 70% đội hình đến từ La Liga, với sân hiện đại không ngừng được nâng cấp, công nghệ mới được ứng dụng, và hệ thống đào tạo trẻ bài bản, đã giúp đội bóng nước này bước lên ngôi vô địch World Cup 2010. Trong khi đó, Đội tuyển Anh từng vật lộn với cơ sở hạ tầng lạc hậu trước khi Premier League ra đời năm 1992. Sự cải tổ kịp thời không chỉ giúp các đội bóng Xứ sở Sương mù tạo nên nguồn doanh thu bóng đá cao nhất thế giới, mà còn giúp họ tái đầu tư vào hệ thống đào tạo trẻ, từ đó đưa đội tuyển lọt vào bán kết World Cup 2018 sau 28 năm vắng bóng ở top 4.

Rõ ràng, việc áp dụng những phương pháp huấn luyện tiên tiến, những mô hình thành công sẽ giúp bóng đá Việt Nam có những bước tiến vững chắc. Muốn vươn tầm châu lục và thế giới, bóng đá Việt Nam cũng cần phải thường xuyên thi đấu với các đối thủ mạnh. Những trận giao hữu quốc tế không chỉ giúp các cầu thủ nâng cao trình độ mà còn giúp ban huấn luyện xây dựng được những chiến thuật phù hợp cho từng đối thủ khác nhau. Việc học hỏi kinh nghiệm từ các nền bóng đá phát triển là một quá trình liên tục và cần được chú trọng, nếu chúng ta muốn rút ngắn con đường chinh phục World Cup. Như chuyên gia Đoàn Minh Xương nhận định, nếu chúng ta không tạo đất diễn cho cầu thủ trẻ, không nâng tầm tổ chức, World Cup sẽ mãi là khẩu hiệu treo lơ lửng.