Giấc mơ truyện thiếu nhi Việt

Sách "Tết Rắn may mắn"của nhóm Cánh Cam.

Sách "Tết Rắn may mắn"của nhóm Cánh Cam.

Cánh Cam là nhóm tác giả còn khá lạ lẫm, mới mẻ trong dòng sách thiếu nhi, nhưng đã ghi dấu ấn với những bộ sách “thuần Việt”, mang đến cho bạn đọc nhỏ tuổi cả một thế giới văn chương thấm đẫm hơi thở cuộc sống của con người Việt Nam. Giấc mơ của nhóm là tạo ra một “hệ sinh thái” văn học thiếu nhi đậm chất Việt, mang ký ức, trải nghiệm và những cảm xúc từ thực tế cuộc sống của chính trẻ em ngày hôm nay.

Cánh Cam trên những trang sách

Giữa tháng 1, nhóm Cánh Cam vừa ra mắt cuốn sách “Tết Rắn may mắn”, ấn phẩm mừng xuân Ât Tỵ. Đây là cuốn sách Tết thứ 3 của nhóm, sau “Vèo vèo đến Tết” và “Xóm Rồng đón Tết”. Và đây cũng là một trong số nhiều tác phẩm mà nhóm đã cho ra mắt trong khoảng 3 năm trở lại đây, tiêu biểu như "Mùa hè Bingchiling” (Nhà xuất bản Phụ nữ, 2023), “Trạm cứu hộ Mùa Thu” (Nhà xuất bản Phụ nữ, 2024), “Mùa đông trên đảo Gió” (Nhà xuất bản Phụ nữ, 2024), “Êm êm – Tô thêm sắc màu" (Nhà xuất bản Phụ nữ, 2024).

Đây đều là những tác phẩm văn học thiếu nhi, dễ thương từ nội dung đến hình thức, mang văn phong hiện đại phù hợp với trẻ nhỏ thời công nghệ, với lối viết gần gũi, dí dỏm như thể chính các em nhỏ đang trò chuyện với nhau trên trang sách.

Chúng tôi có khát vọng, có ước mơ, và đó lại là công việc chúng tôi thích. Không ai tính toán với sở thích của mình.
Nhóm Cánh Cam

Xuất bản với số lượng không nhiều, chỉ khoảng 2.000 cuốn mỗi đầu sách, nhưng những đầu sách của Cánh Cam đều bán hết. Thậm chí có cuốn còn được tái bản tới lần thứ ba, như “Vèo vèo đến Tết”. Đó là thành tích không hề dễ dàng đạt được nếu so với những người làm sách còn mới mẻ và có phần “tay ngang” như Cánh Cam.

Nhiều cuốn sách của Cánh Cam được bạn nhỏ yêu thích.

Nhiều cuốn sách của Cánh Cam được bạn nhỏ yêu thích.

Ít ai biết được, đằng sau những tác phẩm thiếu nhi và cái tên nhóm hết sức trẻ trung, dễ thương Cánh Cam là các cô giáo hiện đang làm việc làm việc tại Câu lạc bộ Ngôn ngữ và EQ, có trụ sở tại Lê Văn Thiêm, Hà Nội. Tất cả những cuốn sách được Cánh Cam cho ra mắt bạn đọc đều dành cho đối tượng thiếu nhi, và được các cô viết từ góc độ mắt nhìn, suy nghĩ và cảm xúc của trẻ nhỏ.

Và hơn hết, chúng tôi mong muốn tạo dựng một dòng sách thiếu nhi thuần Việt, dành riêng cho bạn đọc Việt.

Đứng đầu, và cũng là linh hồn của nhóm, là Tiến sĩ văn học Diêu Lan Phương, hiện đang làm giảng viên tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Cô là người đưa ra các ý tưởng, cùng các cô giáo của nhóm Cánh Cam biến những ý tưởng đó thành hiện thực, xuất phát từ lòng yêu trẻ và sự thấu hiểu trẻ một cách hết sức sâu sắc.

“Không ai tính toán với sở thích của mình”

Khi làm sách, câu hỏi mà Tiến sĩ Diêu Lan Phương và các đồng nghiệp trong nhóm Cánh Cam thường gặp nhất là “viết cho thiếu nhi có khó không?”. Và câu trả lời của các cô chính là những cuốn sách.

Những trang viết dễ thương của "Vèo vèo đến Tết".

Những trang viết dễ thương của "Vèo vèo đến Tết".

Đến nay, đã có ngót nghét chục đầu sách ra đời, với những đề tài hết sức phong phú. Tết Quý Mão 2023 là câu chuyện “Vèo vèo đến Tết”, kề về một cô mèo Anh điệu đà sống ở một chung cư trong thành phố với những chuyến phiêu lưu muôn màu đi khắp nơi, giúp bạn đọc nhỏ tuổi có được những trải nghiệm. Tết Nhâm Thìn 2024 là “Xóm Rồng đón Tết” với cuộc phiêu lưu khác của những chú rồng con sinh sống ở miền núi, với những cái tên rất gần gũi như “Mũi Tịt”, “Thò Lò”, “Răng Sứt”… Còn Ất Tỵ 2025 là chùm truyện “Tết  Rắn may mắn”, với trải nghiệm thú vị của những chú rắn về Tết cổ truyền của dân tộc.

Một buổi ra mắt sách đầy hào hứng của nhóm Cánh Cam với bạn đọc nhí.

Một buổi ra mắt sách đầy hào hứng của nhóm Cánh Cam với bạn đọc nhí.

Tiến sĩ Diêu Lan Phương chia sẻ, khó khăn lớn nhất của việc viết là làm sao để hấp dẫn được trẻ nhỏ, trong khi trẻ có rất nhiều thứ hấp dẫn khác chung quanh. Nhưng với nhóm Cánh Cam, đó lại không phải là việc khó, bởi “chúng tôi có khát vọng, có ước mơ, và đó lại là công việc chúng tôi thích. Không ai tính toán với sở thích của mình. Mình thích thì sẽ làm vô điều kiện, có thể không cần vật chất hay điều kiện gì khác vì đó là việc mình thích và là việc làm có ý nghĩa.” – Tiến sĩ Diêu Lan Phương nói.

Các cô giáo viết sách, dẫn chương trình trong các buổi ra mắt sách, và xây dựng các trò chơi để các em nhỏ thêm hào hứng.

Các cô giáo viết sách, dẫn chương trình trong các buổi ra mắt sách, và xây dựng các trò chơi để các em nhỏ thêm hào hứng.

Tuy nhiên, trong thực tế làm việc, nhóm cũng có những khó khăn nhất định. Với một nhóm viết, khó khăn đầu tiên là sự đồng thuận, thống nhất để làm sao ra được sản phẩm cuối cùng hoàn chỉnh đúng như mong muốn của cả nhóm, là gần gũi và thân thiện với trẻ nhỏ.

Với các cô giáo, việc đạt được sự đồng thuận, thống nhất cũng không gặp nhiều trở ngại, khi họ đã có tới mười mấy năm làm việc với nhau, hiểu nhau, và cùng có chung bản sắc của các giáo viên dạy ngôn ngữ và EQ là dạy trẻ về tình yêu thương, giáo dục tích cực…

Hơn nữa, các cô giáo đều được đào tạo bài bản, có nền tảng vững chắc về văn học, cùng với sự thấu hiểu, đồng cảm, cho nên họ đã cùng nhau xây đắp nên sự thống nhất bền vững qua thời gian.

Mặt khác, với nhóm Cánh Cam, khi làm việc nhóm cũng có những ưu điểm nhất định, đó là sản phẩm thường thường được kiểm soát chặt chẽ, một chi tiết cũng được bàn đi bàn lại rất kỹ, cho nên khi ra mắt bạn đọc thường có được hiệu ứng rất tốt.

Những buổi ra mắt sách luôn thu hút rất đông học sinh tham gia.

Những buổi ra mắt sách luôn thu hút rất đông học sinh tham gia.

Tiến sĩ Diêu Lan Phương cho biết, công việc giáo dục, hợp tác với các đối tác về giáo dục của các cô giáo trong nhóm Cánh Cam cũng đem lại khá nhiều thuận lợi cho việc xuất bản sách. Các cô viết sách, biên tập, chốt bản thảo cuối cùng. Vẽ thì có ê-kíp hợp tác quen thuộc nhiều năm, tạo hình nhân vật và vẽ minh họa cho các bộ sách của Cánh Cam hết sức dễ thương và độc đáo, gần gũi với trẻ nhỏ. Bán sách thì đã có cộng đồng học sinh, phụ huynh sẵn sàng ủng hộ, trở thành những bạn đọc đầu tiên và tiếp tục lan tỏa.

Một số công việc đối với các cô giáo cũng còn chưa quen, như truyền thông, và cả bán sách nữa. Nhưng theo Tiến sĩ Diêu Lan Phương: “Chúng tôi cũng thấy bình thường và vẫn vui, bởi vì đây cũng là việc mà mình thích và ít nhiều cũng có khả năng. Giống như thầy Thích Nhất Hạnh từng nói, hạnh phúc không phải là đích đến mà chính là hành trình, là con đường. Con đường này cũng vui, bởi vì nếu tính ra công sức, tiền bạc, không thể so bì được. Quan trọng là cuối cùng việc đó đem lại niềm vui cho chúng ta, đó là một giá trị”.

“Chúng tôi là những kẻ mộng mơ”

Mỗi cuốn sách của Cánh Cam đều là sản phẩm tập thể, và chặng đường đến với bạn đọc cũng được “quyết định” bởi tập thể những bạn đọc nhí đầu tiên, chính là học sinh của các cô giáo. Hằng năm, sau mỗi mùa sách Tết, các cô giáo lại ngồi cùng nhau họp bàn và tìm chọn đề tài, nội dung cho những cuốn sách của năm tiếp theo.

Bộ sách theo mùa trong năm.

Bộ sách theo mùa trong năm.

Tiến sĩ Diêu Lan Phương cho biết, nhóm Cánh Cam thường sẽ hình thành một nhóm viết gồm 4 người để triển khai bản thảo, nhưng khi thảo luận đề cương tất cả 15 người đều tham gia. Công đoạn xây dựng đề cương, chỉnh sửa bản thảo mất khoảng 1-2 tháng, sau đó các cô sẽ cùng nhau viết trong khoảng 3-4 tháng. Đến khi sửa bản thảo, cũng có cả một ê kíp cùng nhau sửa, rồi sau đó sẽ mang đọc cho học sinh nghe để xem phản ứng của các em như thế nào. Sau đó là các khâu vẽ, đặt tên sách, cũng đều qua lựa chọn của tập thể. “Mỗi khâu như thế mất vài tháng, nên ra được quyển sách cũng phải mất cả năm” – Tiến sĩ Diêu Lan Phương chia sẻ.

Sách "Tết Rắn may mắn" của năm Ất Tỵ.

Sách "Tết Rắn may mắn" của năm Ất Tỵ.

Hiện tại, đề tài của các bộ sách Cánh Cam thường xoay quanh các thời điểm, thời gian của năm, như bốn mùa, hay Tết Nguyên đán, mỗi năm có khoảng 3 đầu sách.

“Chúng tôi vẫn còn là 'lính mới' trong làng sách cho nên hiện tại mới dừng lại ở việc làm sách theo chủ đề các mốc thời gian trong năm, như bốn mùa hay Tết. Tuy nhiên, ý tưởng của chúng tôi còn rất nhiều” – Tiến sĩ Diêu Lan Phương nói. Định hướng của tương lai của Cánh Cam là làm sách về ký ức, trải nghiệm cá nhân, và về văn hóa Việt, mở rộng đối tượng bạn đọc.

Cùng những buổi ra mắt sách quy mô lớn tại các trường, nhóm Cánh Cam cũng có những buổi gặp gỡ bạn đọc đầy ấm cúng.

Cùng những buổi ra mắt sách quy mô lớn tại các trường, nhóm Cánh Cam cũng có những buổi gặp gỡ bạn đọc đầy ấm cúng.

 “Dịp 20/11/2024, chúng tôi có một cuộc thi viết nhỏ giữa các cô giáo, đăng lên Facebook, mang tên “Chuyện là…”. Cuộc thi viết kéo dài chỉ trong 14 ngày, nhưng chúng tôi đã thu được 178 bài, với khoảng gần 300 trang A4. Điều đó cho thấy sức viết của các cô rất mạnh” – người đứng đầu nhóm Cánh Cam bộc bạch.

Không chỉ sức viết, mà khát vọng làm nên một dòng sách thiếu nhi thuần Việt của các cô giáo nhóm Cánh Cam cũng rất mạnh mẽ.

Sách "Mùa đông trên đảo Gió".

Sách "Mùa đông trên đảo Gió".

Việc phát hành sách số lượng lớn, tham gia vào thị trường đầy ắp sự cạnh tranh khốc liệt trước mắt chưa phải là mục tiêu của các cô giáo, bởi vì với họ, kinh tế chưa phải mục tiêu hàng đầu. Trước mắt, các cô tập trung vào viết sách, làm sao tốt nhất trong khả năng để phục vụ cộng đồng bạn đọc nhỏ, chính là các học sinh của mình, và mở rộng hơn một chút, tới những bạn đọc nhí và phụ huynh yêu văn học thiếu nhi Việt.

Sách của chúng tôi mang theo những khát vọng, dù nhỏ bé nhưng vẫn lung linh
Tiến sĩ Diêu Lan Phương

Nhưng các cô cũng nhận định sản phẩm của mình có giá trị riêng, như là sách thiếu nhi thuần Việt, và mang theo những ký ức của hiện thực, đồng thời được chăm chút và về nội dung và nghệ thuật. “Sách của chúng tôi mang theo những khát vọng, dù nhỏ bé nhưng vẫn lung linh” – Tiến sĩ Diêu Lan Phương nói.

Sách "Trạm cứu hộ mùa thu".

Sách "Trạm cứu hộ mùa thu".

Gắn bó với học sinh rất nhiều năm, và nỗi niềm đau đáu của các cô giáo là làm sao để xây dựng một ký ức tuổi thơ thật đẹp cho các em. “Chúng ta ở các thế hệ 7x, 8x đều có những ký ức tuổi thơ rất đẹp, gắn với hoàn cảnh xã hội, sách truyện, trò chơi… Chính vì thế, chúng tôi muốn tạo ra những ký ức tương tự với các em nhỏ ở thời hiện tại, với những gì các em đã và đang trải nghiệm từ cuộc sống của chính mình. Và hơn hết, chúng tôi mong muốn tạo dựng một dòng sách thiếu nhi thuần Việt, dành riêng cho bạn đọc Việt” – Tiến sĩ Diêu Lan Phương bộc bạch.

Ở thời đại mà AI có thể làm mọi thứ thay cho con người, nhưng với các tác giả nhóm Cánh Cam, vẫn có những điều AI không thể làm được, đó chính là cảm xúc và những trải nghiệm của con người. Cho nên mong muốn của nhóm Cánh Cam là có những cuốn sách mang những ký ức và những trải nghiệm của thời kỳ này một cách sống động và chân thật nhất.

“Chúng tôi như những kẻ mộng mơ, nhưng dù là mộng mơ vẫn có giá trị, nhất là trong thời đại số này, nhiều thứ có vẻ quá hiện thực” – Tiến sĩ Diêu Lan Phương nói.

Ngày xuất bản: 27/1/2025
Nội dung: TUYẾT LOAN
Ảnh: CÁNH CAM BOOKS
Trình bày: NGỌC LINH