Những ngày qua, Bản Liền (Bắc Hà, Lào Cai) là địa danh được biết đến và tìm kiếm nhiều nhất trên mạng xã hội nhờ hiệu ứng của chương trình Gia đình Haha. Chương trình đã để lại những ấn tượng và cảm xúc đặc biệt không chỉ cho những người tham gia, mà còn cả cho khán giả, và mở ra một chặng đường mới cho bà con người Tày ở đây.

“Chẳng phải phép màu, tại sao chúng ta gặp nhau?”

Đó là một câu trong lời bài hát đang rất được yêu thích hiện nay của Nguyễn Quốc Hùng, và cũng là câu nói của Duy Khánh trong buổi tối cuối cùng ở Bản Liền. 7 ngày 6 đêm ở Bản Liền với những con người chân thành và dung dị đã để lại một ấn tượng vô cùng sâu sắc đối với mỗi nghệ sĩ tham gia chương trình. Đến nỗi Jun Phạm còn phải ngậm ngùi nói với Duy Khánh: “Anh sợ đến khi về lại Thành phố Hồ Chí Minh, anh sẽ không vượt qua được mất”.

Với Jun Phạm, những ngày đầu tiên đến Bản Liền, anh mang tâm thế "diễn" của một người làm theo kịch bản của chương trình, nhưng sau đó, gia đình anh chị Hà – Thông đã trở thành những người bạn, những thành viên thực sự của Gia đình Haha chứ không chỉ là một nơi để nghệ sĩ trải nghiệm. Jun Phạm chia sẻ, bản thân anh cũng đang đi tìm những phương thức để chữa lành cho chính mình, bởi vì chính tinh thần anh cũng đang gặp rất nhiều vấn đề, “chưa bao giờ mở được ổ khóa, thì gia đình này giống như là có phép màu vậy”.

Anh sợ đến khi về lại Thành phố Hồ Chí Minh, anh sẽ không vượt qua được mất
Jun Phạm

Với Bùi Công Nam, những ngày ở Bản Liền là những trải nghiệm hết sức tuyệt vời. Mọi thứ để lại cho Nam quá nhiều cảm xúc, quá nhiều sự thân thương, từ con người, cảnh vật và cả những con vật.

Sau này, khi già đi, khi nhắc lại, nhìn lại, mình sẽ thấy sự bình yên. Có thể mình sẽ gặp lại, nhưng cũng có thể đây là lần duy nhất trong đời mình gặp những con người tuyệt vời như thế này.
Bùi Công Nam

Và bản thân Bùi Công Nam đã có những sáng tác ngẫu hứng rất tuyệt vời lấy cảm xúc từ Bản Liền, điển hình là ca khúc chủ đề của chương trình “Những ngày trời bao la”.

Khoảnh khắc cuối cùng trước khi chia tay, chị Thông khóc, cả dàn cast cũng rơi nước mắt. Họ nói với nhau bằng những nụ cười qua làn nước mắt, chia tay nhưng không khép lại, và một chặng đường mới đã mở ra, không chỉ cho gia đình anh Hà, chị Thông, mà cả trong tâm hồn của những thành viên Gia đình Haha.

Hành trình trắc trở đến với du lịch cộng đồng

Gia đình anh Lâm A Hà, chị Vàng Thị Thông là một trong những hộ gia đình đầu tiên tham gia dự án du lịch cộng đồng của Trung tâm Phát triển Kinh tế Nông thôn (CRED), khởi động từ năm 2019 và hoàn thiện năm 2020.

Căn nhà nhỏ của gia đình anh Hà, chị Thông nằm lưng chừng ngọn đồi, phía trước là ruộng bậc thang, đồi chè, đồi quế và một chiếc ao rộng nuôi vịt. Cả đời gắn bó với công việc làm nông, lại ở nơi tuy chưa phải heo hút, nhưng vào thời điểm năm 2020, mới chỉ có điện, hoàn toàn chưa có mạng Internet hay sóng điện thoại. Cán bộ dự án hay phóng viên báo chí lên làm việc còn phải chạy lên tít đỉnh đồi để ké chút sóng mạng VNPT gửi bài, gửi thông tin…

Đường vào homestay của chị Thông.

Đường vào homestay của chị Thông.

Chị Vàng Thị Thông - chủ của Bản Liền Pine Homestay.

Chị Vàng Thị Thông - chủ của Bản Liền Pine Homestay.

Căn nhà gỗ được làm từ thập niên 90, chắc chắn, cổ kính và mang đậm nét bản sắc của người Tày Bản Liền, vốn là nơi ở của gia đình 3 thế hệ. Khi nghe cán bộ dự án thuyết minh về du lịch cộng đồng, một khái niệm xa lạ và khác hoàn toàn với thói quen, tập tục sinh hoạt của người Tày, nhưng lại là một công việc có thể đem lại nguồn thu nhập ổn định, và làm thay đổi toàn bộ tư duy, suy nghĩ của các thành viên trong gia đình, anh chị đã không do dự mà xin tham gia dự án.

Toàn bộ công việc chỉnh trang lại căn nhà, xây dựng khu vệ sinh riêng là hai vợ chồng tự tay làm lấy, chở từng viên gạch, từng bao xi măng về. Ngày đi làm đồng, tối về xây xây trát trát. Ngay cả con đường dốc từ ngoài đường lớn vào, cũng do anh chị tự tay đổ bê tông từng đoạn.

Dự án của CRED hỗ trợ các hộ làm homestay một số vốn nhỏ, và quan trọng hơn là đào tạo kỹ năng vận hành toàn bộ một căn homestay, từ phục vụ buồng, phòng… cho đến cách giao tiếp, trò chuyện với khách, cách quảng bá, giới thiệu dịch vụ của gia đình mình trên mạng xã hội.

Chị Vàng Thị Thông tự tay làm các công việc phục vụ du khách tại gia đình.

Chị Vàng Thị Thông tự tay làm các công việc phục vụ du khách tại gia đình.

Đặc biệt, những mâm cơm ngon mắt ngon miệng mà khán giả được thấy trên chương trình Gia đình Haha, có được là do các hộ được chính các đầu bếp khách sạn 4, 5 sao ở Hà Nội đào tạo, từ cách nấu các loại món ăn khác nhau (Âu, Việt), cách nêm nếm gia vị phù hợp với số đông người ăn, cách trình bày lên mâm… Thậm chí có cả một cuộc thi nhỏ về nấu ăn trong các các hộ gia đình làm homestay.

Thế nhưng, nhà vừa sửa sang xong, nội thất vừa trang bị lại, mọi thứ đã sẵn sàng chờ khách thì… Covid-19. Tất cả dừng lại hết.

Trong những năm tháng ấy, gia đình anh Hà, chị Thông cũng như những hộ làm homestay khác ở Bản Liền quay về với công việc làm nông như trước: nuôi lợn, gà, vịt, ngựa, trồng chè, quế, trồng lúa, sắn… Làm để nuôi gia đình hằng ngày và cả để trả nợ.

Dịch bệnh đi qua, khách dần dần đến với homestay Hà – Thông ngày càng nhiều. Mỗi một lượt khách đến, gia đình lại có thêm nhiều kinh nghiệm trong việc vận hành homestay, việc ứng xử và phục vụ khách.

Nhưng ngay cả vào thời điểm khách trở lại đông nhất sau dịch, anh Hà và chị Thông cũng không thể tưởng tượng đến một ngày nào đó, cả gia đình mình và căn nhà sàn trên đồi lại nổi tiếng khắp cả nước, khi họ tham gia và trở thành một chủ thể đặc biệt của chương trình Gia đình Haha.

Những vị khách đặc biệt

Chương trình Gia đình Haha do Yeah1 thực hiện, nhằm quảng bá du lịch và nông nghiệp ở nhiều vùng miền trong cả nước. Đây là chương trình được Việt hóa từ “Haha nông phu” - show ăn khách của MangoTV (Đài Truyền hình Hồ Nam, Trung Quốc).

Tháng 4, homestay nhà anh chị Hà – Thông đón những vị khách thật đặc biệt từ chương trình, những người làm thay đổi hoàn toàn cuộc đời họ. Đó là các ca sĩ, nhạc sĩ Jun Phạm, Rhymastic, Bùi Công Nam, các diễn viên Ngọc Thanh Tâm và Duy Khánh, và sau đó là ca sĩ Minh Tuyết.

Show truyền hình thực tế Gia đình Haha ghi hình tại homestay không chỉ đem đến những hình ảnh tuyệt đẹp của vùng đất Tây Bắc với ruộng bậc thang, hoa dại, những phong tục tập quán độc đáo của người Tày Bản Liền…, mà còn cho thấy một góc nhìn khác về những con người hết sức dung dị, chân thành và từng ngày vượt lên chính mình ở đây.

Ở show diễn, các nghệ sĩ từ những nhân vật chính đã trở thành những nhân vật trợ giúp, tôn vinh vẻ đẹp của bản sắc văn hóa, của tính cách con người bản địa, của những cảm xúc ấm áp và chữa lành đến từ nhiều phía.

Lần đầu tiên, vẻ đẹp của một vùng đất được quảng bá không theo những cách thức thông thường, nhưng lại đạt được hiệu ứng truyền thông đặc biệt.

Hình ảnh Bản Liền, với ruộng bậc thang, với đàn ngựa chạy trên thảm hoa dại tím nhạt, với con suối trong vắt róc rách chảy qua chân núi, với cây Mạy Coóng lá đỏ báo vụ mùa, với những công việc đồng áng hết sức bình dị của người dân… được viral khắp các nền tảng mạng xã hội.

“Chị Thông, anh Hà, bé Thắng, bé Thư” là những cái tên không phải người nổi tiếng, không phải nghệ sĩ hay KOL được nhắc đến nhiều nhất trên mạng xã hội từ giữa tháng 6 cho tới nay.

Sau khi Gia đình Haha đến với homestay, số lượng khách đặt chỗ tại căn nhà của anh chị Hà - Thông tăng lên rất nhiều. Chị Vàng Thị Thông cho biết, hiện tại căn homestay nhà chị đã kín lịch đón khách cả tháng 7 và tháng 8.

Khách đông, nhưng gia đình không tranh thủ cơ hội để đón càng nhiều khách càng tốt.

Gia đình tôi có 1 nhà sàn tập thể và 1 phòng riêng, nhưng chúng tôi không bao giờ nhận khách kín hết, mà chỉ nhận đủ để phục vụ bảo đảm chất lượng cao nhất và giữ sự giao tiếp thường xuyên với các nhóm khách. Chúng tôi làm dựa trên du lịch bền vững, không đón quá nhiều khách trong một lượt thời gian đặt phòng. Khi nhận quá nhiều khách cũng một lúc, sẽ bị giảm sự gần gũi của chủ nhà và tỷ lệ giao tiếp với khách và dễ rơi vào tình trạng khách đánh giá chủ nhà không thân thiện.
Chị Vàng Thị Thông

Hằng ngày, ngoài công việc vận hành homestay, trả lời inbox của khách, gia đình chị Thông vẫn phải bảo đảm công việc nhà nông vì đang đúng vào vụ mùa. “Tôi đã nhận số lượng đặt phòng khá nhiều. Hiện tại trong inbox còn khoảng 30-40 tin chưa thể đọc được. Thời gian này gia đình chúng tôi cố gắng làm ruộng để kịp ngày cấy rồi mới có thời gian để check tin nhắn, trả lời đặt phòng cho khách. Thường vào những hôm không làm cỏ lúa, làm ruộng, tôi dành khoảng 5 tiếng để trả lời tin nhắn, check phòng” – chị Thông cho biết.

Không chỉ gia đình anh Hà – chị Thông hưởng lợi, nhiều hộ gia đình làm homestay khác tại Bản Liền cũng được đang được chú ý đến và đặt phòng nhiều từ hiệu ứng của Gia đình Haha. Ngay gần nhà anh chị Hà – Thông, căn homestay Bản Liền Forest homestay của anh chị Vàng Thị Cân, Lâm A Nâng, cũng là nơi các nghệ sĩ trải nghiệm bóc vỏ quế, hiện đang quá tải inbox tin nhắn khách đặt chỗ.

Toàn cảnh núi rừng Bản Liền.

Toàn cảnh núi rừng Bản Liền.

Các thành viên tại cổng nhà chị Thông.

Các thành viên tại cổng nhà chị Thông.

Nhiều hộ gia đình khác cũng tận dụng cơ hội, quảng bá không chỉ homestay của gia đình mà còn giới thiệu những hình ảnh về cảnh đẹp, con người và những phong tục độc đáo của người dân để thu hút du khách. Họ làm những điều đó hết sức tự nhiên, như thể mục đích chính là quảng bá hình ảnh cho Bản Liền, cho Bắc Hà, chứ không chỉ để homestay nhà mình đông khách.

Bản thân các chị Vàng Thị Thông và Vàng Thị Cân cũng viết những status quảng bá các homestay khác trong vùng, kèm số điện thoại liên lạc, như một cách san sẻ lợi ích cho mọi người cùng hưởng.

Ấn tượng về các nghệ sĩ

Các nghệ sĩ tham gia chương trình cũng đã để lại ấn tượng thật đặc biệt với gia đình anh Hà, và đặc biệt là chị Thông, người dẫn dắt, chia sẻ và như một “thủ lĩnh” trong hành trình khám phá Bản Liền của họ.

Nói về Jun Phạm, chị Vàng Thị Thông cho biết, Jun là một người ít nói nhưng rất ấm áp, rất thương người. Khi chia sẻ về cuộc sống, Jun có rất nhiều ý tưởng, nhiều lời khuyên để phát triển du lịch, phát triển đời sống ở đây.

Còn với Rhymastic, theo chị Thông nhận xét, là một người rất chịu khó lắng nghe tất cả mọi người nói chuyện, tâm sự, đến lúc cuối mới mở ra những ý tưởng. Rhym cũng là người có cách nói ấm áp và khiến cho mọi người xúc động.

Nhóm lửa tại lán.

Nhóm lửa tại lán.

Đối với Bùi Công Nam, chị Thông cho rằng Nam có tính sáng tạo rất cao, thông minh, nhanh nhẹn, và là người vui vẻ, dễ hòa đồng với người dân ở đây, hài hước và luôn đem tiếng cười đến cho mọi người. Về câu đùa “hát như ca sĩ”, chị Thông trần tình rằng khi đó chị không hề biết Nam là ca sĩ: “Nếu như tôi biết trước thì tôi sẽ nói hài hước hơn một chút. Mặc dù phản ứng của mọi người hết sức tự nhiên, nhưng tôi vẫn nghĩ nếu như mình có thể nói một cách hài hước sẽ vui hơn”.

Chia sẻ về Út Dâu Duy Khánh, chị Thông cho rằng, Khánh là một người ấm áp, dễ hòa đồng và rất dễ thương, chăm chỉ chịu khó làm việc, việc gì cũng xông xáo mặc dù có thể chưa thạo. “Cả ba anh em đều đẹp trai và có sự ấm áp giống nhau” – chị nói thêm.

Các thành viên và chị Thông ăn trưa tại rừng.

Các thành viên và chị Thông ăn trưa tại rừng.

Nói về Ngọc Thanh Tâm, chị Thông nhận xét, Tâm là một tiểu thư nhưng trong công việc cùng với cộng đồng và mọi người, cô rất cố gắng trong công việc của mình, chịu khó làm, chịu khó học hỏi. Tâm cũng là người chân thành, đưa ra những ý tưởng để giúp mọi người phát triển.

Về ca sĩ Minh Tuyết, chị Thông nói, đó là một người có sự hài hòa, vui tính, năng động. Chị Thông cũng cho biết, mình rất thích những bài hát của ca sĩ Minh Tuyết và ca sĩ Cẩm Ly.

Những thay đổi về tư duy

Điều đặc biệt nhất sau khi Gia đình Haha đến với Bản Liền, là cách người dân ở đây thay đổi tư duy về chính bản thân mình trong cộng đồng.

Chị Vàng Thị Thông cho biết, trước khi có chương trình, các gia đình làm homestay ở đây phần lớn không biết đến các nghệ sĩ, bởi thực tế họ không có nhiều thời gian lướt mạng hoặc nghe nhạc.

Lúc đầu tôi cũng không biết là họ nổi tiếng như thế, chỉ nghĩ đơn giản họ là khách trong nam ra trải nghiệm cuộc sống Tây Bắc ở Bản Liền
Chị Vàng Thị Thông

Ban đầu khi mới gặp các nghệ sĩ, các thành viên trong gia đình, nhất là chị Thông cũng gặp một số khó khăn nhất định trong giao tiếp do ngôn ngữ trong nam và tiếng Tày có sự khác biệt nhiều. Bản thân chị Thông cũng khá lo lắng không biết làm thế nào để ứng xử phù hợp với các nghệ sĩ, và cũng sợ khẩu vị ăn uống không phù hợp.

Trong quá trình thực hiện chương trình, chị còn lo không biết làm thế nào để chuyển tải văn hóa của dân tộc mình tới các nghệ sĩ một cách tự nhiên, dễ tiếp cận. Khi đó, trong tâm trí chị không xác định hay có ý tưởng định làm gì, nói gì.

Nhưng sau khi Gia đình Haha đến, đã có nhiều thay đổi.

Trước hết, homestay thay đổi về cách bài trí, cách lựa chọn món ăn, cách set up các dụng cụ…

Quan trọng hơn, những người chủ homestay như anh Hà, chị Thông biết nhìn nhận tổng thể hơn từ những cảm nhận của người khác về làng bản của mình.

Tôi nhận thức được rằng vai trò của chúng tôi trong cộng đồng cũng rất quan trọng, xét theo khía cạnh là một chủ thể văn hóa bản địa. Sau chương trình Gia đình Haha, tôi hiểu được rằng nếu chúng tôi thực hành văn hóa dân tộc của mình đạt tiêu chuẩn, chúng tôi có thể trở thành chủ thể văn hóa đối với bản thân mình, dẫn dắt khách tham gia và hiểu hơn. Thí dụ như tôi có thể hướng dẫn các bạn nghệ sĩ nổi tiếng làm theo các phương thức thực hành văn hóa bản địa.
Chị Vàng Thị Thông

Sau khi chương trình phát sóng, người dân ở Bản Liền rất phấn khởi bởi họ đã thấy được quê hương mình, văn hóa của dân tộc mình đẹp và đa dạng như thế nào trong ánh mắt của những vị khách từ phương xa đến. Họ cũng cảm nhận được rằng việc bảo tồn văn hóa dân tộc thực sự đã đem lại những giá trị lớn lao và họ tự hào vì điều đó.

Câu chuyện giữa Bản Liền và Gia đình Haha như một mối duyên lành. Nhưng để giữ và lan tỏa mối duyên đó, chính là ở những nỗ lực tự thân của người dân Bản Liền, tiêu biểu là những người như anh Hà, chị Thông, anh Nâng, chị Cân, khi họ nhận ra được vai trò của bản sắc dân tộc mình và tự hào khi được lan tỏa những giá trị của bản sắc đó.

Hình ảnh từ MV Ca khúc chủ đề _Những Ngày Trời Bao La”.

Hình ảnh từ MV Ca khúc chủ đề _Những Ngày Trời Bao La”.

E-Magazine | Nhandan.vn
Nội dung: TUYẾT LOAN
Trình bày: VÂN THANH
Ảnh: YEAH1, TUYẾT LOAN
Ngày xuất bản: