Ở thời điểm năm 1945, Chương trình Phổ thông trung học của Giáo sư Hoàng Xuân Hãn là chương trình học tiến bộ, có nhiều ưu điểm, mang tính khoa học đại chúng và là bước khởi động ban đầu nhưng cần thiết cho quá trình xây dựng phương pháp giáo dục Việt Nam hiện đại sau này. Chương trình đã tiếp cận với trình độ phát triển của khoa học đương thời và được thiết kế phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh theo từng bậc học.

Đối với mỗi môn học, Giáo sư Hoàng Xuân Hãn lại áp dụng một phương pháp học khác nhau, trong đó ưu tiên việc thực hành gắn với thực tiễn bên cạnh việc học lý thuyết. Với tư duy “mềm hóa” giáo dục thể hiện ở Chương trình Phổ thông trung học, Giáo sư Hoàng Xuân Hãn khuyến khích khả năng tự lựa chọn môn học của học sinh.

Hơn 6.000 danh từ khoa học về các lĩnh vực toán học, hóa học, vật lý học, thiên văn học… chứa trong bộ Danh từ khoa học của Hoàng Xuân Hãn đã đáp ứng được yêu cầu thiết yếu của việc sử dụng danh từ khoa học ở Việt Nam. Với bộ Danh từ khoa học, đóng góp của Giáo sư Hoàng Xuân Hãn không dừng lại ở tư duy khoa học mà còn đưa ngôn ngữ khoa học vào tiếng Việt. Với sự uyên bác chữ Hán, tiếng Pháp và tiếng Việt của mình, Giáo sư Hoàng Xuân Hãn đã góp phần hoàn thiện thêm và đưa tiếng Việt phát triển lên một tầm cao hơn, không dừng lại ở tiếng nói và chữ viết hàng ngày mà đã có một hệ thống danh từ khoa học.

Đến nay, trên giảng đường, các ấn bản phẩm hoặc tại các hội nghị nghiên cứu khoa học, chúng ta vẫn sử dụng các thuật ngữ do Giáo sư Hoàng Xuân Hãn định ra như: những danh từ hóa học trong tên các nguyên tố: như Asen gọi cho Asenicum, Vàng gọi cho Aurum, Brôm gọi cho Bromum, Calci gọi cho Calcium, hợp chất, hỗn hợp…; trong toán học như: đường phân giác, hình chiếu, hình xiên, hình bình hành, tiệm cận, tam giác thẳng góc nhọn….; trong vật lý như phản xạ, phản chiếu; trong thủy động học: gia tốc, trọng lực, nguyên hàm, tốc độ, thể tích, khối, đường kính

Nền giáo dục Việt Nam hiện đại ngày nay phát triển trên cơ sở tích hợp những thành quả trong quá khứ mà Giáo sư Hoàng Xuân Hãn đóng vai trò như là người góp phần tạo thêm sự vững chãi của những viên gạch nền móng. Cho đến nay, tư duy, ý tưởng khoa học của ông trong lĩnh vực giáo dục vẫn đáng để cho những người làm giáo dục, những nhà hoạch định chính sách suy ngẫm và học hỏi.

Tấm lòng sắt son với dân tộc

Dù sống xa Tổ quốc nhưng Giáo sư Hoàng Xuân Hãn dành tất cả tâm huyết cho các công trình nghiên cứu lịch sử - văn hóa Việt Nam. Ông tham gia Hội người Việt Nam tại Pháp, đã từng là Ủy viên đoàn chủ tịch của tổ chức này. Gần như nửa cuộc đời sống trên đất Pháp với nhiều ưu tư, Hoàng Xuân Hãn vẫn trọn vẹn một tấm chân tình của một người con đất Việt nặng lòng hướng về quê hương. Người ta gặp ở ông một cốt cách Việt Nam thuần chất với vẻ niềm nở, cởi mở thật đặc biệt. Cốt cách Việt Nam thuần chất ấy của ông đã có một ảnh hưởng lớn đối với cộng đồng kiều bào Việt kiều trên đất Pháp.

Ngày 21/7/1992, Giáo sư Hoàng Xuân Hãn tham gia sáng lập Hội Văn hóa giáo dục Cam Tuyền tại Pháp, do ông làm Chủ tịch. Hội có tôn chỉ và mục đích bảo vệ và phát huy văn hóa, giáo dục, nhất là bảo tồn văn hóa cổ Việt Nam tại Pháp và ở các quốc gia phương Tây nói chung.

Lo rằng văn hoá Việt Nam sẽ bị mai một dần trong những thế hệ Việt kiều sau này, ông luôn có ý thức đào tạo thế hệ tiếp nối trong việc bảo lưu, phát huy văn hóa dân tộc trên đất Pháp. Thế hệ học trò của Giáo sư Hoàng Xuân Hãn với những tên tuổi như Giáo sư Tạ Trọng Hiệp, Giáo sư Trần Văn Khê… đã thực sự phát huy được vai trò chuyển giao thế hệ mà ông hằng mong mỏi để có thể tiếp tục nối dòng văn hóa dân tộc ở nước ngoài. Và đối với họ, những bài học và phương pháp, về thái độ, về tình cảm với di sản văn hóa dân tộc, với cội nguồn dân tộc Việt của thầy Hãn vẫn luôn là những viên ngọc quý

Gần 50 năm sống ở Paris, Giáo sư Hoàng Xuân Hãn đã đóng góp đáng kể cho cộng đồng người Việt trên đất Pháp nói riêng và cho dân tộc Việt Nam nói chung. Những đóng góp của ông đã trở thành một trong những nhân tố tạo nền xây đắp nên cộng đồng người Việt bền vững trên đất Pháp. Niềm tự hào là người Việt Nam đi theo Giáo sư Hoàng Xuân Hãn đến cuối cuộc đời. Ông là một trong số rất ít người vẫn giữ lại hộ chiếu Việt Nam sau rất nhiều năm định cư tại Pháp.