Kết quả rõ nét nhất được cán bộ, đảng viên và nhân dân ghi nhận trong 5 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII, là công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng đã góp phần khắc phục kịp thời những hạn chế, yếu kém; từng bước kiềm chế, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, tình trạng tham nhũng, “lợi ích nhóm”, “tư duy nhiệm kỳ”, tha hóa quyền lực trong một bộ phận cán bộ, đảng viên… Các cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp đã nghiêm túc tổ chức thực hiện nghiên cứu, quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XII về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng.

Sự chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ từ Trung ương đã tạo chuyển biến rõ nét trong nhận thức của cấp ủy, tổ chức đảng, trước hết là người đứng đầu cấp ủy về vị trí, vai trò, mục đích, ý nghĩa và tác dụng của công tác kiểm tra, giám sát. Đồng thời, tạo động lực để đội ngũ người làm công tác kiểm tra của Đảng nỗ lực hoàn thành khối lượng lớn công việc với chất lượng, hiệu lực, hiệu quả cao hơn. Trên “nóng”, dưới không thể “lạnh”, kết quả thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát từ Trung ương đã lan tỏa tới các cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp, nhất là cấp tỉnh. Với phương châm “chủ động, chiến đấu, giáo dục, hiệu quả”, ủy ban kiểm tra các cấp đã tập trung kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm, làm rõ đến đâu, kết luận và xử lý đến đó, làm vụ nào ra vụ ấy, làm bài bản, khoa học, làm đến nơi, đến chốn.

50 kỳ họp của Ủy ban Kiểm tra Trung ương trong nhiệm kỳ Đại hội XII và bảy kỳ họp từ sau Đại hội XIII của Đảng đến nay, đã chỉ ra khối lượng công việc đồ sộ mà đội ngũ cán bộ Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã gánh vác hơn 5 năm qua. Ủy ban kiểm tra các cấp đã chủ động nắm chắc tình hình, kịp thời phát hiện dấu hiệu vi phạm, tổ chức kiểm tra dấu hiệu vi phạm và làm rõ nhiều sai phạm đặc biệt nghiêm trọng ở tất cả các cấp, ngành, lĩnh vực, địa bàn. Trong đó có một số lĩnh vực khó, địa bàn nổi cộm, phức tạp, trước đây ít kiểm tra hoặc chưa được kiểm tra, như: sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa"; nhiều vi phạm về tuyên truyền chống lại nền tảng tư tưởng của Đảng; các tổ chức đảng trong các doanh nghiệp nhà nước, lực lượng vũ trang… Điều đó cho thấy, Ủy ban Kiểm tra Trung ương và ủy ban kiểm tra các cấp đã hành động kịp thời, đồng bộ, làm nghiêm từ trên xuống, “không có vùng cấm’’,“không có ngoại lệ”, không có đặc quyền dù người đó là ai.

Trong cuộc đấu tranh không khoan nhượng với các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến, tự chuyển hóa”, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ghi nhận sự phối hợp giữa kiểm tra, giám sát của Đảng với thanh tra, kiểm toán nhà nước và điều tra, truy tố, xét xử. Sự phối hợp ngày càng chặt chẽ, đồng bộ, hiệu quả hơn đã thúc đẩy tiến độ, chất lượng xem xét, xử lý các vụ án, vụ việc.

Hiệu quả đổi mới hoạt động kiểm tra, giám sát còn là sự tăng cường chỉ đạo của ủy ban kiểm tra cấp trên đối với ủy ban kiểm tra cấp dưới, là Ủy ban Kiểm tra Trung ương kiểm tra các cấp đối với một số tổ chức đảng, đảng viên ở cấp huyện và cơ sở khi có dấu hiệu vi phạm. Song song đó, việc công khai kết luận kiểm tra và xử lý vi phạm đối với tổ chức đảng, đảng viên trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng là biện pháp có tác động mạnh, giúp mỗi cán bộ, đảng viên tự soi, tự sửa, tự điều chỉnh hành vi, tích cực rèn luyện đạo đức, lối sống, tác phong công tác, được nhân dân đồng tình, ủng hộ.

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII, vai trò của quần chúng nhân dân trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng được phát huy mạnh mẽ và hiệu quả. Không chỉ tham gia góp ý trực tiếp mà thông qua các tổ chức đoàn thể đại diện, người dân ngày càng có vai trò quan trọng, luôn góp ý, giám sát công việc của cấp ủy, chính quyền và đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Sự tham gia của nhân dân đã góp phần nâng cao ý thức chấp hành kỷ luật của đội ngũ cán bộ, đảng viên; phát hiện, ngăn chặn, đẩy lùi tiêu cực, tham nhũng; giải quyết hiệu quả các tồn tại, bức xúc và cải thiện, tăng cường mối quan hệ gắn bó giữa cấp ủy, chính quyền với quần chúng nhân dân.

Năm 2010, Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới chính thức khởi động với phương châm huy động sức dân tham gia xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn. Giai đoạn đầu, Chương trình vấp phải nhiều khó khăn do người dân chưa thực sự tin tưởng vào sự điều hành của chính quyền. Sau khi cấp ủy các cấp triển khai Nghị quyết Trung ương 4, khóa XI, khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, công việc đã chuyển biến tích cực, nhanh chóng. Nhiều việc tưởng khó trăm bề nhưng có sự góp sức của người dân đã hoàn thành.

Sau hơn 10 năm triển khai, Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới hoàn thành sớm gần hai năm so với kế hoạch đề ra, tạo bước đột phá làm thay đổi diện mạo nông thôn Việt Nam. Từ thực tiễn này, Đại hội XIII của Đảng đúc kết: kiên trì thực hiện phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Trong đó, hai thành tố mới được bổ sung: dân giám sát, dân hưởng thụ chính là kết quả từ thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII.

Cùng với phát huy quyền dân chủ trực tiếp, Đảng tăng cường quyền dân chủ của nhân dân vào công tác xây dựng Đảng, chính quyền thông qua người đại diện là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội.

Đánh giá kết quả, Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Hoạt động giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội ở các cấp và nhân dân theo các quyết định của Bộ Chính trị được đẩy mạnh và có chuyển biến tích cực”, góp phần xây dựng Đảng, chính quyền, hệ thống chính trị vững mạnh ngay từ cơ sở.

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, việc lấy ý kiến đóng góp của người dân với đội ngũ cán bộ, đảng viên được nhiều các cấp ủy, cơ quan, đơn vị thực hiện có hiệu quả. Ngoài tăng cường tiếp xúc, đối thoại của người đứng đầu; lấy ý kiến nhận xét chi bộ nơi cư trú…, nhiều các hình thức lấy ý kiến đóng góp của nhân dân được triển khai phong phú, rộng rãi.

Nhiều cấp ủy, chính quyền địa phương đã tổ chức lấy ý kiến đánh giá cán bộ, công chức thông qua kênh Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị. Từ năm 2017, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) tiến hành tổ chức hội nghị lấy ý kiến quần chúng vào quá trình đánh giá, phân loại mức độ hoàn thành nhiệm vụ hằng năm của đội ngũ cán bộ công chức cấp xã. Hội nghị do đại diện lãnh đạo xã và Mặt trận Tổ quốc chủ trì với sự tham gia của đại diện các tổ chức đoàn thể, tổ chức quần chúng từ xã đến thôn, được truyền thanh trực tiếp. Kết quả đánh giá là căn cứ quan trọng để cấp thẩm quyền kết luận mức độ hoàn thành nhiệm vụ hàng năm của cán bộ, công chức. Việc này trước đây chưa từng có.

Tinh thần đổi mới trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng từ việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII đã giúp các cấp ủy đảng, chính quyền nhận được ngày càng nhiều ý kiến đóng góp của nhân dân, tạo sự gắn kết giữa Đảng với nhân dân. Từ đó tạo nhiều chuyển biến tích cực trong đạo đức, tác phong, lề lối làm việc của đội ngũ cán bộ các cấp, nhân lên niềm tin, sự đồng thuận của nhân dân, để nhân dân thật sự là chỗ dựa vững chắc, nguồn lực sức mạnh của Đảng.

Việc triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII đã đạt nhiều kết quả quan trọng, tạo được chuyển biến tích cực trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã bổ sung những nhận thức mới quan trọng về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Trong đó đặc biệt nhấn mạnh việc gắn xây dựng, chỉnh đốn Đảng với xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, xây dựng Nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; gắn với tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, gắn bó mật thiết với nhân dân. Chính vì vậy, việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII càng trở nên quan trọng, yêu cầu ở mức cao hơn, kiên quyết và kiên trì, đi vào chiều sâu.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Viết Thông, nguyên Phó trưởng Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương, nguyên Tổng Thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương, xây dựng Đảng gắn liền với xây dựng hệ thống chính trị, với xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên là ba khâu thống nhất, gắn bó chặt chẽ, tạo thành sức mạnh chính trị to lớn, có ý nghĩa quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Đây chính là nhận thức sâu sắc được đúc kết từ thực tiễn công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ Đại hội XII.

Đối với đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đề ra yêu cầu: có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết.

Quán triệt nhận thức mới, ngay sau Đại hội XIII, các cấp ủy đảng từ Trung ương đến cơ sở đã triển khai nhiều công việc, nội dung thiết thực. Ngày 16/9/2021, Bộ Chính trị ban hành Quy định số 32-QĐ/TW về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo trung ương về Phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Đây là bước cụ thể hóa quyết tâm của Trung ương trong phòng, chống tham nhũng, đồng thời ngăn chặn các biểu hiện suy thoái trong cán bộ, đảng viên.

Mới đây, ngày 22/9/2021, Bộ Chính trị có Kết luận số 14-KL/TW về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung. Chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ “dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung” theo yêu cầu của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã chính thức được cụ thể hóa. Từ đây, những quy định của pháp luật sẽ sớm được ban hành, tạo cơ sở pháp lý để nhân rộng các mô hình, giải pháp đột phá một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.

Để xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, điểm mấu chốt quan trọng vẫn là xây dựng đội ngũ cán bộ. Tiến sĩ Nguyễn Viết Thông đề xuất: Để xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, gắn với việc thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII, cần tiếp tục nghiên cứu, sớm hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực, do vai trò quan trọng của đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đối với công tác triển khai thực hiện Nghị quyết, cũng như nguy cơ cao về tham nhũng quyền lực ở khu vực này.

Ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trước hết và quan trọng là bắt đầu từ việc mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu luôn “tự soi, tự sửa”, nghiêm túc tự nhìn lại mình, phát huy cái tốt, điều chỉnh, tự sửa chữa cái xấu. Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là bền bỉ, kiên trì, để đạt mục tiêu Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII đề ra là Đảng ta thật sự vững vàng về chính trị và tư tưởng, thống nhất cao về ý chí và hành động, trong sạch về đạo đức và lối sống, chặt chẽ về tổ chức, đủ sức lãnh đạo đưa đất nước ngày càng phát triển, xứng đáng với lòng tin yêu của nhân dân.

Tổ chức thực hiện: PHƯƠNG QUYÊN
Nội dung: HẠNH NGUYÊN, TIỂU PHƯƠNG, VĂN TOÁN
Trình bày: CHÍ TRUNG, PHAN ANH, DIỆU THU, ĐỨC DUY
Ảnh: TRẦN HẢI, DUY LINH, THÀNH CHÂU, TTXVN
Video clip: TRUYỀN HÌNH NHÂN DÂN