Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, sự hình thành và phát triển thành công của các "siêu đô thị" trên thế giới luôn gắn với cơ chế quản lý đô thị đặc thù, có chính sách ưu đãi đầu tư vượt trội, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, đổi mới cơ chế tài chính công, phân bổ và sử dụng ngân sách, nâng cao năng lực và đổi mới cơ chế vận hành tổ chức bộ máy điều hành đô thị thông minh gắn với phát triển chính quyền điện tử, chính quyền số.

Hội thảo càng có ý nghĩa hơn khi diễn ra trong bối cảnh Quốc hội đang xem xét sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 98/2023/QH15 với nhiều chính sách mới, trong đó có chính sách thu hút nhà đầu tư chiến lược. Đây là cơ hội để lắng nghe các kiến nghị, đề xuất cơ chế, chính sách đổi mới, đột phá đưa Thành phố Hồ Chí Minh sớm trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại quốc tế và phát triển ngang tầm các đô thị lớn trên thế giới, góp phần quan trọng hiện thực hóa 2 mục tiêu phát triển 100 năm của đất nước.

Nghị quyết 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo chuyển biến tích cực, giúp kinh tế thành phố phục hồi và tăng trưởng, nhưng vẫn chưa đủ để tháo gỡ các "nút thắt" mang tính cấu trúc, nhất là trong thu hút đầu tư và nhà đầu tư chiến lược. Khi đối diện với mục tiêu vươn vào nhóm 100 thành phố đáng sống hàng đầu thế giới, hệ thống cơ chế hiện có vẫn chưa giải quyết được các nút thắt cốt lõi.

TRAO QUYỀN THỰC CHẤT HƠN CHO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Thống nhất với các ý kiến thảo luận tại hội thảo, ban Chính sách, Chiến lược Trung ương nhận định, Thành phố Hồ Chí Minh đứng trước yêu cầu phải đổi mới mô hình tăng trưởng và nhà đầu tư chiến lược là "chìa khóa" cho chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Do đó cần định vị vai trò của nhà đầu tư chiến lược như đối tác kiến tạo phát triển, đồng hành cùng Thành phố Hồ Chí Minh bứt tốc để đạt được mục tiêu đề ra; mở rộng danh mục các lĩnh vực, dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược và thu hút có chọn lọc theo 5 trụ cột tăng trưởng của thành phố.

Cùng với đó là đề xuất xây dựng "Nghị quyết sandbox thể chế" riêng cho Thành phố Hồ Chí Minh nhằm cho phép thành phố thử nghiệm chính sách vượt khung, vượt luật trong một số lĩnh vực mới, trọng điểm như AI, fintech, năng lượng xanh, logistics thông minh...; có cơ chế giám sát rủi ro và đánh giá định kỳ, để Thành phố Hồ Chí Minh trở thành "phòng thí nghiệm thể chế" của cả nước.

Có thể thấy, điểm chung của các ý kiến: Thành phố Hồ Chí Minh cần một thế hệ cơ chế mới, mạnh hơn, linh hoạt hơn và đủ sức cạnh tranh với các trung tâm kinh tế hàng đầu trong khu vực.

Trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương cho biết, Ban Tổ chức sẽ tổng hợp các bài trình bày, ý kiến phát biểu để xây dựng báo cáo kiến nghị gửi Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, cấp có thẩm quyền, góp phần vào quá trình ban hành Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 98/2023/QH15.

Trong bối cảnh Thành phố Hồ Chí Minh đang đứng trước yêu cầu cấp bách phải tạo ra các “cực tăng trưởng mới”, những trao đổi tại hội thảo lần này không chỉ dừng lại ở các góc nhìn học thuật hay các ý kiến thảo luận mang tính tham khảo. Nhiều đề xuất được đưa ra, từ cơ chế lựa chọn nhà đầu tư chiến lược, khung ưu đãi đủ sức cạnh tranh quốc tế, mô hình “một cửa–một đầu mối” dành riêng cho các dự án quy mô lớn, đến việc thiết lập không gian thử nghiệm chính sách (sandbox), đều đã được các cơ quan chuyên môn của Thành phố ghi nhận.

Nếu các đề xuất tại hội thảo sớm được thông qua và triển khai, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ có thêm công cụ để củng cố lợi thế cạnh tranh của mình trong thu hút dòng vốn chất lượng cao đang dịch chuyển mạnh trên toàn cầu. Quan trọng hơn, cơ chế mới sẽ giúp Thành phố bước vào chu kỳ phát triển tiếp theo với tư duy chọn lọc nhà đầu tư, đặt mục tiêu dài hạn và tính bền vững lên hàng đầu.

Những bước đi này, dù còn chờ quá trình chuẩn hóa và phối hợp liên ngành, nhưng cho thấy Thành phố Hồ Chí Minh đang nghiêm túc theo đuổi một chiến lược mới: thu hút nhà đầu tư chiến lược bằng thể chế tiên phong, chứ không chỉ bằng lợi thế thị trường hay quy mô kinh tế. Và đó có thể sẽ là động lực then chốt giúp Thành phố mở khóa những tiềm năng tăng trưởng trong giai đoạn mới.