Đối ngoại tiên phong thực hiện khát vọng phát triển, nâng tầm vị thế đất nước

2. Việt Nam tạo dựng được môi trường quốc tế thuận lợi và huy động được các nguồn lực từ bên ngoài để đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế-xã hội.

Từ một nước có nền kinh tế kế hoạch tập trung, bị bao vây, cấm vận, đến nay nước ta đã trở thành một nước có nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa liên kết kinh tế sâu rộng. Chúng ta đã tham gia và có quan hệ tốt đẹp với nhiều tổ chức, cơ chế hợp tác kinh tế-phát triển hàng đầu, đặc biệt, chúng ta đã tham gia 15 Hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có các FTA “thế hệ mới” như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu (EVFTA), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).

Nếu cách đây 30 năm, Việt Nam mới có quan hệ kinh tế-thương mại với gần 30 nước và vùng lãnh thổ thì đến nay đã có quan hệ kinh tế-thương mại với 230 nước và vùng lãnh thổ; tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đến nay đã đạt khoảng 600 tỷ USD, gấp khoảng 120 lần so với những năm đầu của thời kỳ đổi mới. Chúng ta đã thu hút được hơn 400 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), trong đó đã giải ngân được khoảng 250 tỷ USD…

Công tác về người Việt Nam ở nước ngoài đạt nhiều kết quả quan trọng, thể hiện rõ chủ trương đại đoàn kết dân tộc cũng như tình cảm, trách nhiệm của Đảng, Nhà nước trong việc chăm lo cộng đồng, phát huy mạnh mẽ nguồn lực của kiều bào.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trên thế giới và trong nước, công tác ngoại giao y tế, ngoại giao vaccine được kịp thời và hiệu quả, có trách nhiệm, góp phần quan trọng vào phòng, chống và thích ứng an toàn với dịch bệnh. Đến nay, Việt Nam nhận được trên 151 triệu liều vaccine và nhiều trang thiết bị y tế, góp phần quan trọng cho công tác phòng, chống dịch đi đôi với phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Việt Nam cũng đã viện trợ vật tư y tế và tài chính cho trên 50 quốc gia và tổ chức quốc tế, thể hiện rõ vai trò “thành viên có trách nhiệm” trong cộng đồng quốc tế.

Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên: "Bình đẳng, hợp tác và cùng có lợi vừa là mục tiêu, vừa là nguyên tắc, kim chỉ nam trong mọi hoạt động kinh tế đối ngoại, nhằm góp phần hiện thực hóa tầm nhìn, định hướng phát triển tới năm 2045, đưa nước ta trở thành một nước phát triển có thu nhập cao".

3. Đối ngoại đóng vai trò tiên phong trong việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước.

Chúng ta đã cơ bản xây dựng được đường biên giới trên bộ hòa bình, hữu nghị, hợp tác với các nước láng giềng. Trên biển, kiên quyết bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán và các lợi ích chính đáng của đất nước; kiên trì giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế.

Ngoại giao đã đi đầu tạo lập và củng cố môi trường hòa bình, ổn định, đồng thời cùng quốc phòng, an ninh và các cấp, các ngành góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ. Ngành ngoại giao phối hợp chặt chẽ với các ngành, địa phương liên quan nỗ lực đàm phán, xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị và phát triển với các nước láng giềng; bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Thứ trưởng Quốc phòng: "Thực hiện đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, công tác đối ngoại quốc phòng đã được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tích cực, chủ động lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai đồng bộ, toàn diện, linh hoạt, hiệu quả trên cả bình diện song phương và đa phương. Quan hệ hợp tác quốc phòng đã phát triển cả bề rộng và chiều sâu. Đến nay, nước ta đã thiết lập quan hệ hợp tác quốc phòng với trên 100 nước trên thế giới trong đó đầy đủ 5 nước là Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và tất cả các nước lớn với nhiều lĩnh vực, cơ chế hợp tác thực chất, hiệu quả".

4. Vị thế và uy tín quốc tế của nước ta trong khu vực và trên thế giới ngày càng được nâng cao, đóng góp tích cực và đầy tinh thần trách nhiệm vào việc giữ vững hòa bình, hợp tác phát triển và tiến bộ trên thế giới. 

Đến nay, Việt Nam là thành viên của hơn 70 tổ chức, diễn đàn đa phương khu vực và toàn cầu. Việt Nam đã 2 lần làm Chủ tịch ASEAN (2010, 2020); làm Chủ tịch Tổ chức Liên nghị viện ASEAN (AIPO, 2002), Chủ tịch Hội đồng Liên nghị viện ASEAN (AIPA) (2010, 2020), 2 lần trúng cử với số phiếu ủng hộ rất cao để trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (nhiệm kỳ 2008-2009 và 2020-2021), 2 lần là nước chủ nhà Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) (2006 và 2017); đăng cai thành công Hội nghị Diễn đàn kinh tế thế giới về ASEAN năm 2018; tổ chức tốt Cuộc gặp cấp cao Mỹ-Triều Tiên lần thứ 2 (2019). Chúng ta tích cực tham gia vào hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.

Việt Nam tích cực tham gia các diễn đàn đa phương chính đảng, như: Cuộc gặp quốc tế các đảng cộng sản và công nhân (IMWCP), Ủy ban thường trực Hội nghị quốc tế các chính đảng châu Á (ICAPP); tích cực thúc đẩy hợp tác qua các kênh ngoại giao nghị viện như: AIPA, Liên minh Nghị viện thế giới (IPU); tham gia tích cực Diễn đàn Nhân dân ASEAN.

Ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại quảng bá mạnh mẽ hình ảnh Việt Nam giàu bản sắc, đổi mới thành công; vận động Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận nhiều di sản của đất nước là di sản văn hóa thế giới, qua đó góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội.

Nhằm thực hiện các mục tiêu, tầm nhìn phát triển, Đảng ta đã đề ra chủ trương, đường lối đối ngoại trong thời kỳ mới, đặt ra các yêu cầu cao hơn về đối ngoại nhằm chủ động vượt qua thách thức, tranh thủ thuận lợi.

Về tư tưởng chỉ đạo, Đại hội XIII của Đảng khẳng định tiếp tục thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại; là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng. Ý chí tự lực, tự cường và nội lực là quyết định, cơ bản, lâu dài; sự ủng hộ, giúp đỡ và nguồn lực từ bên ngoài là vô cùng quan trọng.

Về nguyên tắc đối ngoại, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng cũng khẳng định quan điểm “Bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia-dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi”.

Về phương hướng đối ngoại, Đại hội XIII của Đảng cũng nêu rõ, triển khai đồng bộ, sáng tạo, hiệu quả các hoạt động đối ngoại, bao gồm đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân; đối ngoại của các cấp, các ngành, các địa phương, các cơ quan, đơn vị, cộng đồng các doanh nghiệp. Đưa các mối quan hệ đối ngoại đi vào chiều sâu, thực chất, thiết thực; huy động và kết hợp có hiệu quả các nguồn lực bên ngoài với nguồn lực trong nước để phục vụ sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Không ngừng đổi mới, sáng tạo trên cơ sở vận dụng nhuần nhuyễn bài học "dĩ bất biến, ứng vạn biến", kiên định về nguyên tắc, chiến lược, linh hoạt về phương pháp, sách lược.

Đảng đề ra chủ trương “xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại với ba trụ cột là đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân”. Chủ trương mới này phản ánh sự trưởng thành của nền ngoại giao cách mạng Việt Nam, đồng thời cũng là một yêu cầu mới vừa mang tính chiến lược, lâu dài, vừa mang tính cấp thiết đối với đối ngoại và ngành ngoại giao trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.

Về nguyên tắc đối ngoại, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng cũng khẳng định quan điểm “Bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia-dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi”.

Các nhiệm vụ này có quan hệ chặt chẽ, tương hỗ lẫn nhau, trong đó giữ vững hòa bình, ổn định là nhiệm vụ trong yếu, thường xuyên; phục vụ phát triển đất nước là nhiệm vụ trung tâm; nâng cao vị thế và uy tín đất nước là nhiệm vụ quan trọng. Công tác đối ngoại cần phát huy vai trò tiên phong trong việc nhận diện và hóa giải từ sớm, từ xa mọi khó khăn thách thức, không để rơi vào thế bị động, bất ngờ, kịp thời nắm bắt cơ hội, tạo cơ sở quan trọng cho việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, phát triển, đưa đất nước vào thế có lợi nhất, không ngừng nâng cao vị thế và uy tín của Đảng và đất nước trên trường quốc tế.

Trong bối cảnh mới, Việt Nam cần chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, hiệu quả, với hội nhập kinh tế quốc tế là trọng tâm. Thực hiện các cam kết quốc tế, nhất là các cam kết trong Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), APEC..; khai thác hiệu quả các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam là thành viên như CPTPP, RCEP, EVFTA... Đồng thời cần nâng cao chất lượng hội nhập quốc tế trong các lĩnh vực xã hội, môi trường, khoa học và công nghệ…; đồng thời nâng cao hiệu quả phối hợp liên ngành trong triển khai công tác hội nhập quốc tế.

Bên cạnh đó, công tác đối ngoại cũng cần đẩy mạnh ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển, lấy địa phương, doanh nghiệp và người dân làm trung tâm, thu hút mạnh mẽ nguồn lực bên ngoài để phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Đồng chí Trần Hữu Thế, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên: "Việc phối hợp chặt chẽ với Bộ Ngoại giao, các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài góp phần tăng cường hiệu quả công tác thu hút đầu tư nước ngoài, nhất là trong những lĩnh vực mà địa phương quan tâm".

Đẩy mạnh đối ngoại song phương và nâng tầm đối ngoại đa phương là nhiệm vụ quan trọng đặt ra với công tác đối ngoại thời kỳ mới. Trong đó, cần đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác song phương với các đối tác, đặc biệt là các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện và các đối tác quan trọng khác. Việt Nam tiếp tục cùng các nước ASEAN xây dựng Cộng đồng đoàn kết, vững mạnh, giữ vững vai trò trung tâm của Hiệp hội trong cấu trúc an ninh khu vực. Chủ động, tích cực phát huy vai trò tại Liên hợp quốc, các cơ chế hợp tác quốc tế và khu vực như AIPA, IPU, APEC, hợp tác tiểu vùng Mekong… đóng góp, nâng cao vai trò của Việt Nam trong xây dựng, định hình các thể chế đa phương và trật tự chính trị-kinh tế quốc tế.

Công tác nghiên cứu và dự báo chiến lược cần được nâng cao chất lượng, trong đó, tập trung đánh giá các xu hướng vận động trong chính sách và quan hệ giữa các nước lớn, các nước láng giềng, khu vực, các xu hướng chính trị, kinh tế, văn hóa-xã hội trên thế giới và khu vực, nhất là trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số, kinh tế số, xã hội số, dịch bệnh và biến đổi khí hậu.

Đối ngoại trong giai đoạn tới cũng cần chú trọng công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài, bảo hộ công dân. Tại lễ trao quyết định phong hàm Đại sứ hôm 14/12 vừa qua, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, cần triển khai toàn diện, mạnh mẽ hơn công tác người Việt Nam ở nước ngoài, thể hiện trách nhiệm của Đảng và Nhà nước trong việc chăm lo cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài theo tinh thần Nghị quyết 36 và Kết luận 12 của Bộ Chính trị.

Đại sứ Việt Nam tại Malaysia Trần Việt Thái: "Là những nhà ngoại giao đang công tác ở nước ngoài, chúng tôi nỗ lực để góp phần nhỏ bé xây dựng ngành ngoại giao nói riêng, công tác đối ngoại nói chung, với mục tiêu bao trùm là giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện các nhiệm vụ chiến lược về phát triển kinh tế-xã hội; kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, quyền chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và các lợi ích chính đáng của Tổ quốc phù hợp luật pháp quốc tế".

Nhà báo Veeramalla Anjaiah, tờ Jakarta Post (Indonesia): Công cuộc đổi mới được thông qua tại Đại hội lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam đã mang lại cho Việt Nam một chính sách đối ngoại thiết thực, linh hoạt và mềm dẻo.

Chủ tịch Hội đồng chuyên gia Quỹ nghiên cứu Á-Âu Grigory Trofimchuk: "Tiến hành đổi mới là quyết định mang tính lịch sử để phát triển đất nước và đưa nền kinh tế vận hành hiệu quả hơn. Nhờ nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đất nước và nhân dân Việt Nam có được bức tranh kinh tế-xã hội tươi sáng như ngày nay".

Tiến sĩ Takashi Hosoda, Đại học Tổng hợp Charles (CH Séc): Việt Nam đã tích cực và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế thông qua việc tham gia ký kết nhiều hiệp định thương mại đa phương quan trọng như CPTPP, EVFTA. Điều này có ý nghĩa quan trọng mang tầm chiến lược, cũng như tạo động lực để Việt Nam phát triển kinh tế.

Tiến sĩ Ruvislei González Sáez, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Cuba-Việt Nam: Nền ngoại giao chủ động và chủ trương hòa bình là yếu tố then chốt mang lại những thành tựu trong quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam trong những năm qua, giúp nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Việc vận động công nhận Việt Nam là một nền kinh tế thị trường là một ví dụ về đóng góp của nền ngoại giao vào việc hoàn thành các mục tiêu phát triển đất nước.

Nhà báo Gaston Fiorda, Đài Phát thanh quốc gia Argentina: Những bước đột phá trong chính sách đối ngoại của Việt Nam trên cơ sở tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ; chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng; luôn thể hiện là một đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế đã tạo niềm tin và nâng cao uy tín của Việt Nam đối với bạn bè và các đối tác trên thế giới.

Tổng Thư ký Hội Hữu nghị Pháp-Việt Jean-Pierre Archambault: "Trong bối cảnh tồn tại nhiều thách thức mới về hòa bình, an ninh và phát triển, việc vận động tăng cường chủ nghĩa đa phương, pháp quyền và hợp tác quốc tế là cần thiết hơn bao giờ hết. Việc các nước thành viên tín nhiệm bầu Việt Nam làm Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc với tỷ lệ ủng hộ gần như tuyệt đối đã góp phần khẳng định điều này".

Tiến sĩ Saykhong Saynasine, Vụ trưởng Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục, Thể thao Lào, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hội Hữu nghị Lào-Việt Nam: "Việt Nam là một trong những quốc gia tích cực viện trợ trang thiết bị y tế tới nhiều nước trên thế giới, giúp ngăn chặn và hạn chế sự lây lan của dịch Covid-19. Điều này thể hiện đường lối đối ngoại rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa, làm bạn với tất cả các nước của Việt Nam; góp phần đem đến những thành công lớn của Việt Nam trong công tác đối ngoại, nhất là thành công trong ngoại giao vaccine thời gian qua".

Chỉ đạo thực hiện: NGỌC THANH - CHU HỒNG THẮNG
Tổ chức thực hiện: XUÂN BÁCH
Nội dung: SƠN NINH - ĐINH TRƯỜNG - MINH ANH
Trình bày: DIỆU THU, NGÔ HƯƠNG
Ảnh: ĐĂNG KHOA, TRẦN HẢI, ĐINH TRƯỜNG, REUTERS