Nhiều cán bộ lão thành ngành giao thông còn nhớ rõ, sau năm 1975, ở miền bắc không còn một tuyến đường bộ nào đạt cấp kỹ thuật. Những năm 80 của thế kỷ XX, hệ thống đường bộ cả nước mới có khoảng 48.000km, trong đó, hệ thông quốc lộ hơn 10.600km. Quốc lộ 1 xuống cấp, không đáp ứng được nhu cầu giao thông trên tuyến huyết mạch bắc-nam, cửa ngõ Hà Nội đi các tỉnh phía nam thường xuyên rơi vào cảnh ùn tắc nghiêm trọng. Trước tình cảnh đó, ngành giao thông đã quyết định đầu tư xây dựng con đường 4 làn xe dài hơn 30km từ Pháp Vân đến Cầu Giẽ, sau đó tiếp tục nối thông đi Ninh Bình, giải thoát khỏi cảnh ùn tắc liên miên tại cửa ngõ Thủ đô.

Ngày 3/2/2010, tuyến cao tốc đầu tiên của đất nước dài hơn 40km từ Thành phố Hồ Chí Minh đi Trung Lương chính thức đưa vào khai thác, rút ngắn thời gian từ thành phố về Tiền Giang chỉ còn khoảng 30 phút, thay vì kẽo kẹt gần 2 tiếng trên quốc lộ 1 như trước đây. Đây chính là “viên đá” dò đường, đặt nền móng cho khát vọng mở đường cao tốc của Chính phủ và ngành giao thông.

Thời điểm năm 2010, cả nước mới có 89km đường cao tốc, đến cuối năm 2023, cả nước đã khai thác 1.892km đường cao tốc và chỉ riêng trong năm 2023, Bộ Giao thông vận tải cùng một số địa phương đã hoàn thành, đưa vào khai thác 475km đường cao tốc, gần bằng cả giai đoạn 2016-2020.

Dễ nhận thấy, mục tiêu hoàn thành, đưa vào khai thác 3.000km đường cao tốc vào năm 2025 là bước nhảy vọt về hạ tầng giao thông nhưng cũng là nhiệm vụ rất nặng nề. Tổng chiều dài của các tuyến đường cao tốc được triển khai và hoàn thành giai đoạn 2021-2025 gấp khoảng 4 lần giai đoạn trước, tổng nguồn vốn ngân sách đầu tư đường bộ cao tốc giai đoạn 2021-2025 cũng gấp khoảng 4 lần. Trong thời gian tới, nguồn vốn được xác định vẫn ưu tiên tập trung đầu tư cho hạ tầng giao thông, nhất là các công trình đường cao tốc để tăng kết nối vùng, phát triển kinh tế.

Để thúc đẩy tiến độ thi công, nhằm hoàn thành mục tiêu đưa vào khai thác 3.000km đường cao tốc trong năm 2025, giữa tháng 8 vừa qua, tại huyện Krông Pắk (Đắk Lắk), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã phát động đợt thi cao điểm "500 ngày đêm thi đua hoàn thành 3.000km đường bộ cao tốc".

Theo lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải, bên cạnh hơn 2.000km đường cao tốc đã khai thác, trên khắp mọi miền đất nước, tổng số các dự án đường bộ cao tốc đang được triển khai thi công khoảng 1.700km từ các dự án thuộc trục bắc-nam, đến các dự án kết nối theo trục đông-tây, kết nối khu vực tây bắc, khu vực Tây Nguyên,... Trong đó, có khoảng 1.200km dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2025, nâng chiều dài đường bộ cao tốc cả nước lên hơn 3.000km. Đây là tiền đề quan trọng giúp ngành giao thông và các địa phương hoàn thành vượt mức mục tiêu đến năm 2030, cả nước sẽ có hơn 5.000km đường cao tốc.

Thứ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Danh Huy khẳng định: “Bám sát các mục tiêu tại các nghị quyết của Đảng trong thời gian qua, Bộ Giao thông vận tải đã xác định phương hướng tập trung ưu tiên cho các công trình trọng điểm, quan trọng, tạo đột phá phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, liên vùng để khắc phục cơ bản những điểm nghẽn về giao thông, bảo đảm an toàn giao thông, nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải và logistics. Năng lực hệ thống kết cấu hạ tầng được nâng lên đáng kể, bảo đảm kết nối giữa các vùng miền trong cả nước và giao thương quốc tế, tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội, góp phần tạo diện mạo mới cho đất nước, nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia”.

Theo đó, Bộ Giao thông vận tải sẽ khẩn trương tham mưu, trình cấp có thẩm quyền phương án đầu tư, huy động nguồn lực để sớm đưa vào sử dụng các công trình, dự án hạ tầng cấp bách, trọng điểm kết nối các địa phương, liên vùng và khu vực, quốc tế; ưu tiên nguồn lực đầu tư hoàn thành tuyến đường bộ cao tốc bắc-nam phía đông, các trục cao tốc đông-tây và các tuyến giao thông kết nối đa phương thức theo quy hoạch; dự án đường sắt tốc độ cao trên trục bắc-nam, các tuyến đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng, Lạng Sơn-Hà Nội, Móng Cái-Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh-Cần Thơ, Biên Hòa-Vũng Tàu, Thủ Thiêm-Long Thành,...