Một kỳ IMO đặc biệt: Biến bất lợi thành lợi thế


GS, TS Lê Anh Vinh, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, Trưởng đoàn Olympic Toán học quốc tế 2021 tại Việt Nam
GS, TS Lê Anh Vinh, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, Trưởng đoàn Olympic Toán học quốc tế 2021 tại Việt Nam
Do dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp tại một số địa phương từ đầu năm, học sinh tham dự các kỳ Olympic quốc tế các môn khoa học đều theo hình thức trực tuyến. Olympic Toán học quốc tế (IMO) cũng không phải ngoại lệ và địa điểm được chọn là Trường đại học Khoa học Tự nhiên và Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, TP Hồ Chí Minh.
Tháng 7, trong những dòng tin tức đầy lo âu về tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp tại nhiều địa phương trong cả nước thì các thông tin về thành tích của học sinh Việt Nam tại các kỳ Olympic khu vực và quốc tế như luồng không khí tươi sáng, mát lành.
Đặc biệt, kết quả xuất sắc của các đội tuyển quốc gia Việt Nam tiếp tục duy trì thành tích cao đã khẳng định sự cố gắng vượt bậc trong học tập, rèn luyện của học sinh, giáo viên và các nhà trường, trong bối cảnh dịch bệnh; đồng thời, khẳng định chất lượng giáo dục phổ thông và hướng đi đúng trong công tác phát hiện, tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi.
Mùa Olympic khu vực và quốc tế năm 2021, Việt Nam có 37 lượt học sinh tham gia dự thi thì cả 37 em đều đoạt giải với: 12 Huy chương Vàng, 13 Huy chương Bạc, 10 Huy chương Đồng và 2 Bằng khen. Hội thi khoa học kỹ thuật quốc tế (ISEF), 1 dự án của học sinh Việt Nam đã đạt giải ba - giải chính thức của Hội thi và 2 dự án đoạt 3 giải đặc biệt do các hiệp hội và tổ chức khoa học - công nghệ và doanh nghiệp trao tặng.
Trong khi tất cả các môn khác đều được tổ chức trực tuyến tại một điểm duy nhất cho đội tuyển Việt Nam thì riêng IMO 2021 phải thực hiện tại 2 điểm.
Một điểm tại Trường đại học Khoa học Tự nhiên, Hà Nội với 5 thí sinh từ Hà Nội, Vĩnh Phúc và 1 điểm tại Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, TP Hồ Chí Minh với duy nhất 1 thí sinh.

Dịch bệnh đã gây ra một số bất lợi. Đầu tiên phải kể đến tinh thần của thí sinh. Khi được ra nước ngoài thi trực tiếp và giao lưu với các bạn bè quốc tế thì tinh thần các bạn sẽ tốt hơn.
Do tình hình dịch Covid-19 nên năm nay, ngay cả việc tập huấn đội tuyển cũng diễn ra hoàn toàn trực tuyến. Cả đội không tập trung ôn luyện cùng với nhau ngày nào và khi thi là thi tại hai điểm. Ở các môn khác do thời gian diễn ra sớm hơn một chút nên các bạn vẫn có thể tập trung được.
Đội tuyển IMO của Việt Nam, gồm 4 học sinh ở Hà Nội, 1 học sinh ở Vĩnh Phúc, 1 học sinh ở TP Hồ Chí Minh. Khi có danh sách đội tuyển thì cũng là lúc Vĩnh Phúc có đợt dịch bùng phát, nên việc tập trung học sinh phải dừng 2-3 tuần, chuyển sang học online.
Sau đó khoảng 1 tháng khi tình hình ổn định, đội tuyển chuẩn bị chuyển sang học offline thì TP Hồ Chí Minh lại có dịch. Cuối cùng thì đội tuyển Toán trong suốt 2 tháng chuẩn bị đã không tập trung cùng nhau buổi nào, các bạn cũng không được gặp nhau trực tiếp buổi nào.
Đây là một trong những khó khăn cho đội tuyển năm nay. Nhưng bên cạnh đó, do đã luôn sẵn sàng chuẩn bị từ ban đầu với tinh thần nếu không tập huấn trực tiếp được thì triển khai tập huấn online, nên mọi việc không rơi vào thế bị động.
Tập huấn online thì cũng có một số lợi thế. Đó là chúng tôi có thể mời được nhiều thầy cô để giảng dạy không bị hạn chế về địa điểm, mời được những học sinh đã có kinh nghiệm và thành tích về thi Olympic hiện đang học tập ở nước ngoài, thầy cô ở các tỉnh khác tham gia dạy cho đội tuyển.
Chính vì vậy, đây lại trở thành lợi thế của đội tuyển năm nay, khiến công tác tập huấn cho học sinh được thực hiện rất đều đặn, hiệu quả tốt, hầu như không bị rào cản về mặt chuyên môn.
Một điểm nữa là các bạn tham gia đội tuyển đều là những học sinh giỏi, tinh thần tự giác học tập của các bạn rất cao, nên các thầy đánh giá là mặc dù học online nhưng chất lượng không hề thua kém các năm khác.

Việc học trực tuyến còn đem lại một lợi ích khác nữa. Đó là chúng tôi thực hiện ý tưởng mở một số buổi học tới cho các bạn học sinh lớp 10, lớp 11 có thể tham gia cùng. Các bạn xem và có sự hình dung để chuẩn bị cho những năm sau. Các học sinh rất quan tâm, vì thế tôi đánh giá việc này khá hiệu quả. Điều này khiến chúng tôi nghĩ tới việc mở ra hướng mới trong công tác đào tạo trong những năm sau.
Để kỳ thi thành công không thể không nhắc tới công tác tổ chức của Việt Nam khi tham gia IMO 2021. Sự chuẩn bị của chúng ta về tổ chức rất tốt.
Khi có thông tin số ca mắc của TP Hồ Chí Minh tăng lên, lập tức chúng tôi đã đặt ra vấn đề một học sinh trong đội tuyển ở TP Hồ Chí Minh có ra Hà Nội thi hay không? Vấn đề này nhanh chóng được giải quyết khi chúng tôi ngay lập tức đã quyết định để bạn đó thi ở TP Hồ Chí Minh, thành lập hội đồng thi tại đây.
Riêng môn Toán, tại Hà Nội có một giám sát viên quốc tế, là chuyên gia giáo dục của UNESCO, và tại TP Hồ Chí Minh có 1 giám sát viên quốc tế người Hàn Quốc.
Về mặt chung là tổ chức rất kỹ càng và luôn linh động khắc phục các tình huống đột xuất.
Một vấn đề nữa cần quan tâm là tâm lý thí sinh tại các cuộc thi lớn. Khi các thí sinh không đi ra nước ngoài thi thì có ảnh hưởng tới sự hào hứng. Tuy nhiên, bên cạnh đó, các bạn lại có lợi thế là được ở gần gia đình, thầy cô … thì tâm lý ổn định.
Tại các kỳ Olympic năm nay, điểm chính nổi bật là sự chuẩn bị tốt. Ai cũng thấy là chúng ta gặp rất nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh. Nhưng sự chuẩn bị tốt về tâm lý ứng phó với dịch bệnh, khiến thầy và trò đều không bị động.
Đội tuyển Olympic Toán học (IMO) của Việt Nam giành được những thành quả xuất sắc: Cả 6 thí sinh của đội tuyển quốc gia Việt Nam tham dự Olympic Toán học quốc tế 2021 đều giành được huy chương, với 1 huy chương vàng, 2 huy chương bạc và 3 huy chương đồng.
Tổ chức thực hiện: VIỆT ANH
Thực hiện: LÊ HÀ
Trình bày: BÔNG MAI
Hình minh họa: Thiết kế dựa trên chất liệu của Freepik
