Nhắc tới chiến dịch Tây Nguyên, Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng đặc biệt tâm đắc với nghệ thuật nghi binh, cũng như cách tận dụng lực lượng tăng thiết giáp trong trận tấn công và giải phóng thị xã Buôn Ma Thuột.

“Công tác chuẩn bị hết sức công phu, về cả kỹ thuật và chiến thuật, đặc biệt là cách đánh nghi binh”, Trung tướng Hưởng giải thích.

Cụ thể, ngay từ đầu ta đã nghi binh khi đổ quân xuống Gia Nghĩa (Đắk Nông), đồng thời đánh giương đông kích tây vào các địa điểm khác, tiếp nữa là cắt đường 19, với sự phối hợp từ các đơn vị lực lượng vũ trang Tây Nguyên, Sư đoàn 320…, còn lực lượng xe tăng chạy đi chạy lại từ bắc Kon Tum lên xã Dương Bình rồi ngược lại, khiến địch nghĩ ta đánh vào hướng Kon Tum-Gia Lai.

Cũng chính lúc này, Trung đoàn Tăng thiết giáp 273, Quân đoàn 3 nhận được lệnh hành quân di chuyển đội hình xuống phía nam Tây Nguyên. Đại đội 9 do ông chỉ huy bao gồm các xe tăng được ngụy trang kín, không động tĩnh, âm thầm vượt hơn 300km đường rừng đến tập kết ở Buôn Gia Vầm, cách thị xã Buôn Ma Thuột 40km để sẵn sàng tiến công giải phóng mục tiêu then chốt.

“Để bảo đảm bí mật, hằng ngày tôi và các đồng chí chỉ huy phải đi bộ mấy kilomet tới vị trí ém xe để kiểm tra trực tiếp chứ không mở máy bộ đàm, tránh địch phát hiện”, Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng tiếp tục kể.

Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng (bên phải) chia sẻ lại kỷ niệm ngày giải phóng Buôn Ma Thuột.

Ngoài ra, công tác chuẩn bị cũng được tiến hành hết sức công phu. Đại đội 9 được trang bị toàn bộ xe tăng T-54B thế hệ mới, được luyện tập kỹ, bảo đảm tác chiến nhanh, chính xác. Đặc biệt, trong quá trình chuẩn bị chiến đấu, Đại đội trưởng Đoàn Sinh Hưởng đã có sáng kiến: Mỗi xe tăng đeo cố định thêm 10 viên đạn pháo (8 viên buộc phía trên, vòng quanh phía trong tháp pháo, 1 viên đạn xuyên cố định dưới sàn và trong nòng pháo sẵn sàng 1 viên). Trong khi đó, mỗi xe thiết giáp K-63 cũng được “trang bị” thêm 10 viên.

“Chúng tôi dùng dây rừng để cố định đạn, đồng thời bảo đảm người bên trong vẫn có thể tác chiến bình thường. Sáng kiến này đã nâng cơ số đạn chiến đấu của xe tăng từ 34 viên lên tới 44 viên, bảo đảm chiến đấu được trong khoảng thời gian dài và bắn không hạn chế. Ngoài ra, cũng trong trận đánh này, tôi cũng đề nghị tăng cường cho mỗi xe tăng 1 thùng 20 quả lựu đạn. Sáng kiến gia cố thêm đạn này về sau cũng được toàn Trung đoàn 273 áp dụng trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử”, Nguyên Tư lệnh Binh chủng Tăng – Thiết giáp giải thích.

Một vấn đề khác cần phải “giải” là liên lạc thế nào khi chiến dịch bắt đầu. Thực tế, vào mùa mưa Tây Nguyên, các máy bộ đàm của Liên Xô trang bị cho xe tăng thiết giáp thường hay bị ẩm, ảnh hưởng tới việc truyền tin. Cái khó ló cái khôn, Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng nghĩ ra cách bảo anh em lấy cây gỗ đốt lửa rồi gác bộ đàm lên để… sấy khô.

“Chính vì thế nên khi vào trận, 15 chiếc xe tăng của đại đội đều luôn nhận được điện từ sở chỉ huy rất thông suốt”, ông kể thêm.

Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng chia sẻ về những ngày chiến đấu khốc liệt trong chiến dịch Tây Nguyên. (Video: Hồng Quân)

Rồi thời khắc cuộc tiến công vào Buôn Ma Thuột cũng chính thức bắt đầu khi pháo binh và đặc công nổ súng đánh sân bay và các tổng kho trong thị xã. Đại đội 9 do ông chỉ huy ngay lập tức triển khai đội hình thành 4 thê đội, mỗi thê đội chở 20 cán bộ, chiến sĩ bộ binh.

“5 giờ 30 phút sáng 10/3, xe tăng và cơ giới ta mở hết tốc lực, rùng rùng từ trong rừng tiến thẳng vào thị xã theo đường trinh sát đã đánh dấu”, Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng bồi hồi.

Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng (ở giữa) trao đổi cùng nhà báo Trần Mai Hưởng, nguyên Tổng Giám đốc TTXVN về vai trò của lực lượng Tăng, thiết giáp trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Theo kế hoạch chiến đấu, thê đội 1 dẫn đầu đột phá vào cửa mở, để thê đội 2 do ông trực tiếp chỉ huy thọc sâu vào Sở chỉ huy Sư đoàn 23 ngụy. Bị dồn vào chân tường, địch chống cự hết sức quyết liệt. Chính chiếc xe tăng mang số hiệu 980 do ông chỉ huy cũng trúng đạn.

“Đồng chí Vĩnh, lái xe bị gãy tay nên tôi cho xe lùi lại, đưa đồng chí ra tuyến sau cấp cứu; đồng thời, điều đồng chí Hồng từ xe 703 lên thay rồi tiếp tục hướng về phía trước. Lúc này, để yểm trợ và bảo vệ đội hình tiến công của bộ binh và tăng thiết giáp, các trung đoàn pháo phòng không 232, 234 luôn túc trực, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”.

Đến tối cùng ngày, Đại đội 9 phối hợp với bộ binh đã áp sát Sư đoàn 23 ngụy. Theo lệnh, tất cả dừng lại củng cố lực lượng, bổ sung đạn được.

“Đúng 6 giờ sáng ngày 11/3, khi đơn vị sẵn sàng xuất kích thì tôi phát hiện xe địch từ rẫy cà-phê tiến ra nên ngay lập ra lệnh nổ súng. Các xe M-113, M-41 của địch bốc cháy. Lợi dụng địch hoảng loạn, tôi tiếp tục chỉ huy truy đuổi và bắt sống được tên Đại tá Nguyễn Trọng Luật - Tỉnh trưởng, kiêm Tiểu khu trưởng tỉnh Đắk Lắk”, Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng tiếp lời.

Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng kể lại cảnh tăng thiết giáp ta tấn công địch trong Chiến dịch Tây Nguyên. (Video: Hồng Quân)

Sau đó, xe tăng Đại đội 9 tiếp tục lao lên đánh chiếm Sở chỉ huy Sư đoàn 23 - sào huyệt cuối cùng của địch ở Buôn Ma Thuột. 10 giờ ngày 11/3, các hướng, mũi đồng loạt tiến công vào Sở chỉ huy Sư đoàn 23 ngụy.

Đến 11 giờ 30 phút ngày 11/3/1975, quân ta cắm lá cờ chiến thắng lên nóc Sư đoàn bộ 23 ngụy. Trải qua thời khắc sinh tử, hầu hết xe tăng của Đại đội 9 đều có người bị thương, ngay cả chiếc xe tăng 980 do đích thân Đại đội trưởng Đoàn Sinh Hưởng chỉ huy cũng bị trúng đạn nhưng toàn đại đội đã dũng cảm, sáng tạo để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.