Ông thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền chủ trương “trường kỳ kháng chiến, nhất định thắng lợi” để người dân giác ngộ đường lối kháng chiến. “Giai đoạn những năm 1950, chúng ta phải tập hợp được lực lượng yêu nước và chuẩn bị mọi thứ, để đến khi chúng ta phản công sẽ có một lực lượng hậu thuẫn ở bên trong, trong đánh ra, ngoài đánh vào”, ông Hà giơ hai tay đấm vào không khí, nhớ lại quyết tâm một thời sôi nổi của tuổi trẻ.  

Hoạt động trong lòng địch, ông và đồng đội đã làm được một số việc như phá bốt truyền tải điện (trạm biến thế) của Hà Nội làm cho mất điện khu vực Hà Nội; vận động nhân dân phá cổng chào đón Bảo Đại; tổ chức nhân dân ở các nhà máy bia, nhà máy nước, nhà máy điện để giữ gìn các cơ sở, đồng thời bảo vệ đường dây cán bộ của mình; vận động học sinh kháng chiến, vận động các nhà buôn bán ở chợ Đồng Xuân, Bắc Qua…

Bên cạnh đó, ông Hà còn tuyên truyền vận động các bác sĩ, y tá ở các bệnh viện để cung cấp cho lực lượng ta thuốc men đưa ra bên ngoài. Thông qua Nhà thương Đồn Thủy, lực lượng của ta cũng nắm được số quân của địch bị thương. Một nhiệm vụ quan trọng không kém là lực lượng bí mật này còn bán công phiếu kháng chiến để lấy tiền mua vũ khí, thuốc men gửi ra vùng tự do.

Khi ấy, ông Hà hoạt động dưới vỏ bọc là một giáo viên tên Trần Hữu Thỏa, dạy Toán Lý Hóa bằng tiếng Pháp, làm gia sư dạy học cho con cái của cơ sở kháng chiến. Dưới vỏ bọc này, một trong những nhiệm vụ dài hơi và thiết yếu mà ông Hà được giao là mở những lớp nhỏ chừng dưới 10 người để giải thích về công tác cách mạng.

Năm 1949, ông Nguyễn Tiến Hà là cán bộ đại đội của Thành đội Hà Nội, được giao nhiệm vụ tham gia chỉ huy giải cứu một phái viên công an của Hà Nội đang điều trị ở nhà thương Phủ Doãn (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức bây giờ).

Sau thời gian trực tiếp điều tra nghiên cứu địa hình của cơ sở y tế, nghiên cứu giờ đổi ca, đổi gác của công an cảnh binh của địch, ông lên kế hoạch hành động. Kế hoạch được sắp sẵn đến từng chi tiết, với một nội gián phía trong là nhân viên y tế của ta cài cắm.

Kế hoạch hoàn hảo, đồng chí công an được cõng chạy ra phố Quán Sứ ra ngõ Hội Vũ giao cho công an của ta thì công việc hoàn thành. Sự việc này gây một chấn động lớn về việc Việt Minh cướp tù táo bạo giữa ban ngày.

Không may sau đó, một thành viên tham gia tổ cứu người lại kể chuyện cướp tù cho cảnh binh. Cả tổ cứu người bị lần bắt. Ông Thỏa (tức Hà) bị chúng giăng bẫy bắt ngay tại đoạn phố Hàng Nón, khi vừa nhận tài liệu từ ngoài vùng tự do gửi vào. Chúng đưa ông về Quận cảnh binh, liên tiếp ra đòn tra tấn, ép chàng trai trẻ 22 tuổi này khai ra tổ chức.

Thấy không khai thác được gì, chúng lại đưa ông về Sở Mật thám Hà Nội (trụ sở công an Hà Nội bây giờ). Các ngón đòn được liên tiếp dội lên người chiến sĩ trẻ, từ buộc chân treo lơ lửng trên xà nhà, dí điện vào người giật liên hồi, tới ngón đòn “đi tàu ngầm” (dúi đầu vào nước)… Đau đớn tê tại toàn thân, nhưng ông Hà quyết không khai. “Mình đã hứa trước Đảng, nhân dân, nếu khai ra thì nguy hiểm cho tổ chức, hại nhân dân”, ông Hà trầm ngâm nói.

Tháng 12/1952, ông Hà được thả. Ông tiếp tục nằm vùng, hoạt động bán công khai ở Hà Nội cho đến khi Hiệp định Geneva được ký kết, ông nhận nhiệm vụ về tiếp quản thủ đô. Vì biết tiếng Pháp, ông được giao nhiệm vụ phụ trách Trại hàng binh Âu Phi, giải thích cho hàng binh Âu Phi biết chính sách nhân đạo của chính phủ ta.

Từ 8 giờ sáng, những chiến sĩ bộ binh của Trung đoàn Thủ Đô, dẫn đầu là Trung đoàn trưởng - Anh hùng Quân đội Nguyễn Quốc Trị, xuất phát từ khu Quần Ngựa (nay là Cung thi đấu thể thao Quần Ngựa) đi qua các đường Kim Mã, Nguyễn Thái Học, Cửa Nam, Hàng Bông, Hàng Đào, Hàng Ngang… tiến vào đóng trong Thành cổ từ Cửa Đông.

Hai trung đoàn 88 và 36 xuất phát từ khu Việt Nam học xá (khu vực Đại học Bách khoa ngày nay), tiến qua phố Bạch Mai, phố Huế, Hàng Bài, vòng quanh hồ Hoàn Kiếm, rồi theo hai hướng của phố Trần Hưng Đạo vào đóng quân ở các khu vực Đồn Thủy (Bệnh viện 108, Bệnh viện Hữu Nghị) và Đấu Xảo (Cung văn hóa Hữu Nghị).

Đoàn cơ giới và pháo binh do Chủ tịch Ủy ban Quân chính Vương Thừa Vũ, và Phó chủ tịch Trần Duy Hưng dẫn đầu, từ sân bay Bạch Mai, đi đến ngã tư Vọng, sang ngã tư Trung Hiền, theo đường Bạch Mai, phố Huế, Hàng Bài, đi đường Hàng Đào, Hàng Ngang, qua chợ Đồng Xuân, lên Hàng Giấy, vườn hoa Hàng Đậu… vào “Thành cổ Hà Nội” bằng Cửa Bắc.

“Là người hoạt động tại chỗ nên tôi có những cảm xúc sâu nặng khác nhau. Tôi đã thấm thía sống chết tù đày nên thấy thấy Hà Nội bao nhiêu năm mới lại tự do, thấy giải phóng rất sung sướng. Bấy giờ, tôi vừa vui vừa buồn. Vui vì giải phóng thủ đô, vui vì ngày hội của Hà Nội nhưng buồn vì nhớ các đồng chí, đồng đội đã hy sinh không được dự buổi hội tiếp quản ngày hôm nay”, ông Hà xúc động nói.

Ký ức của 70 năm trước khiến ông Hà thi thoảng run bờ vai, lấy khăn chấm nước mắt. Sau giải phóng, ông về công tác trong ngành giáo dục và là một chuyên viên cao cấp. Ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú. Hiện nay, ông là Trưởng Ban Liên lạc chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày tại Nhà tù Hỏa Lò.

Những ngày tháng 10 lịch sử, nhiều thế hệ trẻ đến xin gặp ông để được nghe ông. Dù đôi chân đã yếu, mắt đã mờ, nhưng ông vẫn luôn sẵn lòng chào đón các thế hệ trẻ và miên man kể về một thời lịch sử hào hùng của dân tộc, về những chiến sĩ cách mạng kiên trung, gan lì trước sự tra tấn của kẻ địch. Trong suốt cuộc trò chuyện, ông không tự nhận mình là nhà báo, viết báo, mà chỉ là một người thầy rất giản dị, đã đóng góp một phần sức nhỏ bé cho cuộc cách mạng trường kỳ kháng chiến của dân tộc.