Mênh mông đồng dứa,
thênh thang cuộc đời

Trong ngôi nhà mới xây rộng rãi, khang trang tại phường Bắc Sơn, thành phố Tam Điệp, cụ Nguyễn Anh Hương năm nay đã 100 năm tuổi đời, 75 năm tuổi Đảng hồi tưởng lại: Thời thực dân Pháp chiếm đóng, nơi đây vốn là đồn điền trồng cà phê của chúng. Sau khi chúng ta tiếp quản, toàn bộ nông trường cũng chỉ có khoảng 40ha cà phê thực dân Pháp để lại, còn lại là đất hoang hóa. Lúc đó ông Nguyễn Viết Thuần, người từng được đào tạo trong trường Canh Nông của Pháp được giao làm Quản đốc, kiêm luôn thầy giáo bình dân học vụ.

Năm 1955, Bộ Nông lâm chính thức ra quyết định thành lập nông trường quốc doanh Đồng Giao, nông trường đầu tiên của miền bắc xã hội chủ nghĩa. Tôi còn nhớ, hồi ấy, sau 50 ngày đêm tích cực chuẩn bị, ngày 26/12/1955 nông trường Đồng Giao đã thực sự có một ngày hội. Đó là một ngày mùa đông đẹp trời, cái lạnh của mùa đông dường như đã bị đẩy lùi bởi không khí nhộn nhịp tưng bừng của anh chị em công nhân nông trường và bao nhiêu anh bộ đội, bao nhiêu bà con từ các làng lân cận kéo về để chứng kiến chiếc máy kéo C80, DT54 từ đất nước Liên Xô xa xôi sang lật lên những miếng đất sần chai của núi đồi Tam Điệp để gieo mầm cho một nông trường xã hội chủ nghĩa, gieo mầm cho một tương lai hứa hẹn sự sinh sôi trù phú của chốn "rừng thiêng nước độc" này.

Sau đó, nông trường liên tiếp được bổ sung lực lượng với 195 đồng chí chiến sĩ Điện Biên và hàng trăm thanh niên ở các huyện Yên Mô, Yên Khánh, Nho Quan, Gia Viễn… Tiếp nữa là hơn 800 đồng chí cán bộ miền nam tập kết.

Truyền thống của Đồng Giao đã được hình thành từ những cán bộ, chiến sĩ cách mạng ngày ấy. Liên tiếp từ thế hệ quản đốc đầu tiên cho đến các lãnh đạo sau này, bên cạnh việc lãnh đạo đưa hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty phát triển, đều rất coi trọng công tác xây dựng Đảng bộ, chi bộ trong sạch, vững mạnh; xây dựng nền nếp văn hóa của Đồng Giao.

Cụ Hương tâm sự: Tôi cho rằng, truyền thống của Đồng Giao rất đáng quý và đó chính là điều làm nên sức mạnh cho Đồng Giao hôm nay. Trải qua nhiều thế hệ lãnh đạo, các hoạt động sản xuất kinh doanh của nông trường hay Công ty thời kỳ nào cũng đều nhằm tạo ra cuộc sống đầy đủ về vật chất và tinh thần cho cán bộ, công nhân, người lao động. Các cán bộ, công nhân Công ty nghỉ hưu như chúng tôi được tổ chức lại thành “Hội truyền thống Đồng Giao”, được Đảng ủy, Ban Giám đốc thường xuyên quan tâm, gặp mặt. “Đến giờ chúng tôi vẫn được Công ty rất quan tâm và thăm hỏi thường xuyên, tạo mọi điều kiện cho con cháu được về Công ty rèn luyện, phấn đấu và trưởng thành. Đó là những ân tình lớn của đất và người Đồng Giao mà tôi luôn tâm niệm “ăn ơn thì phải trả nghĩa Đồng Giao”, Cụ Hương xúc động nói.