Tiếp đó, tôi báo cáo tình hình đồng bào các dân tộc vùng núi tây Trị-Thiên, dọc những trục đường chúng tôi vừa mở, đời sống của nhân dân vô cùng cơ cực. Nhưng tấm lòng của nhân dân với cách mạng, với Bộ đội Cụ Hồ thì trọn nghĩa, vẹn tình. Có bản làng người Vân Kiều ở miền tây Quảng Trị, nơi trục giao liên vận tải của Ðoàn 559 chạy qua, từ cụ già đến cháu nhỏ đều tham gia cảnh giới, bảo vệ đường; thanh niên trai tráng vác hàng giúp bộ đội.

... Ổn định cơ bản tình hình của tuyến, tôi trở ra Hà Nội báo cáo Bộ Tổng Tham mưu bổ sung lực lượng mở đường, đặc biệt là công binh... Tiếp đó, tôi làm việc với anh Trần Sâm, Chủ nhiệm Tổng cục Hậu cần và anh Trần Thọ, Phó Chủ nhiệm. Tôi thiết tha đề nghị các anh nghiên cứu đưa ngay vận tải cơ giới vào đường 129... Vào mùa khô 1963-1964, anh Trần Sâm quyết định điều Ðoàn xe 3 (Ðoàn vận tải ô-tô 245) vào chuyển hàng trên trục đường 129... Từ khi Ðoàn vận tải ô-tô 245 thử nghiệm vận chuyển trên đường 129, đến khi Ðoàn 559 tổ chức vận chuyển cơ giới quy mô lớn trên TS phải trải qua hai mùa khô, với bao tổn thất, hy sinh...

Trung tuần tháng 4/1964, Mỹ triển khai không lực đánh phá các trục giao thông khởi nguồn từ miền bắc nối vào miền nam, qua Lào, tiến xuống hạ Lào và đông bắc Campuchia. Ðể đối phó với tình huống Mỹ mở rộng chiến tranh xâm lược ra cả nước, đặc biệt để chủ động đối phó với sự đánh phá tuyến chi viện chiến lược..., từ sau Hội nghị Chính trị đặc biệt (tháng 3/1964), Trung ương Ðảng chủ trương hậu phương miền bắc phải dồn sức chi viện cho miền nam; đẩy mạnh chuẩn bị lực lượng, đường sá, phương tiện để đưa vận tải cơ giới quy mô lớn lên TS...

Tháng 6/1964, Trung đoàn công binh 98 của Bộ được điều vào TS..., chúng tôi quyết định đưa ngay Trung đoàn 98 xuống sửa chữa, nâng cấp đường Nava dài hơn bốn chục cây số từ Sê Pôn (Bản Ðông) đi Mường Noọng. Sau đó, dồn toàn bộ đội hình lên phía trước hoàn chỉnh ngót một trăm cây số đường ô-tô từ Mường Noọng vào La Hạp và từ La Hạp vào Bạc...

Cuối tháng 10/1964, anh Trần Sâm quyết định đưa Trung đoàn vận tải ô-tô 265 vào TS... Ðội hình hơn một trăm chiếc xe đầy hàng, vượt hơn một nghìn cây số, với hàng trăm cây số đường quân sự làm gấp ở TS, vào đến hạ Lào, Tây Nguyên, đòi hỏi sự nỗ lực phi thường. Lái chính và lái phụ, người và xe đánh vật với đường hàng tháng ròng. Vượt đường số 9 vào đường mới mở, mặt đường hẹp, chỉ đủ cho xe chạy một chiều..., một bên là sườn núi, một bên là vực sâu. Chỉ sơ sẩy một chút là cả người và xe lăn xuống vực...

Vậy là đến hết mùa khô 1964-1965, Ðoàn 559 đã thiết lập được tuyến hành lang giao liên, vận tải từ miền tây Quảng Bình vào khu vực ngã ba biên giới Việt-Lào-Campuchia. Về đường vận chuyển, đã kết hợp giữa đường gùi thồ thô sơ, đường ô-tô và đường sông, với tổng chiều dài hơn hai nghìn cây số, trong đó có gần tám trăm cây số đường ô-tô.

Nội dung: Thiếu tướng Võ Bẩm nguyên Tư lệnh kiêm Chính ủy Ðoàn 559
(Lược trích theo cuốn Ðường Hồ Chí Minh - khát vọng độc lập, tự do và thống nhất Tổ quốc - Nhà Xuất bản Quân đội nhân dân, Hà Nội- 2010)
Trình bày: Diệc Dương
Ảnh: TTXVN