Mở cửa trường học trong đại dịch:

Từ những FO trong trường học

Ngày 19/9, chỉ sau 2 tuần bắt đầu năm học mới, các thầy cô và học sinh ở TP Phủ Lý (Hà Nam) đã phải vội đóng cửa trường vì phát hiện F0 trong lớp học. Cho đến 26/9, có tới 60 trường hợp là giáo viên và học sinh dương tính bị nhiễm Covid-19, toàn tỉnh có hàng trăm giáo viên và học sinh khác thuộc diện F1 phải thực hiện cách ly tại các cơ sở tập trung và ở gia đình. 

Trước đó, Hà Nam không có ca nhiễm trong cộng đồng và vì thế, học sinh các cấp trong tỉnh được đến trường học trực tiếp thay vì trực tuyến như nhiều tỉnh khác.  Vậy nhưng, dịch bệnh diễn biến thật khó lường. Xuất phát từ hai vợ chồng đi theo xe vận chuyển hàng hóa từ Đồng Nai về nơi sinh sống là thôn Lê Lợi, TP Phủ Lý, Covid-19 đã lây lan thành ổ dịch cộng đồng nguy hiểm tại Hà Nam và bất ngờ tấn công trường học. Điều tra dịch tễ cho thấy, các học sinh bị lây nhiễm đều tiếp xúc với người thân trong gia đình, bạn bè trong lớp. 

Tại Thừa Thiên Huế, sau khi ghi nhận 2 học sinh tại phường Hương Chữ, thị xã Hương Trà dương tính với SARS-CoV-2, 34 học sinh cùng 12 phụ huynh và giáo viên của Trường tiểu học số 1 Hương Chữ; 8 thầy, cô giáo và 36 học sinh Trường THCS Lê Quang Tiến là F1 của hai ca bệnh nói trên đã phải cách ly tập trung tại trường.

lĐây là lần đầu tiên tại Thừa Thiên Huế có nhiều học sinh, giáo viên trong một khu vực phường, xã phải cùng lúc cách ly y tế tập trung do trở thành F1 của các ca mắc Covid-19 là học sinh. Qua điều tra truy vết cho thấy, dịch bệnh cũng lây lan do học sinh tiếp xúc với người thân trong gia đình, khi có bố là lái xe đường dài có lịch trình phức tạp, tiếp xúc nhiều người khi đi giao hàng tại các tỉnh, và có kết quả dương tính trước đó vài ngày. 

Ứng phó trước tình huống này, các tỉnh đều nhanh chóng khẩn trương truy vết, cách ly, đóng cửa các lớp học, trường học có học sinh, giáo viên bị nhiễm. Ngoài việc phải bố trí người chăm sóc, lo phục vụ hậu cần, theo dõi sức khỏe và tâm lý cho các cháu nhỏ, thì địa phương cũng đồng ý theo nguyện vọng và cam kết của các gia đình có đủ các điều kiện bảo đảm cách ly tại nhà theo quy định của ngành y tế.

Ông Trương Thanh Phòng, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nam cho biết, dịch xảy ra khi Hà Nam vừa tổ chức cho học sinh đến trường, cho nên số học sinh và giáo viên mắc Covid-19 là không thể tránh. Đây cũng là một tình huống báo trước để các trường học, các địa phương khi cho học sinh đi học phải tính đến.

Đồng chí Lê Thị Thủy, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh Covid-19 tỉnh Hà Nam cho biết: “Ngay khi phát hiện ca bệnh đầu tiên, tỉnh Hà Nam đã quyết liệt, khẩn trương thực hiện ngay các giải pháp cấp bách phòng, chống dịch, tập trung vào địa bàn thành phố Phủ Lý, là nơi xuất hiện nhiều ca bệnh trong cộng đồng dân cư, khu công nghiệp và trường học, tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm cao trong cộng đồng, đặc biệt là nơi có các giáo viên và học sinh bị nhiễm.

Ban Chỉ đạo phòng chống dịch của tỉnh đã yêu cầu các cấp, các ngành, các địa phương đặc biệt là ngành giáo dục đào tạo chủ động xây dựng và triển khai kế hoạch năm học 2021 - 2022 bảo đảm linh hoạt, phù hợp với diễn biến của tình hình dịch bệnh; chủ động điều chỉnh nội dung giảng dạy, thực hiện dạy học trực tuyến các nội dung cốt lõi cho các cấp học (đối với học sinh lớp 1,2 và trẻ mầm non thì dạy học qua truyền hình là chủ yếu); kịp thời cung cấp lịch phát sóng các chương trình dạy học trên truyền, các đường link sách giáo khoa điện tử, học liệu điện tử... cho cha mẹ học sinh để giúp học sinh tiếp tục học tập theo chỉ đạo của tỉnh, phù hợp với từng đối tượng học sinh và điều kiện của gia đình học sinh; kiên trì quan điểm “tạm dừng đến trường nhưng không dừng học”.

Những bài học từ thực tế

Kinh nghiệm của thời gian chống dịch đã đem lại cho các địa phương sự linh hoạt trong việc dạy và học “thời Covid”. 

Cô Vũ Thu Hường, Phó hiệu trưởng Trường Tiểu học Hạ Long chia sẻ, nhà trường đã chủ động sẵn các phương án dạy học linh hoạt để bảo đảm công tác dạy và học trong tình hình mới một cách khoa học và hiệu quả; dành mọi nguồn lực, thời gian ưu tiên các môn học chính để đáp ứng đầy đủ chương trình đào tạo cho học sinh; Đặc biệt nhà trường đã sẵn sàng có phương án dạy trực tuyến nếu dịch bệnh có diễn biến phức tạp, với phương châm chất lượng giáo dục phải được đặt lên hàng đầu.

Hiện Trường Tiểu học Hạ Long đã chỉ đạo các tổ chuyên môn linh hoạt và sáng tạo trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường, bám sát chuẩn kiến thức kỹ năng, yêu cầu cần đạt môn học; chỉ đạo giáo viên làm đúng theo tinh thần “Dạy học đáp ứng yêu cầu của chương trình” sách giáo khoa chỉ là “phương tiện chuyển tải” để đạt mục tiêu vừa an toàn trong công tác phòng chống dịch, vừa hoàn thành chương trình và bảo đảm chất lượng dạy và học. Đồng thời chủ động xây dựng, thiết kế các video bài giảng các môn học từ khối 1 đến khối 5 để đưa vào kho tài nguyên học liệu dùng chung cho giáo viên, học sinh toàn trường và phối hợp với phụ huynh học sinh triển khai thực hiện giải pháp học tập qua truyền hình đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam xây dựng trên kênh VTV7 và các ứng dụng khác khi địa bàn xảy ra dịch bệnh.

Tại Hà Tĩnh, sau một tuần tổ chức dạy học trực tiếp cho các học sinh bậc tiểu học, THCS, THPT và giáo dục nghề nghiệp, ngày 27/9 các trường mầm non trên địa bàn tỉnh đón học sinh trở lại, tổ chức dạy học trực tiếp 2 buổi/ngày và bán trú. Bài học từ việc ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh trong cộng đồng và thực hiện tốt các giải pháp bảo đảm an toàn cho học sinh trong điều kiện dạy học mới đã và đang giúp các trường học ở Hà Tĩnh chủ động, tự tin dạy học trực tiếp trong điều kiện thực hiện nghiêm ngặt các giải pháp phòng dịch Covid -19.

Tại Trường tiểu học Thạch Đài (Thạch Hà, Hà Tĩnh), dù mới trải qua một tuần làm quen với việc dạy học mới nhưng các giáo viên, nhân viên và học sinh nhà trường tỏ ra rất chuyên nghiệp khi thực hiện thuần thục các quy định phòng chóng dịch bệnh. Cô giáo Nguyễn Thị Tâm, Hiệu phó nhà trường cho biết: Thực hiện kế hoạch liên ngành giáo dục và y tế, nhà trường đã tổ chức nghiêm quy định phân luồng học sinh trong các buổi lên lớp. 15 lớp học được được chia làm hai 2 ca học sáng – chiều, đồng thời bố trí lệch giờ thời gian vào học và ra về của các khối học, tổ chức phân luồng vào lớp theo lối đi riêng…

Trưởng phòng Giáo dục huyện Thạch Hà Nguyễn Thanh Nga cho rằng, khi thầy trò trở lại hình thức dạy học trực tiếp trong bối cảnh dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp, hơn ai hết, các trường học đã ý thức được nhiệm vụ bảo đảm an toàn cho giáo viên, học sinh, từ đó siết chặt công tác phòng chống dịch bệnh, thực hiện tốt các biện pháp 5K. 

Trong bối cảnh dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp ngay trước thềm năm học mới, một số quốc gia, bao gồm cả những quốc gia chưa tiêm phòng Covid-19 cho trẻ em dưới 18 tuổi vẫn lên kế hoạch cho học sinh quay trở lại trường. Tuy nhiên, tất cả đều rất chú trọng các biện pháp phòng, chống dịch học đường.

Dưới đây là những cách các trường học trên khắp thế giới đang thực hiện, nhằm cố gắng bảo vệ học sinh của mình khi mở cửa trở lại:

1. Diễn tập và phương án ứng phó tình huống khẩn cấp

Ngoài việc căn cứ tình hình dịch bệnh thực tế, xác định thời gian mở cửa trở lại và đối tượng học sinh cho đi học trở lại, các nước còn đưa ra tiêu chí cho phép các trường được mở trở lại.

Tại Trung Quốc, Bộ Giáo dục đã đưa ra ba tiêu chí bắt buộc để các trường được phép mở cửa trở lại. Cụ thể, trong những trường hợp sau, các trường học không được mở cửa đón học sinh quay trở lại học :

• Nếu các biện pháp phòng, chống dịch bệnh không tiến hành triệt để, đầy đủ.
• Nếu không tiến hành diễn tập phòng dịch hiệu quả, cũng như không đưa ra kế hoạch ứng phó khẩn cấp.
• Nếu điều kiện và biện pháp phòng dịch không đạt yêu cầu.

Bởi vậy, ngoài việc chuẩn bị mọi điều kiện cũng như cơ sở vật chất để đón học sinh quay lại trường, các trường học trước đó còn phải thực hiện diễn tập các phương án đón học sinh trở lại trường với kịch bản cụ thể như: mô phỏng học sinh vào trường, mô phỏng học sinh vào lớp học, mô phỏng học sinh ăn trưa tại nhà ăn, và mô phỏng học sinh trở về ký túc xá,… Xây dựng và diễn tập các phương án ứng phó tình hướng khẩn cấp khi xuất hiện ca nhiễm trong trường.

2. Giữ khoảng cách an toàn

Đan Mạch nới lỏng các biện pháp giãn cách xã hội vào giữa tháng 4/2020 và bắt đầu mở cửa trở lại các trường học. Giáo viên được hướng dẫn cách bảo đảm học sinh giữ khoảng cách với nhau khi ở trường. Với các trường vẫn phải đóng cửa, một số giáo viên đã đưa học sinh ra ngoài giảng dạy và viết phấn lên sân trường thay vì trên bảng.

Ở Thụy Sĩ, học sinh tại trường Geneva’s La Tour School phải học cách thích nghi với những quy định và cách thức giao tiếp mới, cũng như với việc phải tạm biệt cha mẹ ở nơi cách xa cổng trường. Các lớp học được giảm ½ số học sinh để hạn chế tập trung đông người, bàn học được kê cách nhau 2 mét (tương đương 6,5 feet).

3. Tấm chắn và nước rửa tay

Trường Springplank ở thành phố Den Bosch, Hà Lan đã lắp đặt các tấm chắn bằng nhựa chung quanh bàn học sinh và đặt máy bơm gel khử trùng ở cửa ra vào để bảo đảm an toàn cho thầy cô và học sinh trong lớp.

Trường dòng Ecole St-Gerard ở ngoại ô Montreal, Canada mở cửa trở lại và bắt nhân viên đeo kính chắn giọt bắn cũng như sử dụng nước sát khuẩn thường xuyên.

Bộ Giáo dục Mỹ thông báo trên Twitter khuyến nghị của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) về việc "tất cả giáo viên, nhân viên, học sinh và khách đến các trường từ mẫu giáo đến lớp 12 đều phải đeo khẩu trang dù đã tiêm hay chưa tiêm vaccine phòng Covid-19".

4. Sắp xếp ca học so le

Các trường học ở bang lớn nhất của Australia, New South Wales, đã mở cửa trở lại nhưng chỉ cho học sinh đi học một ngày/tuần trên cơ sở xếp lớp so le.

Thành phố Melbourne thuộc bang Victoria, Úc thì cho phép thanh thiếu niên đi học trước, sau đó là các em học sinh nhỏ tuổi.

Ở Israel, học sinh được trang bị kính chống giọt bắn và nước sát khuẩn khi đi học, chỉ các em học sinh ba lớp đầu tiên của cấp tiểu học và hai lớp cuối cùng của cấp trung học mới được phép đi học trở lại, nhưng mỗi lớp cũng chỉ giới hạn 15 học sinh, để giữ khoảng cách an toàn và không tập trung đông người.

Tại Pháp, các em học sinh tiểu học phải ngồi cách nhau ít nhất 1 mét trong các lớp học nhỏ và lắng nghe giáo viên đeo kính chống giọt bắn giảng bài.

5. Xét nghiệm và đo thân nhiệt

Tại Cprus, một trường học ở Nicosia bố trí nhân viên y tế mặc đồ bảo hộ cá nhân và test virus SARS-CoV-2 cho học sinh, nhằm bảo đảm an toàn học đường.

Tại Thượng Hải, sinh viên và nhân viên được yêu cầu quét máy đo thân nhiệt trước khi vào trường. Áp phích tuyên truyền về các biện pháp phòng dịch được dán ngay trên tường trong trường và căng tin của trường luôn được giữ gìn sạch, các bàn ăn được ngăn cách bằng các tấm kính, và chỉ cho hai học sinh ngồi cùng 1 bàn ăn.

Mặc dù khung cảnh này thật giống trong bệnh viện, nhưng các sinh viên tại thành phố Thượng Hải vẫn cảm thấy rất vui vì sau ba tháng đóng cửa do dịch bệnh, họ cuối cùng cũng được trở lại trường.

Các biện pháp phòng, chống dịch trong học đường có thể được thực hiện ở mức độ khác nhau, với những trọng tâm không giống nhau tuỳ tình hình dịch bệnh ở mỗi nước, song tất cả đều cùng chung một mục tiêu là bảo vệ sự an toàn cho thầy cô giáo và các em học sinh trong quá trình học tập.