HỒI ỨC NGƯỜI “CẦM LÁI”

Ông Nguyễn Hải Sản đến với nghề một cách tình cờ. Năm 1969, khi còn là học sinh cấp ba, ông đăng ký dự tuyển vào ngành đường sắt - khi ngành này đang tìm kiếm những thanh niên khỏe mạnh, có đủ tiêu chuẩn về chiều cao, cân nặng, thị lực, thính lực để đào tạo lái tàu. Quê ở Hương Sơn (Mỹ Đức, Hà Tây), chàng trai trẻ mang theo tinh thần xông xáo của tuổi mười tám đôi mươi bước vào lớp đào tạo lái đầu máy diesel, nơi thầy chủ yếu truyền nghề bằng kinh nghiệm, giáo trình bài bản gần như chưa có.

Làm bạn với đầu máy, một thế giới kỳ lạ mở ra trước mắt. Càng học càng mê, càng hiểu càng say nghề. Học viên Nguyễn Hải Sản dần nhận ra rằng điều khiển cả một đoàn tàu, chở theo hàng trăm sinh mạng, là trọng trách lớn lao - chỉ một phút sơ suất có thể để lại hậu quả khôn lường. Những ngày học lý thuyết ở Hà Nội đã gian khổ, thời gian sơ tán về Hà Bắc, Thanh Hóa lại càng thiếu thốn. Để nắm vững nghề, học viên phải bám xưởng như công nhân thực thụ, học cơ khí, học cách “bắt bệnh” cho đầu máy, học sửa chữa để nếu tàu hỏng giữa đường còn biết xoay xở. Cần mẫn, thông minh, lại được nhiều anh em đi trước chỉ bảo, tay nghề ông Sản ngày càng vững vàng.

Những năm đánh Mỹ, mặt trận giao thông vận tải là tuyến lửa khốc liệt. Tàu chạy trên đường ray cố định, trong khi máy bay địch rình rập trên đầu. Nhiều học viên và công nhân đã hy sinh. Riêng lớp của ông Sản, hai người bạn thân đã mãi mãi nằm lại. Một người bị bom bi trúng khi vừa chui xuống hầm, một người bị tróc cả da đầu vì trúng bom, hy sinh. “Nỗi đau ấy không bao giờ quên được”, ông nói, mắt rưng rưng.

Đầu năm 1973, sau khi tốt nghiệp, ông được phân về Xí nghiệp Đầu máy Hà Nội. Ba năm sau, từ phụ lái, ông chính thức trở thành lái chính sau khi hoàn thành đủ số km an toàn và vượt qua các kỳ sát hạch. Chuyến tàu đầu tiên do ông điều khiển là tàu H63 tuyến Hà Nội-Hải Phòng. Tàu về ga an toàn và đúng giờ, ông mừng rơi nước mắt. Nghề lái tàu đã rèn cho ông đức tính kỷ luật, chỉn chu, cần kiệm và sáng tạo. Với ông, đầu máy tốt thì nhiên liệu tiết kiệm, hành khách an toàn, mà lái tàu thì cũng “đỡ khổ”.

Đến giờ, ông vẫn nhớ rành rọt từng mác tàu, giờ tàu, tên các ga dọc các tuyến đường sắt. Trưa 30/4/1975, khi đang ở ga Hải Phòng chuẩn bị lái tàu về Hà Nội, nghe tin chiến thắng, ông phấn khích leo lên đầu máy, kéo hồi còi dài mừng đất nước thống nhất. Sân ga rộn ràng tiếng reo hò. Bao năm mong mỏi, giờ ước nguyện đã thành sự thật.

TRE GIÀ MĂNG MỌC

Sau ngày đất nước thống nhất, những chuyến tàu bắc-nam nối liền hai miền không còn tiếng bom rơi, đạn lạc. Tuổi cao, đã rời xa đầu máy từ lâu, nhưng trong ông Nguyễn Hải Sản, ngọn lửa nghề vẫn chưa bao giờ tắt. Những hồi còi tàu năm nào vẫn vang vọng trong tâm trí ông như lời hiệu triệu của một thời gian khó mà quật cường, đầy gian lao nhưng cũng lấp lánh tự hào. Với ông, được là người “cầm lái” trong thời khắc thiêng liêng ấy không chỉ là vinh dự nghề nghiệp mà còn là một phần ký ức không thể thay thế trong hành trình dựng xây đất nước.

“Tre già, măng mọc”, ông nhẹ nhàng nói, ánh mắt xa xăm như nhìn về những con tàu tương lai. Thế hệ ông đã hoàn thành sứ mệnh với tất cả sự tận tụy và lòng yêu nước cháy bỏng. Giờ đây, ông đặt niềm tin vào lớp người sau - những người sẽ điều khiển những đoàn tàu cao tốc vươn dài theo hình chữ S, góp phần đưa đất nước đến những chân trời mới trong kỷ nguyên hiện đại.

Tâm nguyện của ông Sản cũng là ước vọng của biết bao người gắn bó cả đời mình với đường ray, nhà ga: Rằng ngành đường sắt - biểu tượng của kết nối và trường tồn - sẽ tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, xứng tầm là động mạch của một Việt Nam hiện đại, hội nhập và hùng cường. Bởi mỗi chuyến tàu đi qua không chỉ chở hành khách, hàng hóa mà còn chuyên chở khát vọng, ký ức và tình yêu đất nước, trải dài theo chiều dài non sông.