Xuân Ất Tỵ 2025, Đảng Cộng sản Việt Nam đã 95 năm đồng hành cùng lịch sử dân tộc với nhiều thắng lợi lớn lao, vẻ vang. Trong các nhân tố làm nên những thắng lợi ấy, có đóng góp không nhỏ của tầng lớp văn nghệ sĩ.

Bằng tình yêu và trách nhiệm với đất nước, với Đảng, với vận mệnh dân tộc và từ thực tiễn sinh động của đời sống, các nhà thơ, nhạc sĩ đã cống hiến miệt mài và hiệu quả, sáng tác nhiều tác phẩm về Đảng với một niềm tin bất diệt, tinh thần lạc quan và niềm tự hào về Đảng vinh quang. Đặc biệt, cứ mỗi dịp Tết đến, Xuân về, trong không khí xuân rạo rực, nghe những bài ca dâng Đảng, mừng Xuân được phát đi trên các phương tiện truyền thông đại chúng, trong lòng mỗi người dân Việt Nam đều không khỏi trào dâng niềm tự hào, xúc động.

Thực tế cho thấy những bài ca về Đảng đã luôn được ra đời, đồng hành cùng sự ra đời và lớn mạnh của Đảng. Ngay trong phong trào cách mạng 1930-1931 với đỉnh cao là Xô viết Nghệ Tĩnh, nhạc sĩ Đinh Nhu (1910 -1945) đã cho ra đời một tác phẩm ca ngợi đội quân hùng binh của Đảng, ca khúc “Cùng nhau đi hùng binh”.

Với lời lẽ ngắn gọn, dễ nhớ, dễ hiểu, lời bài hát như một lời hiệu triệu của Đảng trước nhân dân: “Cùng nhau đi hùng binh, đồng tâm ta đều bước. Đừng cho quân thù thoát, ta quyết chí hy sinh tiến lên đại đồng…”

Năm 1945, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo nhân dân ta đấu tranh cách mạng và khi thời cơ đến đã đứng lên làm nên một cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám, lật đổ chế độ phong kiến, ách cai trị của thực dân Pháp, phát xít Nhật, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Thực tiễn lịch sử hào hùng đó của nhân dân ta càng định vai trò và niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng. Đồng thời, cũng tạo nên nguồn cảm hứng của các nhạc sĩ sáng tác nhiều ca khúc về Đảng.

Tháng 2/1951, Đảng Cộng sản Đông Dương tiến hành Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 2 tại huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. Tại đại hội này, Đảng đã đổi tên từ Đảng Cộng sản Đông Dương thành Đảng Lao động Việt Nam và ra hoạt động công khai. Ngay sau đó, tại tỉnh Thái Nguyên, nhạc sĩ Đỗ Minh (1926-2008) đã kịp thời sáng tác ca khúc “Chào mừng Đảng Lao động Việt Nam” (sau đổi thành “Chào mừng Đảng Cộng sản Việt Nam”). Những câu hát trong ca khúc này chan chứa niềm vui và tràn đầy xúc động, tự hào: “Vừng trời đông, ánh hồng soi sáng bừng lên/ Đàn bồ câu trắng bay về trong nắng mới/ Ngàn triệu dân xiết tay nhau đứng quanh Đảng Cộng sản Việt Nam/ Khối kết đoàn công nông bền vững…”

Năm năm sau, tại Hà Nội, nhạc sĩ Thanh Phúc (1933-2020), khi nhớ về những tháng ngày kháng chiến sống ở núi rừng Việt Bắc trong sự chở che, cứu mang, đùm bọc của đồng bào dân tộc Mèo (Mông) của tỉnh Hà Giang, ông đã sáng tác nên ca khúc rất độc đáo “Người Mèo ơn Đảng”. Đó cũng như là lời tuyên truyền vận động của chính quyền địa phương, bộ đội biên phòng với đồng bào Mèo về đường lối, chính sách đúng đắn của Đảng và Chính phủ.

Năm 1975, khi đất nước cùng chung hưởng niềm vui miền nam giải phóng, đất nước thống nhất, non sông cùng về một mối, hàng loạt các ca khúc về đất nước, về Đảng đã được các nhạc sĩ cho ra đời. Có thể kể đến ca khúc “Việt Nam ơi, mùa Xuân đến rồi” của nhạc sĩ Huy Du (1926 - 2007), “Lá cờ Đảng” của nhạc sĩ Văn An.

Đặc biệt, ca khúc “Đảng là cuộc sống của tôi” của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn. Trong ca khúc này, nhạc sĩ đã gửi gắm trọn vẹn tình cảm, thể hiện niềm tin yêu son sắt với Đảng ta: “Đảng là cuộc sống của tôi/ Mãi mãi đi theo người/ Từ thuở còn thơ đời tôi chưa quen sóng gió/ Đảng đã cho tôi lẽ sống niềm tin/ Giữa biển khơi biết đâu là bờ/ Bầu trời xanh chưa thấy bao giờ”.

Sinh thời, chính nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn đã từng tâm niệm: “Đây chính là tâm sự, là tiếng lòng của tôi với Đảng, cũng là tiếng lòng của mọi người lúc bấy giờ đối với Đảng. Nó là một cái gì đó thân thuộc, máu mủ, rất tự nhiên. Như trong lời ca, tôi viết ca khúc về Đảng, vì Đảng là cuộc sống của tôi, là để nói với chính tôi, với đồng đội, với đồng bào về những tâm tư tình cảm của người chiến sỹ cách mạng, của mọi người dân đối với Đảng. Đảng cho tôi một nhân cách, một định hướng, một niềm tin. Lý tưởng của Đảng đã thấm sâu vào máu thịt tôi, giai điệu về Đảng ngân lên từ trong trái tim tôi”.

Trong các nhạc sĩ viết về Đảng, nhạc sĩ Phạm Tuyên là một trong ít nhạc sĩ có nhiều ca khúc về Đảng hay nhất. Ông cũng là một trong số những nhạc sĩ nổi tiếng có khả năng viết nhiều ca khúc đa dạng về Đảng, Bác Hồ, về tình yêu quê hương đất nước. Viết về Đảng, ông có chùm ca khúc hay như “Màu cờ tôi yêu”, “Đảng đã cho ta mùa Xuân”, “Đảng đã cho tôi sáng mắt sáng lòng”.

Năm 1959, bắt gặp một bài thơ của nhà thơ cộng sản người Pháp Louis Aragon qua bản dịch của nhà thơ Tố Hữu in trên báo, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã phổ thành bài hát “Đảng đã cho tôi sáng mắt sáng lòng”. Tròn một năm sau đó, nhân kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Đảng (1930 -1960) cũng là năm Đảng ta quyết định lấy ngày 3/2 dương lịch là ngày kỷ niệm thành lập Đảng, lấy cảm hứng từ câu thơ của nhà thơ cộng sản Pháp Pôn Vay-ăng Cu-tua-ri-e “Chủ nghĩa cộng sản là mùa Xuân của nhân loại”, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã viết tiếp ca khúc thứ hai “Đảng đã cho ta mùa Xuân”.

Câu hát “Đảng đã cho ta một mùa Xuân đầy ước vọng” thể hiện niềm hân hoan của cả nước mừng Đảng quang vinh tròn 30 tuổi (1930-1960), đồng thời đó cũng là lời chúc Tết của Đảng đối với toàn quân, toàn dân bước sang năm mới. Đến hôm nay, nó vẫn là ca khúc bất hủ, chạm đến hàng triệu trái tim người Việt.

Đến năm 1979, khi cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc chống quân xâm lược Trung Quốc bùng nổ, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã phổ thơ của nhà thơ Diệp Minh Tuyền để viết nên bài hát “Màu cờ tôi yêu”. Điều đặc biệt nhất trong tác phẩm âm nhạc này của ông là viết về Đảng nhưng không nhắc một từ nào là “Đảng” mà chỉ nói về lá cờ Tổ quốc, nhưng khi giai điệu đó ngân lên thì ai cũng hiểu là nói về cờ Đảng.

Trong khi đó, ca khúc “Lá cờ Đảng” được nhạc sĩ Văn An (1929-2011) viết năm 1975 khi miền Nam mới giải phóng, đất nước thống nhất. Bài hát chứa đựng niềm tự hào, niềm tin sắt son vào lá cờ Đảng, vững tin vào sự thắng lợi cuối cùng để trọn đời đi theo Đảng. Chỉ bằng ca từ giản dị, nhưng ca khúc vẫn khơi dậy được niềm tự hào trong trái tim mỗi người con đất Việt về lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc: “Đất nước bốn ngàn năm ôi tự hào biết mấy/ Hạnh phúc trong tay ta đang nở hoa kết trái/ Còn gì đẹp hơn lá cờ đỏ búa liềm/ Đảng ta đó hân hoan một niềm tin”.

Năm 1976, nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn (1929-2016) sáng tác ca khúc “Đảng là cuộc sống của tôi” khi nước nhà đã thống nhất, non sông đã thu về một mối. “Đảng là cuộc sống của tôi/ Mãi mãi đi theo Người/ Từ thuở còn thơ, đời tôi chưa quen sóng gió/ Đảng đã cho tôi lẽ sống niềm tin, giữa biển khơi biết đâu là bờ/ Bầu trời xanh chưa thấy bao giờ…” Những câu hát không chỉ ẩn chứa tình dân, nghĩa Đảng mà nó còn như là một lời tuyên ngôn dõng dạc: Đảng Cộng sản Việt Nam như máu thịt của nhân dân, luôn trường tồn trong lòng nhân dân và dân tộc Việt Nam.

Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn từng chia sẻ rằng, ông đã viết nhiều ca khúc về Đảng, thậm chí ở mỗi kỳ đại hội Đảng. Cảm xúc để ông viết bài hát này đến rất tự nhiên và ông cũng chia sẻ: “Khi viết về Đảng thì ít khi người ta viết bằng bút pháp trữ tình, nhưng bài “Đảng là cuộc sống của tôi” lại được kết nên từ bút pháp ấy chứ không phải là nhịp điệu sôi nổi, nhộn nhịp, hùng tráng như bao ca khúc khác viết về Đảng”. Và có lẽ đó là một trong những lý do mà ca khúc “Đảng là cuộc sống của tôi” là một trong những chùm ca khúc được Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật năm 2000.

Những ca khúc quen thuộc và nổi tiếng đó vẫn thường được biểu diễn trong các lễ kỷ niệm, hội nghị, đại hội, các chương trình nghệ thuật chính luận để khẳng định và tôn vinh Đảng cộng sản Việt Nam. Cứ mỗi khi các ca khúc đó được ngân lên, cả người hát và người nghe đều được khơi dậy lòng tự hào, tự tin để cống hiến cho nước, cho dân, cho Đảng.

Sau Cách mạng tháng 8/1945, Việt Nam có một thế hệ các ca sĩ được đào tạo bài bản, giỏi nghề, nhiều người được đào tạo ở nước ngoài, và tên tuổi họ gắn liền với các ca khúc ca ngợi Đảng. Nhiều ca sĩ sau này đều trở thành giảng viên ở các trường âm nhạc chuyên nghiệp, đào tạo các thế hệ sau, được phong tặng các danh hiệu cao quý như NSND, NSƯT, giành nhiều giải thưởng âm nhạc trong nước và quốc tế...

Có thể kể đến những nghệ sĩ “cây đa, cây đề” của nền âm nhạc Việt Nam như NSND Quốc Hương, NSƯT Trần Thụ, NSND Trần Chất, NSND Trần Khánh, NSND Quý Dương, NSƯT Quang Hưng, NSND Trần Hiếu, NSƯT Kiều Hưng, NSND Trung Kiên, NSND Doãn Tần, NSND Quang Thọ, NSƯT Dương Minh Đức, NSƯT Tiến Thành, NSƯT Trung Đức…

Hoặc các nữ nghệ sĩ như NSND Thương Huyền, NSƯT Tân Nhân, NSND Tường Vy, NSND Thanh Huyền, NSƯT Bích Liên, NSƯT Vũ Dậu, NSND Thanh Hoa, NSND Lê Dung, NSND Thu Hiền… cũng đều gắn bó với các ca khúc ca ngợi Đảng, ca ngợi Bác Hồ, ca ngợi cách mạng.

Các thế hệ sau có những nghệ sĩ mà tên tuổi gắn liền với nhạc cách mạng như các NSƯT Quang Lý, Tuấn Phong, Tạ Minh Tâm, Thanh Thúy, Đăng Dương, Việt Hoàn, các nghệ sĩ Trọng Tấn, Anh Thơ, Lan Anh, trẻ hơn có Vũ Thắng Lợi...

Nhiều nghệ sĩ tên tuổi đã gắn bó với các ca khúc ca ngợi Đảng, trở thành kinh điển mỗi khi nhắc đến những ca khúc này, như NSND Quốc Hương nổi tiếng với các ca khúc "Tình ca" (Hoàng Việt), Tiểu đoàn 307 (Nguyễn Hữu Trí - Nguyễn Bính), "Bình Trị Thiên khói lửa" (Nguyễn Văn Thương)…, hay NSND Trần Khánh gắn liền với các ca khúc: "Tôi là người thợ lò", "Người chiến sĩ ấy" (Hoàng Vân), "Bình Trị Thiên khói lửa" (Lê Thương), "Hà Nội niềm tin và hy vọng" (Phan Nhân), "Thành phố hoa phượng đỏ" (Lương Vinh - Hải Như)…

Ngoài ra, có thể kể đến NSND Quý Dương, một trong những nghệ sĩ opera đầu tiên của Việt Nam, tên tuổi cũng gắn bó với những bài hát như "Chào sông Mã anh hùng" (Xuân Giao), "Bài ca Hồ Chí Minh" (Văn Cao), "Tình em", "Cùng anh tiến quân trên đường dài" (Huy Du)… Hay NSND Tường Vy nổi tiếng với các bài hát "Tiếng đàn Ta Lư" (Huy Thục), "Cô gái vót chông" (Hoàng Hiệp, thơ Molovklavi), "Bóng cây Kơ-nia" (Phan Thanh Nam, thơ Ngọc Anh), …; NSND Thanh Hoa nổi tiếng với các bài "Giữa Mạc Tư Khoa nghe câu hò Nghệ Tĩnh" (Trần Hoàn), "Bác Hồ một tình yêu bao la" (Thuận Yến), "Đường tàu mùa xuân" (Phạm Minh Tuấn)…

Hay nhắc đến NSND Quang Thọ - người con đất mỏ là nhớ đến "Tôi là người thợ lò, sinh ra trên đất mỏ, trong những ngày cờ đỏ tung bay trên núi Bài Thơ"...

Một điều thú vị là ở mỗi thời kỳ lại có những bộ tam, bộ tứ “nhạc đỏ” như các NSND Quý Dương, Trần Hiếu, Quang Thọ, Quang Hưng, bộ tam Đăng Dương – Việt Hoàn – Trọng Tấn, song ca Trọng Tấn – Anh Thơ…

95 năm qua, Đảng luôn đồng hành cùng dân tộc và mọi thắng lợi của dân tộc đều gắn liền với vai trò to lớn của Đảng cộng sản Việt Nam. Những ca khúc hay về Đảng như tiếp cho chúng ta nguồn năng lượng, trao truyền niềm tin, như vẫy gọi, như tiếp sức hàng triệu bước chân người Việt cùng bước đi dưới lá cờ của Đảng trong hành trình đổi mới đất nước, vững tin hướng về phía trước, cùng bước vào kỷ nguyên mới với khát vọng vươn mình.

Xuân Ất Tỵ 2025 là Xuân đặc biệt vì không chỉ là mùa Xuân khởi đầu của một năm mới mà còn mở ra một kỷ nguyên mới, một hành trình mới với khát vọng vươn mình của dân tộc.
Việt Nam ơi, mùa Xuân đến rồi.

Ngày xuất bản: 3/2/2025
Nội dung: TRẦN TRUNG HIẾU, HỒNG MINH, TUYẾT LOAN
Ảnh: THÀNH ĐẠT, TTXVN, nhân vật cung cấp
Media: NGUYỄN TRUNG HIẾU
Trình bày: NGỌC LINH