Ngành nông nghiệp vươn tới thị trường toàn cầu

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến năm 2024, Việt Nam đã có bảy mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu hơn 3 tỷ USD, gồm: gạo, cà-phê, cao su, hạt điều, rau quả, tôm, gỗ và sản phẩm gỗ; Khu vực nông, lâm, thủy sản chiếm tỷ trọng 11,86% GDP cả nước – cao hơn mức trung bình của thế giới là 4,3%. Lý giải về sức bền và sức bật trong tăng trưởng của ngành nông nghiệp, điều Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến tâm đắc, chính. là giá trị thu được từ quá trình chuyển đổi tư duy trong sản xuất nông nghiệp đạt được sự thống nhất từ trung ương đến địa phương.

Kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam liên tục lập lỷ lục mới với danh mục sản phẩm đa dạng, hiện diện tại gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ. Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại nhiều quốc gia và khu vực lớn trên thế giới như Mỹ, Trung Quốc, Liên minh châu Âu đều cho biết các thị trường này ngày càng đánh giá cao những đổi mới trong sản xuất nông nghiệp của Việt Nam thông qua chất lượng hàng hóa được nâng cao, đáp ứng những yêu cầu khắt khe nhất của người tiêu dùng. Từ đó, EU đang tăng cường nhập khẩu gạo và trái cây của Việt Nam; Mỹ nhập khẩu thủy sản, đồ gỗ và các sản phẩm từ gỗ với trị giá lớn; Trung Quốc dẫn đầu về nhập khẩu rau quả của Việt Nam; trong khi đó thị trường mới Halal với quy mô lớn cả về dân số, nhu cầu tiêu dùng và doanh thu cũng sẵn sàng hợp tác với Việt Nam trong nhập khẩu nông sản, thực phẩm...

Tiếp sức cho thành tựu này là những chính sách nông nghiệp đa dạng được đưa ra dày đặc trong thời gian qua liên quan đến các vấn đề như: tái cơ cấu ngành nông nghiệp; chương trình giống quốc gia; nông nghiệp tuần hoàn; nông nghiệp hữu cơ; nông nghiệp giảm phát thải; chuyển đổi số trong nông nghiệp; tín dụng cho nông, lâm, thủy sản; logistics phục vụ sản xuất và xuất khẩu nông sản…

Tuy nhiên, trong bối cảnh nền nông nghiệp Việt Nam đang phải chịu áp lực từ khan hiếm tài nguyên thiên nhiên; biến đổi khí hậu…, để tạo ra bước đột phá tăng trưởng thời gian tới, ngành nông nghiệp cần thay đổi mạnh mẽ hơn trong ứng dụng khoa học và công nghệ, nhất là các công nghệ số như: Internet vạn vật (IoT), Trí tuệ nhân tạo (AI), Chuỗi khối (Blockchain), Dữ liệu lớn (Big Data), Hệ thống tính toán hiệu năng cao (High Performance Computing-HPC), Điện toán đám mây (Cloud Computing), Robot tự động hóa (Antonomous Robots), An toàn, an ninh thông tin mạng (CyberSecurity)...

Nền sản xuất nông nghiệp sáng tạo dựa trên thành tựu của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 sẽ góp phần định hình chuỗi giá trị nông nghiệp trên cơ sở tối ưu tài nguyên, tối ưu chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm. Điều này cũng đã được thể hiện rõ nét tại Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” khi xác định rõ nông nghiệp là một trong những ngành cần ưu tiên chuyển đổi số trước; trong đó, chú trọng nông nghiệp thông minh, nông nghiệp chính xác, tăng tỷ trọng của nông nghiệp công nghệ số trong nền kinh tế.

Theo dự báo của các tổ chức quốc tế, đến năm 2050, thế giới cần sản xuất thêm 70% thực phẩm, trong khi tỷ trọng nông nghiệp giảm xuống chỉ còn 3% GDP toàn cầu. Năm 2030, dự báo thế giới vẫn còn khoảng 800 triệu người bị đói và 8% dân số vẫn ở trong tình trạng suy dinh dưỡng. Đây là thách thức cho vấn đề an ninh lương thực toàn cầu, nhưng cũng là thời cơ cho nông nghiệp Việt Nam vươn mình thể hiện vị thế mới thông qua việc đẩy mạnh sản xuất, tăng trưởng bền vững, sớm trở thành “bếp ăn”, thành nguồn cung lương thực, thực phẩm tin cậy của thế giới. Không chỉ vinh danh nông sản Việt Nam trên trường quốc tế, nông nghiệp Việt Nam còn vươn đến mục tiêu cao hơn - đóng góp vai trò to lớn vào an ninh lương thực toàn cầu.