HỆ THỐNG NGHỊ QUYẾT PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN THÀNH PHỐ

Trong nhiệm kỳ 2021–2026, một trong những dấu ấn nổi bật của Hội đồng nhân dân Thành phố là tổ chức thành công nhiều kỳ họp với khối lượng công việc rất lớn. Từ các kỳ họp này, Hội đồng nhân dân Thành phố đã kịp thời ban hành hệ thống nghị quyết đúng thẩm quyền, bám sát thực tiễn, đáp ứng yêu cầu chỉ đạo, điều hành, phát triển kinh tế–xã hội theo từng giai đoạn, đồng thời bảo đảm quốc phòng–an ninh và an sinh xã hội trên địa bàn.

Thực tiễn cho thấy, ngay từ đầu nhiệm kỳ, trong bối cảnh cao điểm của đại dịch Covid-19, Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, Hội đồng nhân dân tỉnh Bình Dương và Hội đồng nhân dân tỉnh Bà Rịa–Vũng Tàu (cũ) đã phát huy rõ vai trò cơ quan quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương. Các cơ quan dân cử đã kịp thời ban hành nhiều nghị quyết mang tính khẩn cấp, chưa có tiền lệ, tạo cơ sở pháp lý để triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống dịch, bảo đảm an sinh xã hội và tạo nền tảng phục hồi kinh tế sau dịch.

Các chính sách tập trung vào những nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất như người lao động mất việc, lao động tự do, người yếu thế và doanh nghiệp gặp khó khăn. Riêng tại Thành phố Hồ Chí Minh, đã có hơn 7,1 triệu lượt người được hỗ trợ, với tổng kinh phí hơn 12.750 tỷ đồng; trong đó, nhóm lao động tự do hơn 1 triệu người, với kinh phí khoảng 1.840 tỷ đồng.

Không chỉ dừng ở việc ban hành chính sách, Hội đồng nhân dân các địa phương còn tăng cường giám sát việc triển khai nghị quyết, bảo đảm ngân sách được sử dụng “đúng–đủ–kịp thời–công bằng”, kịp thời điều chỉnh những bất cập nảy sinh từ thực tiễn, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào chính quyền trong giai đoạn đặc biệt khó khăn.

Hay như từ thời điểm sắp xếp các đơn vị hành chính và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp (từ ngày 1/7/2025 đến nay), trong thời gian ngắn, Hội đồng nhân dân Thành phố đã khẩn trương rà soát hệ thống nghị quyết của ba khu vực trước khi sắp xếp; đồng thời phối hợp chặt chẽ với Ủy ban nhân dân Thành phố để xác định phương thức, lộ trình xử lý cụ thể (ban hành mới, kế thừa áp dụng, bãi bỏ, điều chỉnh–bổ sung). Việc này nhằm bảo đảm điều kiện vận hành của mô hình chính quyền mới, đáp ứng yêu cầu phát triển thực tiễn, khơi thông nguồn lực và tạo đà tăng trưởng cho Thành phố.

Song song, Hội đồng nhân dân Thành phố chú trọng bảo đảm tính liên tục, đồng bộ của chính sách, không để xảy ra chênh lệch, “độ vênh” ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân; qua đó góp phần giữ vững ổn định chính trị và duy trì nhịp độ phát triển kinh tế–xã hội trong giai đoạn chuyển tiếp.

Đặc biệt, trong bối cảnh Thành phố vừa được Quốc hội trao cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội (Nghị quyết 98 sửa đổi), mở ra không gian thể chế mới, vai trò của Hội đồng nhân dân Thành phố càng trở nên quan trọng.

BẢO ĐẢM “ĐÚNG LUẬT, ĐỦ QUYỀN” VÀ NHANH CHÓNG PHÁT HUY HIỆU QUẢ THỰC TIỄN

Vừa qua, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 260/2025/QH15 (Nghị quyết 98 sửa đổi) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15. Hội đồng nhân dân Thành phố đã xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt của nhiệm kỳ, vừa mang tính chiến lược lâu dài, vừa đòi hỏi hành động khẩn trương, quyết liệt, với số lượng 51 nghị quyết được ban hành, tạo hành lang pháp lý để các cơ chế, chính sách đặc thù sớm đi vào thực tiễn. Bên cạnh vai trò quyết định chính sách, Hội đồng nhân dân Thành phố đặc biệt coi trọng chức năng giám sát việc tổ chức thực hiện thông qua vai trò “gác cổng thể chế”, bảo đảm các cơ chế đặc thù được vận dụng đúng thẩm quyền, đúng mục tiêu, minh bạch và hiệu quả, góp phần tạo nền tảng quan trọng cho sự phát triển nhanh và bền vững của Thành phố trong giai đoạn mới.

Để Nghị quyết sớm đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả như kỳ vọng của Quốc hội và nhân dân, Hội đồng nhân dân Thành phố xác định rõ trách nhiệm, chủ động đồng hành cùng chính quyền, tập trung triển khai bốn định hướng lớn: “quyết định chiến lược, quy định chi tiết, giám sát hiệu quả và kiến nghị khả thi”.

Trước hết, Hội đồng nhân dân Thành phố sẽ ban hành nghị quyết triển khai Nghị quyết của Quốc hội, cụ thể hóa rõ trách nhiệm, lộ trình và nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị, bảo đảm sự thống nhất trong tổ chức thực hiện. Đồng thời, Hội đồng nhân dân Thành phố sẽ khẩn trương thể chế hóa đầy đủ các nội dung được Quốc hội phân quyền, giao quyền, nhất là những cơ chế mới, mang tính đột phá–điều kiện tiên quyết để chủ trương của Quốc hội vận hành thông suốt từ Trung ương đến cơ sở.

Song song đó, Hội đồng nhân dân Thành phố tăng cường giám sát việc thực thi, tập trung vào các lĩnh vực trọng tâm, nhạy cảm, có tác động lớn đến phát triển kinh tế–xã hội và đời sống nhân dân. Thông qua giám sát, Hội đồng nhân dân Thành phố kịp thời phát hiện khó khăn, vướng mắc, những vấn đề mới chưa được luật hoặc nghị quyết quy định, để phối hợp với Ủy ban nhân dân Thành phố báo cáo Chính phủ, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách phù hợp.

Qua đó, mô hình thí điểm đặc thù của Thành phố được bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời, đồng thời đề cao công khai, minh bạch, phòng ngừa rủi ro và tiêu cực trong quá trình triển khai.

KHÓ KHĂN, HẠN CHẾ

Mặc dù đạt được nhiều kết quả quan trọng và nổi bật, hoạt động của Hội đồng nhân dân Thành phố vẫn còn đối mặt với một số khó khăn, hạn chế. Trước hết, quy mô Hội đồng nhân dân sau sắp xếp rất lớn, với 204 đại biểu, phạm vi quản lý rộng, khối lượng công việc tăng mạnh, tạo áp lực cho công tác tổ chức kỳ họp, điều hành thảo luận và bảo đảm điều kiện phục vụ.

Bên cạnh đó, việc chuẩn bị hồ sơ, tài liệu trình kỳ họp ở một số nội dung còn gấp, chất lượng chưa đồng đều, phải điều chỉnh, bổ sung nhiều lần, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng thẩm tra. Trong giai đoạn đầu triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, hạ tầng công nghệ thông tin và phần mềm phục vụ kỳ họp chưa thật sự đồng bộ, gây khó khăn cho việc tổ chức họp không giấy và biểu quyết điện tử.

Ngoài ra, một số kiến nghị của cử tri liên quan đến đất đai, quy hoạch, khiếu nại kéo dài còn chậm được xử lý dứt điểm do lịch sử quản lý phức tạp, chính sách thay đổi và thẩm quyền qua nhiều cấp. Nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế này xuất phát từ việc mô hình chính quyền hai cấp vẫn còn mới, trong khi hệ thống cơ chế, chính sách đặc thù và những điểm “vênh” giữa các văn bản đang trong quá trình rà soát, hoàn thiện.