Mở cửa du lịch quốc tế,
chiến lược mạo hiểm
của Tây Ban Nha
Chuyên đề “Chiến lược tái mở cửa, phục hồi kinh tế trong dịch Covid-19” cung cấp góc nhìn đa chiều, bài học kinh nghiệm của những quốc gia có chỉ số phục hồi kinh tế khả quan trên thế giới, mặc dù nguy cơ dịch bệnh vẫn tiềm ẩn.
Sức ép kinh tế buộc Chính phủ Tây Ban Nha phải “đặt cược” vào việc mở cửa sớm du lịch trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp. Chính phủ và người dân đặt niềm tin vào chương trình tiêm chủng diện rộng để giảm thiểu tác động của đại dịch, tạo điều kiện phục hồi kinh tế.
Nền kinh tế lao dốc trong “cơn bão” Covid-19
Cụ bà Concepcion Espinar, 85 tuổi, gửi nụ hôn tới con gái Maria Jose Alvarez Espinar, 57 tuổi, tại viện dưỡng lão ngoại ô Barcelona.
Cụ bà Concepcion Espinar, 85 tuổi, gửi nụ hôn tới con gái Maria Jose Alvarez Espinar, 57 tuổi, tại viện dưỡng lão ngoại ô Barcelona.
Năm 2020 đã trở thành 1 năm vô cùng ảm đạm đối với đất nước Tây Ban Nha, khi “cơn bão” Covid-19 xuất hiện cuốn đi tài sản, sức khỏe và cả tính mạng của người dân. Những ca lây nhiễm và tử vong gia tăng chóng mặt, đặc biệt là khi virus len lỏi vào các viện dưỡng lão, tấn công những người cao tuổi ở đây.
Madrid buộc phải ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh. Lệnh giới nghiêm cùng các biện pháp hạn chế xuất nhập cảnh và tạm ngừng hoạt động kinh doanh có thể bảo vệ người dân trước những làn sóng Covid-19, nhưng cũng mang đến những ảnh hưởng tiêu cực đối với nền kinh tế.
Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez
Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez
Các ngành sản xuất, dịch vụ như du lịch, vận tải, nhà hàng, khách sạn…, vốn đem lại nguồn thu ngân sách dồi dào, nay bị đình trệ và trở thành gánh nặng của nền kinh tế. “Đất nước của di sản” biến thành điểm đến không an toàn đối với nhiều du khách quốc tế, hàng triệu lao động trong ngành công nghiệp không khói rơi vào cảnh thất nghiệp, các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong lĩnh vực sản xuất nhanh chóng cạn kiệt nguồn vốn và phải tuyên bố phá sản.
Nền kinh tế Tây Ban Nha lao dốc, với mức suy giảm 21,58 % quý II/2020.
Biểu đồ tăng trưởng GDP Tây Ban Nha giai đoạn quý I/2018 - quý II/2020
Biểu đồ tăng trưởng GDP Tây Ban Nha giai đoạn quý I/2018 - quý II/2020
Người đàn ông đứng cạnh 1 doanh nghiệp đóng cửa tại trung tâm Madrid, ngày 2/3/2021.
Người đàn ông đứng cạnh 1 doanh nghiệp đóng cửa tại trung tâm Madrid, ngày 2/3/2021.
Nỗ lực phục hồi kinh tế
Tháng 3 vừa qua, Chính phủ Tây Ban Nha đã thông qua chương trình cứu trợ trị giá 11 tỷ euro, nhằm giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như người lao động tự do vượt qua tác động của đại dịch.
Đồng thời, mở rộng phạm vi bảo hiểm thất nghiệp, giảm các khoản đóng góp an sinh xã hội cho tất cả những người lao động bị ảnh hưởng. Nhà nước cũng hoãn nộp thuế; bảo lãnh 80% khoản vay cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tư nhân; 70% cho các khoản vay mới và 60% cho các hoạt động phục hồi kinh doanh đối với các loại hình doanh nghiệp khác. Các ngành chủ chốt như du lịch, công nghiệp ô-tô, cùng các dự án số hóa và phát triển mạng di động 5G hướng tới phát triển bền vững được ưu tiên đầu tư.
Tuy nhiên, chừng đó là chưa đủ để vực dậy nền kinh tế.
Mở cửa sớm du lịch quốc tế
Chính phủ Tây Ban Nha xác định du lịch, ngành kinh tế chủ chốt với doanh thu hơn 90 tỷ USD và đóng góp 12,4% vào GDP, chính là đòn bẩy cho sự phục hồi kinh tế.
Thủ tướng Pedro Sánchez tại Hội chợ Quốc tế FITUR 2021, Madrid.
Thủ tướng Pedro Sánchez tại Hội chợ Quốc tế FITUR 2021, Madrid.
Để chuẩn bị cho kế hoạch mở cửa du lịch quốc tế, từ ngày 19 - 23/5, Chính phủ Tây Ban Nha đã quyết định tổ chức Hội chợ Du lịch Quốc tế FITUR 2021 trong mùa dịch. Với việc tổ chức sự kiện tập trung lớn nhất (50.000 người tham dự) tại Tây Ban Nha kể từ khi đại dịch xuất hiện, Chính phủ hy vọng tạo 1 bước ngoặt cho ngành du lịch sau hơn 1 năm “lao đao” trong cơn bão virus corona.
Dịp này, Thủ tướng Sánchez cũng cho biết Tây Ban Nha sẽ tham gia các cuộc thử nghiệm chung về chứng chỉ xanh kỹ thuật số từ ngày 7/6 trước khi chứng chỉ này theo kế hoạch có hiệu lực trên toàn Liên minh châu Âu (EU) vào ngày 1/7.
Chứng chỉ xanh kỹ thuật số về Covid-19 của EU là một mã QR cấp cho từng du khách, cho phép cơ quan chức năng theo dõi dữ liệu dịch tễ của từng người giúp du khách đi lại tự do và an toàn hơn.
Hướng tới mục tiêu khôi phục "vị thế dẫn đầu du lịch thế giới", đất nước Tây Âu chính thức mở cửa sớm du lịch quốc tế. Tại các sân bay và bến cảng, Chính phủ Tây Ban Nha bố trí 2 điểm kiểm soát khác nhau, lần lượt dành cho du khách đến từ quốc gia có nguy cơ cao và nguy cơ thấp.
Khách du lịch đến từ vùng có nguy cơ lây nhiễm cao buộc phải giấy chứng nhận tiêm phòng, kết quả xét nghiệm âm tính hoặc chứng minh đã khỏi bệnh Covid-19. Trẻ em dưới 6 tuổi được miễn các thủ tục này.
Nếu xuất phát từ khu vực có nguy cơ thấp, du khách không phải cung cấp những giấy tờ nêu trên mà chỉ cẩn khai báo y tế trên trang web hoặc theo dõi hành trình thông qua mã QR riêng.
Với kế hoạch cụ thể, chiến lược đúng đắn, ngành du lịch Tây Ban Nha đã cho thấy những tín hiệu hồi phục đáng mừng.
Trong tháng 6, Tây Ban Nha đón 2,2 triệu lượt khách quốc tế, gấp hơn 10 lần so với 204 nghìn lượt khách được ghi nhận cùng kỳ năm 2020, mang về 2,4 tỷ euro so với con số 133 triệu euro cùng thời điểm năm ngoái.
Lượng khách quốc tế đến Tây Ban Nha từ tháng 8/2020 - 7/2021
Lượng khách quốc tế đến Tây Ban Nha từ tháng 8/2020 - 7/2021
Chỉ 1 tháng sau đó, quê hương của “vũ điệu Flamenco” tiếp tục đón 4,4 triệu khách quốc tế, gấp 2 lần tháng trước, tăng 78,3% so với cùng kỳ năm ngoái, và bằng 55,5% so với cùng kỳ năm 2019, khi đại dịch chưa diễn ra. Doanh thu đạt hơn 5,2 tỷ euro.
Tận dụng quỹ tái thiết Covid-19 từ Liên minh châu Âu
Triển vọng hồi phục kinh tế Tây Ban Nha cũng trở nên sáng sủa khi quốc gia này nhận được khoản tiền giải ngân đầu tiên trị giá 9 tỷ euro từ quỹ phục hồi Covid-19 của EU ngày 17/8 vừa qua.
Theo quy định, Tây Ban Nha sẽ nhận tổng cộng 69,5 tỷ euro từ quỹ này trong những năm tới. Tuy nhiên việc giải ngân sẽ phụ thuộc vào kết quả thực hiện 212 dự án đầu tư và cải cách mà Chính phủ Tây Ban Nha đã đệ trình lên Brussels.
Dự kiến, Tây Ban Nha sẽ dành 40% nguồn vốn từ gói cứu trợ vào mục tiêu phát triển xanh, 28% vào chuyển đổi kỹ thuật số, hơn 3 tỷ euro vào số hóa các doanh nghiệp vừa và nhỏ, 3,2 tỷ euro cho cải cách hành chính, 2,4 tỷ euro cho các chính sách giải quyết sự lạm dụng hợp đồng lao động thời vụ và 2,8 tỷ euro cho trợ cấp thất nghiệp...
Việc mở lại du lịch và gói cứu trợ từ EU đã giúp cho kinh tế Tây Ban Nha khởi sắc, đạt được mức tăng trưởng GDP 19,87% trong quý II/2021 sau hơn một năm rơi vào suy thoái.
Tăng trưởng GDP của Tây Ban Nha từ quý III/2019 - quý II/2021.
Tăng trưởng GDP của Tây Ban Nha từ quý III/2019 - quý II/2021.
Theo khảo sát lực lượng lao động EPA, trong quý II/2021, Tây Ban Nha ghi nhận 3,5 triệu người thất nghiệp, chiếm 15,26% tỷ lệ lao động, giảm 110 nghìn người, tương đương mức giảm 0,72% so với quý I.
Chỉ số giá tiêu dùng cho thấy mức tăng trưởng đáng khích lệ, đạt 6,6% trong quý II/2021. Tuy nhiên, để phục hồi kinh tế, các chuyên gia cho rằng chỉ số này phải tăng khoảng 7% trong năm nay. Cuối cùng, nợ công hiện ở mức 125% và dự báo sẽ không tăng qua mức 120% trong những tháng tới.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế cũng nâng dự báo tăng trưởng kinh tế của quốc gia này trong năm nay lên 5,8%, so với mức dự báo 4,7% trước đó.
Tính đến ngày 16/9/2021, Tây Ban Nha đã hoàn thành tiêm chủng cho 76% dân số (35.784.743 triệu người). Đây cũng là nền tảng để Chính phủ và người dân Tây Ban Nha tiếp tục tin tưởng vào những tín hiệu phục hồi mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.
Những rủi ro phía trước
Những thành công trước mắt của Chính phủ và người dân Tây Ban Nha trong ứng phó dịch Covid-19 là không thể phủ nhận, với minh chứng rõ ràng qua các chỉ số kinh tế. Các chuyên gia cũng đánh giá cao kết quả mà đất nước này đã đạt được. Tháng 8 vừa qua, Tây Ban Nha đứng thứ 10/53 nền kinh tế kiên cường nhất trong đại dịch theo đánh giá của Bloomberg’s (Bloomberg’s Covid Resilience Ranking).
Du lịch một lần nữa chứng minh vị thế quan trọng của mình trong sự phát triển kinh tế Tây Ban Nha. Tuy nhiên, vẫn tiềm ẩn những nguy cơ to lớn đối với ngành công nghiệp không khói và nền kinh tế của “xứ sở bò tót” khi dịch Covid-19 vẫn hoành hành trên toàn thế giới.
Sự xuất hiện của những biến thể mới, đặc biệt là biến thể Delta, có thể đánh sụp bức tường phòng vệ vaccine mà Chính phủ và người dân Tây Ban Nha đặt trọn niềm tin. Bên cạnh đó, việc triển khai tiêm chủng cho các em nhỏ dưới 12 tuổi vẫn còn trong giai đoạn nghiên cứu. Vì vậy, cần có những biện pháp vừa bảo đảm an toàn vừa tạo điều kiện cho các em đến trường như mong muốn của Chính phủ và người dân Tây Ban Nha.
Việc giải quyết gánh nặng 3,3 triệu lao động thất nghiệp và hàng trăm nghìn người đang sống bằng phụ cấp cũng là vấn đề cấp thiết hiện nay. Gói viện trợ từ EU sẽ có vai trò quan trọng trong việc giải quyết bài toán này, cũng như những chính sách và cải cách hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của chính quyền Thủ tướng Sánchez.
Nhưng sự hiệu quả và minh bạch trong việc triển khai gói tái thiết cũng không nhận được nhiều tin tưởng từ chính những người dân Tây Ban Nha. Theo một cuộc thăm dò ý kiến của Eurobarómetro, 49% người dân không tin và chỉ 41% tin tưởng vào việc Chính phủ sẽ quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn vốn này.
EU cũng sẽ xem xét và đánh giá tính minh bạch và các kết quả đem lại để tiếp tục giải ngân phần tiếp theo của gói viện trợ. Đây cũng sẽ là một yếu tố tiềm ẩn rủi ro cho các nỗ lực của Chính phủ Tây Ban Nha khi triển khai các kế hoạch phục hồi và phát triển kinh tế bền vững.
Tổ chức sản xuất: Việt Anh
Thực hiện: Phương Nam, Ngọc Bích, Hồng Vân, Đăng Phi, Phan Anh
Ảnh: Reuters, Tripsevvy
Nguồn: Viện Thống kê Quốc gia Tây Ban Nha (INE), Datosmacro, The Global Economy, Reuters, El País
Built with Shorthand