
Được Trung ương Đảng và Bác Hồ chọn là An toàn khu (ATK), “Thủ đô kháng chiến” trong chín năm trường kỳ chống thực dân Pháp, Thái Nguyên không chỉ là nơi Bác Hồ, Bộ Chính trị đưa ra những quyết định lịch sử, bảo vệ tuyệt đối an toàn đầu não kháng chiến mà còn huy động tất cả cho tiền tuyến, cho chiến thắng Điện Biên Phủ, được phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”.
Trận này rất quan trọng, phải đánh cho thắng. Chắc thắng mới đánh, không chắc thắng, không đánh.
Ngày 6/12/1953, tại Tỉn Keo, Phú Đình, ATK Định Hoá, Thái Nguyên, Bác Hồ và Bộ Chính trị quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ. Trước khi lên đường đi chiến dịch Điện Biên Phủ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp lên Khuôn Tát (Phú Đình, Định Hoá, Thái Nguyên) chào Bác Hồ.
Khi chia tay, Bác dặn: Trận này rất quan trọng, phải đánh cho thắng. Chắc thắng mới đánh, không chắc thắng, không đánh (Cuốn “Bác Hồ với Thái Nguyên, Thái Nguyên với Bác Hồ”, trang 208, Nhà Xuất bản Lý luận chính trị phát hành năm 2007). Ngày 5/1/1954, Đại tướng Võ Nguyên Giáp lên đường ra mặt trận Điện Biên Phủ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước bàn kế hoạch mở chiến dịch Điện Biên Phủ (năm 1954). (Ảnh: TTXVN)
Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước bàn kế hoạch mở chiến dịch Điện Biên Phủ (năm 1954). (Ảnh: TTXVN)

Bộ chỉ huy chiến dịch dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đang bàn kế hoạch tác chiến cho từng trận đánh. (Ảnh: TTXVN)
Bộ chỉ huy chiến dịch dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đang bàn kế hoạch tác chiến cho từng trận đánh. (Ảnh: TTXVN)
Xác định đây là chiến dịch có tầm đặc biệt quan trọng, cùng với cả nước, Đảng bộ, toàn dân, toàn quân tỉnh Thái Nguyên gia sức thực hiện khẩu hiệu tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng, cho nên đã tập trung sức lực và của cải cho chiến dịch Điện Biên Phủ.
Từ năm 1953 giặc Pháp tập trung máy bay và bom đạn tàn phá hệ thống giao thông trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên và các tuyến đường từ căn cứ địa Việt Bắc ra mặt trận Điện Biên Phủ nhằm ngăn chặn đường hành quân của bộ đội, dân công, việc vận chuyển vũ khí, lương thực của ta; một số phà tại bến Huy Ngạc (Đại Từ), Thác Oánh, Minh Lý, Trại Cài (Đồng Hỷ) bị đắm.
Trước tình hình đó, Tỉnh ủy Thái Nguyên kiện toàn Ban chỉ huy công trường sửa chữa giao thông, Ban bảo vệ cầu, đường cấp tỉnh, huyện và các xã dọc các tuyến để bảo đảm giao thông thông suốt trong mọi tình huống phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ. Đồng thời huy động hai đợt với gần mười nghìn dân công đi lấp hố bom, sửa chữa cầu đường các tuyến, thành lập 115 tổ với hơn 1.900 tổ viên làm nhiệm vụ bảo vệ những đoạn đường xung yếu nhất. Do đó, khi máy bay địch bắn phá, cầu, đường bị hỏng, các tổ bảo vệ đã kịp thời sửa chữa đảm bảo giao thông vận tải thông suốt.
Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, nhân dân Thái Nguyên, Bắc Kạn đã san lấp tám nghìn khối đất đá trên đường vận tải từ Quán Vuông ra mặt trận. Nhân dân các huyện phía nam tỉnh, lực lượng vũ trang, nhân dân Bắc Giang và Đoàn công binh 152, thanh niên xung phong mở thêm hơn 80 km từ đường số 13 qua Lũng Lô, Phiềng Ban nối với đường số 41 hình thành nên tuyến giao thông chủ yếu từ hậu phương Việt Bắc lên tiền tuyến.
Những chuyến phà qua sông Cầu, sông Công cũng ngày đêm tăng vòng, tăng chuyến chở bộ đội, dân công và hàng hóa ra mặt trận. Trong số hơn 35.000 dân công phục vụ chiến dịch của toàn Liên khu Việt Bắc thì Thái Nguyên đóng góp một phần quan trọng, nhiều gia đình cả ba thế hệ cùng ra mặt trận, nhiều đoàn dân công của các huyện Đồng Hỷ, Võ Nhai, Phú Lương, Phú Bình đã tham gia phục vụ chiến dịch cho đến ngày toàn thắng.
Khi chiến dịch Điện Biên Phủ mở màn, tỉnh Thái Nguyên mở cuộc vận động, tuyên truyền hướng về Điện Biên Phủ với khẩu hiệu “Tất cả vì tiền tuyến, tất cả để đánh thắng”, “Tất cả cho chiến dịch Điện Biên Phủ”. Với tinh thần đó, tỉnh Thái Nguyên đã huy động 671 tấn gạo; hơn 28,7 tấn thịt lợn, trâu, bò; 10 tấn lạc, đỗ, vừng cung cấp cho mặt trận Điện Biên Phủ.
Cuối năm 1953, tỉnh Thái Nguyên huy động gần sáu nghìn dân công, 450 xe đạp thồ, 200 xe trâu kéo vận chuyển hơn 500 tấn lương thực từ các kho ở khu vực phía nam tỉnh lên các kho ở khu vực phía bắc tỉnh. Sau đó, huy động đông đảo dân công, người dân dùng xe đạp thồ, xe trâu vận chuyển hàng hóa xuyên rừng, vượt núi, trèo đèo, lội suối đến Điện Biên Phủ.
Ngoài lương thực, thực phẩm, vũ khí còn có hàng ngàn lá thư của những người bố, người mẹ, các tổ chức đoàn thể trong tỉnh gửi cho các chiến sĩ dũng cảm xông lên giết giặc. Các đoàn dân công Thái Nguyên đã bắc nhịp cầu nặng trĩu tình cảm nối liền hậu phương ATK Thái Nguyên với tiền tuyến Điện Biên Phủ, góp phần không nhỏ vào thắng lợi của quân và dân ta trong chiến dịch Điện Biên Phủ.




Lán Tỉn Keo, nơi Bác Hồ và Bộ Chính trị quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ được tôn tạo, bảo tồn phát huy giá trị.
Lán Tỉn Keo, nơi Bác Hồ và Bộ Chính trị quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ được tôn tạo, bảo tồn phát huy giá trị.
Là “Thủ đô kháng chiến”, Thái Nguyên luôn là mục tiêu tấn công, phá hoại của thực dân Pháp nên tỉnh coi trọng việc xây dựng lực lượng vũ trang địa phương vững mạnh, đủ về số lượng, nâng cao về chất lượng để bảo vệ ATK tuyệt đối an toàn.
Tỉnh ủy Thái Nguyên chỉ thị yêu cầu các cấp ủy Đảng trong tỉnh phải khẩn trương đưa đảng viên vào quân dân du kích, đưa cấp ủy viên vào các ban chỉ huy xã đội, ban chỉ huy tự vệ; xây dựng lực lượng vũ trang địa phương đảm bảo bổ sung quân số cho bộ đội chủ lực đủ chỉ tiêu trên giao đi chiến đấu ở mặt trận Điện Biên Phủ.
Trong suốt chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp, đặc biệt là trong thời gian diễn ra chiến dịch Điện Biên Phủ, lực lượng vũ trang và nhân dân Thái Nguyên đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ ATK, bảo vệ tuyệt đối an toàn Bác Hồ và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các cơ quan đầu não kháng chiến; bổ sung kịp thời sức người, sức của cho mặt trận Điện Biên Phủ đến ngày toàn thắng.

Hằng năm, Quân khu I tổ chức hành quân về ATK Định Hoá để giáo dục truyền thống cho cán bộ, chiến sĩ.
Hằng năm, Quân khu I tổ chức hành quân về ATK Định Hoá để giáo dục truyền thống cho cán bộ, chiến sĩ.