Tuy nhiên, quá trình thực hiện Quy hoạch chung trong thời gian qua cho thấy chưa phát huy cấu trúc không gian đã xác định. Các đô thị vệ tinh, thị trấn, đô thị sinh thái chậm triển khai hạ tầng kết nối, chưa xác lập triển khai chính quyền đô thị thích hợp kịp thời.

Tại khu vực xây dựng nông thôn mới (hành lang xanh) còn tình trạng chuyển đổi đất nông nghiệp, việc bảo tồn khu cảnh quan tự nhiên và đặc thù chưa được kiểm soát chặt chẽ. Các vành đai xanh, nêm xanh chưa đúng chức năng. Một số khu đô thị mới còn phát triển riêng lẻ, thiếu liên kết. Các đô thị vệ tinh chưa phát triển do thiếu cơ chế chính sách, tạo thuận lợi, thu hút doanh nghiệp, sáng tạo.

Nghị quyết số 15/NQ-TW ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã xác định 8 nhiệm vụ chủ yếu, trong đó về nhiệm vụ quy hoạch được nêu rõ: Trọng tâm là Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 với sông Hồng là trục xanh, cảnh quan trung tâm, phát triển đô thị hài hòa hai bên sông của Hà Nội. Nghiên cứu tăng tỷ lệ đất phát triển đô thị.
Từ 5 đô thị vệ tinh được xác lập tại Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo Quyết định số 1259/QĐ-TTg, theo dự thảo Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, Hà Nội sẽ tập trung vào phát triển hai đô thị vệ tinh Sơn Tây và Phú Xuyên.

Hình thái phát triển đô thị của các khu vực vốn được xác định sẽ trở thành vệ tinh theo Quy hoạch chung năm 2011 theo Quyết định số 1259/QĐ-TTg sẽ được định hướng phát triển, hình thành thành phố trực thuộc Thủ đô với mô hình “thành phố trong Thành phố” tại khu vực phía bắc (khu vực Đông Anh, Mê Linh, Sóc Sơn) và phía tây (khu vực Hòa Lạc, Xuân Mai). Đồng thời, quy hoạch điều chỉnh cũng xác định mục tiêu xây dựng đô thị thông minh trên cơ sở phát triển khu vực hai bên trục đường Nhật Tân-Nội Bài.

Theo các chuyên gia, mô hình phát triển theo chùm đô thị có nhiều lợi thế và tính thực tiễn, song cần xác định hợp lý về quy mô và cần lộ trình phát triển với nguồn lực đầu tư đa dạng. Chú trọng yêu cầu đổi mới tổ chức đơn vị hành chính đó là thành phố trong Thủ đô và thị xã mới.

Đô thị trung tâm phải nhận diện đầy đủ các khu đặc thù (khu phố cổ, phố cũ, khu vực trung tâm Ba Đình, khu vực Hồ Gươm và phụ cận, khu vực Hồ Tây...) để quản lý không gian văn hóa truyền thống.

Xây dựng trục sông Hồng là trục cảnh quan trung tâm với phát triển cân đối hai bên bờ sông là ưu tiên giai đoạn tới. Cần có lộ trình phát triển trục cảnh quan các dòng sông khác như sông Đuống, sông Đà, sông Tô Lịch, sông Kim Ngưu, sông Nhuệ... để đồng bộ hành lang xanh. Tổ chức không gian văn hóa truyền thống trục Ba Vì - Hồ Tây và Hồ Tây - Cổ Loa.

Trong tổ chức không gian Thủ đô cần xác định rõ hệ thống giao thông công cộng, nhất là các tuyến đường sắt đô thị để có định hướng hợp lý phát triển không gian theo vùng, tuyến, điểm TOD thích hợp. Để tạo điều kiện phát triển hiện đại, thành phố cần xây dựng trục không gian khoa học, công nghệ, giáo dục kết nối thành phố Hòa Lạc với đô thị trung tâm, thành phố phía bắc, sớm xây dựng trục không gian thành phố thông minh Nhật Tân-Nội Bài…