Suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, ông cha ta luôn coi trọng việc bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa bằng nhiều biện pháp, trong đó có các hoạt động bang giao, giữ hòa khí với các nước láng giềng, bảo vệ hòa bình, tránh nạn binh đao; chăm lo xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, thực hiện “khoan thư sức dân” làm kế sâu rễ, bền gốc, “lo giữ nước từ lúc nước chưa nguy”... Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng phát huy, thực hiện thành công các biện pháp này.

Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc hoạch định các chiến lược quốc phòng, phát triển kinh tế-xã hội, ngoại giao... để xây dựng năng lực, sức mạnh, bảo vệ hòa bình cho Tổ quốc, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng để lại những dấu ấn trong việc nâng cao uy tín, vị thế quốc tế của Đảng ta, đất nước ta; củng cố và phát triển mối quan hệ với các nước bạn bè truyền thống, các nước lớn.

Từ khi được bầu làm Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam tại Đại hội XI năm 2011, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã thực hiện nhiều chuyến công du nước ngoài quan trọng, cũng như đón tiếp lãnh đạo các nước đến Việt Nam.

Tháng 10/2011, đồng chí Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Trung Quốc lần đầu tiên trên cương vị người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam, nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác trên các lĩnh vực và trao đổi những vấn đề còn tồn tại trong quan hệ hai nước.

Nhân chuyến thăm này, hai bên ra Tuyên bố chung và Thỏa thuận nguyên tắc chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển, đóng vai trò quan trọng trong cải thiện quan hệ Việt-Trung, là bước đi tích cực trong giải quyết bất đồng thông qua đàm phán và đối thoại.

Tuyên bố chung Việt Nam-Trung Quốc được đưa ra nhân chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tháng 12/2023, khẳng định hai bên tích cực thúc đẩy hợp tác tập trung vào 6 phương hướng lớn: Tin cậy chính trị cao hơn; hợp tác quốc phòng, an ninh thực chất hơn; hợp tác thực chất sâu sắc hơn; nền tảng xã hội vững chắc hơn; phối hợp đa phương chặt chẽ hơn; bất đồng được kiểm soát và giải quyết tốt hơn.

Tháng 6 vừa qua, Tổng thống Nga Vladimir Putin thực hiện chuyến thăm lần thứ 5 tới Việt Nam nhưng là lần đầu tiên ông thăm cấp nhà nước theo lời mời của một Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam.

Tại hội đàm với Tổng thống Putin, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định Việt Nam thực hiện nhất quán đường lối quốc phòng "4 không", triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại, trong đó có việc củng cố mạnh mẽ quan hệ với các nước láng giềng, đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác song phương với các đối tác.

Trong khi đó, Tổng thống Putin nhấn mạnh phát triển quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam là ưu tiên trong chính sách đối ngoại của Nga tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương, tin tưởng chuyến thăm sẽ tạo xung lực mới trong quan hệ hai nước.

Trong thư chia buồn ngày 19/7 trước tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần, Tổng thống Putin nhấn mạnh: “Đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã hiến dâng cả cuộc đời để phụng sự Tổ quốc. Qua nhiều năm công tác trên các cương vị trọng trách của Nhà nước và Đảng, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã nhận được sự kính trọng sâu sắc của người dân Việt Nam và có uy tín lớn trên trường quốc tế. Nước Nga sẽ nhớ đến Tổng Bí thư như một người bạn thực sự có đóng góp cá nhân to lớn cho việc thiết lập và phát triển quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Moscow và Hà Nội”.