Đồng chí Fidel Castro, tên đầy đủ là Fidel Alejandro Castro Ruz (13/8/1926 – 25/11/2016), là lãnh tụ của cách mạng Cuba.

Đồng chí Fidel Castro sinh ngày 13/8/1926 tại vùng Birán, tỉnh Oriente cũ, nay là tỉnh Holguín ở miền Đông Cuba. Năm 1945, đồng chí vào Đại học La Habana và đến năm 1950 tốt nghiệp tiến sĩ ngành Luật dân sự, cử nhân ngành Luật ngoại giao.

Đồng chí bắt đầu sự nghiệp chính trị từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, tích cực tham gia các hoạt động của Đảng Nhân dân Cuba – Chính thống (thường gọi tắt là Đảng Chính thống). Đồng chí là một trong những người đầu tiên lên tiếng tố cáo tính chất phản động và bất hợp pháp của chế độ cầm quyền do tướng Fulgencio Batista thiết lập sau cuộc đảo chính ngày 10/3/1952 và kêu gọi lật đổ chế độ này.

Năm 1953, đồng chí bị bắt giam sau khi lãnh đạo các cuộc đột kích nhằm vào trại quân sự Moncada, ở Santiago de Cuba, và trại quân sự Carlos Manuel de Céspedes, ở Bayamo. Đồng chí tự bào chữa trước tòa với bài phát biểu có nhan đề “Lịch sử sẽ xóa án cho tôi” (tiếng Tây Ban Nha: La historia me absolverá), trong đó đồng chí đã khái quát tiến trình cách mạng sau này tại Cuba. Đồng chí bị kết án 15 năm tù, được ân xá năm 1955 và sang sống lưu vong ở Mexico.

Việt Nam và Cuba thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 2/12/1960. Quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa Việt Nam và Cuba được Chủ tịch Hồ Chí Minh và đồng chí Fidel Castro dày công vun đắp. Trong trái tim mỗi người dân Việt Nam luôn khắc ghi những tình cảm cao đẹp, sự giúp đỡ quý báu của Tổng Tư lệnh Fidel Castro cùng với câu nói bất hủ: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình!”.

Câu nói trên lần đầu tiên được đồng chí Fidel phát biểu trong cuộc mít-tinh tại quảng trường cách mạng Jose Martí ở La Habana ngày 2/1/1966, nhân kỷ niệm ngày Cách mạng Cuba thành công (1/1/1959–1/1/1966) và chào mừng Hội nghị Đoàn kết Á-Phi-Mỹ Latin. Lời tuyên bố thể hiện tình cảm ruột thịt, sự sẵn sàng hy sinh, sẻ chia của Cuba đối với người đồng chí, anh em Việt Nam.

Quan điểm ấy được đồng chí Fidel khẳng định lại một lần nữa khi tới thăm vùng “đất lửa” Quảng Trị vào tháng 9/1973. Từ Hà Nội, đồng chí di chuyển về hướng Quảng Bình – mảnh đất vẫn nằm dưới làn bom đạn, vượt sông Bến Hải và đặt chân tới vùng giải phóng ở tỉnh Quảng Trị, trở thành nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên và duy nhất vượt vĩ tuyến 17 đến vùng mới giải phóng ở miền nam Việt Nam khi chiến tranh chưa kết thúc.

Sau chuyến thăm lịch sử vào tháng 9/1973, đồng chí Fidel Castro còn có thêm hai chuyến thăm Việt Nam vào các năm 1995 và 2003.

Hơn nửa thế kỷ với cương vị là người đứng đầu và lãnh tụ cách mạng Cuba, đồng chí Fidel Castro cũng là người đồng chí, anh em thân thiết của lãnh đạo và nhân dân Việt Nam; luôn sát cánh cùng Việt Nam trong những năm tháng gian khổ của cuộc đấu tranh giành độc lập, thống nhất Tổ quốc, cũng như trong xây dựng đất nước.

Với tất cả tình cảm chân thành nhất dành cho Chủ tịch Fidel Castro, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã trao tặng đồng chí Huân chương Sao vàng (năm 1982) và Huân chương Hồ Chí Minh (năm 1989).