NHỮNG MÔ HÌNH SÁNG TẠO GIÚP GIỮ LẠI CHIỀU SÂU VĂN HÓA ĐỌC

Không thụ động trước sự thay đổi của thời đại, nhiều tổ chức và cá nhân đã chủ động tạo ra những không gian đọc mới, góp phần duy trì và lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng. Ở Thành phố Hồ Chí Minh, đường sách Nguyễn Văn Bình đã trở thành điểm đến quen thuộc, nơi diễn ra nhiều hoạt động giao lưu văn hóa, giới thiệu sách, tạo sự gắn kết cộng đồng. Vượt ra khỏi vai trò chỉ là một địa điểm mua bán, nơi đây đã trở thành không gian văn hóa cộng đồng.

Đường sách không chỉ khuyến khích người dân đến dạo chơi, trải nghiệm, mà còn tạo cơ hội tương tác trực tiếp với sách, với các tác giả và các hoạt động văn hóa. Sự thành công của mô hình tại Thành phố Hố Chí Minh đang được ghi nhận và lan tỏa, trở thành mô hình được nhân rộng tại nhiều địa phương, góp phần xây dựng những không gian văn hóa đọc gần gũi, sinh động và thiết thực.

Cùng với các không gian văn hoá có sẵn, những người yêu sách tại Thành phố Hồ Chí Minh cũng bền bỉ tạo các không gian mới để giữ lại thói quen đọc sách cho người trẻ. Các mô hình cà-phê sách đang phát triển theo hướng tạo ra không gian đọc sách thực thụ, khuyến khích người dân tiếp cận và gắn bó với văn hóa đọc. Thậm chí hệ thống Bá Tân, Sách cũ-thư viện, đã đưa ra chương trình “100 giờ đọc sách nhận 500.000 đồng” là một sáng kiến độc đáo, vừa tạo động lực, vừa giúp hình thành và duy trì thói quen đọc sách sâu.

Chương trình được thiết kế như một thử thách rèn luyện ý chí và sự kiên trì, nhận được sự ủng hộ tích cực từ cộng đồng. Sau hai tháng triển khai tại một chi nhánh thuộc chuỗi cửa hàng Bá Tân-sách cũ thư viện, gần 800 lượt khách đã đến đọc sách, trong đó có 400 bạn đăng ký tham gia thử thách. Sự quan tâm nhiệt tình của độc giả đã mở đường cho việc nhân rộng chương trình tại nhiều địa phương khác như Cần Thơ, Huế.

Công nghệ phát triển là xu thế tất yếu, góp phần mở rộng không gian tiếp cận tri thức cho nhân loại. Tuy nhiên, điều đó không làm mất đi giá trị của sách giấy. Trái lại, sự hiện diện song hành của hai hình thức đọc tạo nên một hệ sinh thái tri thức phong phú, đa dạng hơn. Công nghệ mang đến tốc độ và sự tiện lợi, còn sách giấy mang lại chiều sâu và sự lắng đọng. Hai yếu tố ấy bổ trợ cho nhau, giúp người đọc có nhiều lựa chọn phù hợp với nhu cầu và mục đích của từng thời điểm.

Trong dòng chảy mạnh mẽ của công nghệ, văn hóa đọc đang chuyển mình theo nhiều hướng mới mẻ, năng động và phong phú hơn. Nhưng dù phương tiện thay đổi, nhu cầu tiếp nhận tri thức sâu sắc và có chọn lọc của con người vẫn không đổi. Sách điện tử hay sách nói mang đến sự linh hoạt cần thiết cho nhịp sống hiện đại; còn sách giấy, bằng sự hiện diện hữu hình và khả năng kết nối cảm xúc, vẫn là điểm tựa của tư duy bền vững. Giữ gìn văn hóa đọc vì thế không phải là cuộc “chọn bên” giữa sách số và sách giấy, mà là hành trình tìm kiếm sự cân bằng: để công nghệ mở rộng cánh cửa tri thức, và để trang giấy giữ lại chiều sâu suy ngẫm.

Giữa một Thành phố Hồ Chí Minh năng động không ngừng vận động, sự hiện diện song hành của sách số và sách giấy tạo nên một bức tranh văn hóa đọc đa sắc. Trên từng chuyến xe buýt, trong quán cà phê, ở đường sách Nguyễn Văn Bình hay trong những căn phòng nhỏ, hình ảnh người đọc vẫn lặng lẽ hiện diện. Công nghệ giúp mở rộng không gian tri thức, nhưng chính những trang giấy mới giữ lại chiều sâu của sự đọc, thứ năng lượng nuôi dưỡng tinh thần của một đô thị sáng tạo.

Giữ được thói quen đọc sâu hôm nay cũng là giữ gìn bản sắc văn hóa của Thành phố: năng động nhưng không nông cạn, hiện đại mà vẫn lắng đọng, luôn đi nhanh nhưng không quên dừng lại để suy ngẫm.